From Wikipedia, the free encyclopedia
Lêng-tek-chhī (Hàn-jī: 寧德市) tī Tiong-hôa jîn-bîn kiōng-hô-kok Hok-kiàn-séng ê tang-pak iân-hái, sī Hok-kiàn-séng koán-hatê chi̍t-ê tē-kip-chhī, kah bân-lâm siong-tùi, si̍p-koàn kiò-chòe bân-tang.
Lêng-tek-chhī | |
— Tē-kip-chhī — | |
宁德市 | |
Lêng-tek-chhī tī Hok-kiàn-séng ê ūi-tì | |
Lêng-tek-chhī tī Tiong-kok ê ūi-tì | |
Keng-hūi-tō͘: 26°40′N 119°31′E | |
Kok-ka | Tiong-kok |
---|---|
Séng | Hok-kiàn |
Chèng-hú só͘-chāi | Chio-siâⁿ-khu |
Bīn-chek | |
- Lóng-chóng | 13,452 km2 |
Jîn-kháu (2010) | |
- Lóng-chóng | 2,821,996 lâng |
- Bi̍t-tō͘ | 209.8/km2 |
Sî-khu | Tiong-kok Piau-chún Sî-khu (UTC+8) |
Iû-piān hō-bé | 352000, 355000 |
Tiān-oē khu-bé | 0593 |
Chhia-pâi hō-bé | 闽J |
Bāng-chām | www.nds.gov.cn |
Lâm-pō͘ liân-chiap Hok-chiu, pak-pō͘ liân-chiap Chiat-kang, sai-pō͘ liân-chiap Lâm-pêng, tang-pō͘ sī Tang-hái, sī Hok-kiàn lî Tn̂g-saⁿ-kak chòe-kīn ê tē-kip siâⁿ-chhī. Choân-chhī chit-kú koán-hat Chio-siâⁿ (蕉城) 1-ê khu, Hâ-phó͘ (霞浦), Chià-êng (柘榮), Siū-lêng (壽寧), Kó͘-chhân (古田), Pêng-lâm (屏南), Chiu-lêng (周寧) 6-ê koān kah Hok-an (福安), Hok-téng (福鼎) 2-ê chhī.
Lêng-tek kó͘-tāi sī Chhit-bân-tē (七閩地), sio̍k Tiong-kok tang-lâm iân-hái ìn-tô-bûn-hòa (印陶文化) hē-thóng. Kū-chio̍h-khì sî-tāi bān-kî í-keng ū jîn-lūi ê oa̍h-tāng.
Bîn-kok 2-nî (1913-nî), hùi hú (府) tì tō (道), Lêng-tek-koān sio̍k Tang-lō͘-tō (東路道) (1914-nî í-āu kóe-chheng Bân-hái-tō (閩海道), tō-sú (道署) chù Bân-hâu-koān (閩侯縣).
Bîn-kok 14-nî (1925-nî), Hok-kiàn-séng bîn-kok chèng-hú sêng-li̍p. Choân-séng si̍t-hêng séng, koān 2-kip chéng-koân, Leng-tek-koān ti̍t-sio̍k séng koán-hat.
Bîn-kok 22-nî (1933-nî) 11-ge̍h, kok-bîn-kek-bēng-kun tē-19-lō͘-kun tī Hok-chiu sêng-li̍p Tiong-hôa Kiōng-hô-kok jîn-bîn-kek-bēng-chèng-hú, Hok-kiàn oe̍h-sêng 4-séng 2-chhī, Lêng-tek-koān, Hok-an-koān, Hâ-phó͘-koān, Hok-téng-koān, Siū-lêng-koān sio̍k Bân-hái-séng (閩海省);
Bîn-kok 23-nî (1934-nî) 1-ge̍h, jîn-bîn-kek-bēng-chèng-hú kiat-sok, bân-tang 8-koān hoe-ho̍k séng ti̍t-hat.
Bîn-kok 36-nî (1947-nî), siat-tī hêng-chèng-tok-chhat-kong-sú (行政督察公署), bân-tang chok-ûi tī-1 hêng-chèng-tok-chhat-khu (第一行政督查區), koán-hat Hok-an, Hâ-phó͘-koān, Lêng-tek, Hok-téng, Siū-lêng, Chiu-lêng, Chià-êng 7-koān, choan-sú chù Hok-an-koān it-ti̍t kàu 1949-nî 7-geh lûn-hām.
1949年中共占领后闽东属第三行政督察区,专署地在福安县,辖福安、福鼎、宁德、霞浦、寿宁、周宁、柘荣七县。1956年划进原属闽侯专区的长乐、连江、罗源三县,撤柘荣县。1959年划长乐、连江二县归闽侯专区,增进原属南平专区的松溪、政和二县。1960年松溪、政和合并为松政县,并于1961年恢复柘荣县。1962年划罗源归福州市,撤销松政县,恢复政和、松溪二县。1970年7月专署由福安县迁驻宁德县(蕉城区),改名福安地区,同年划松溪、政和2县归南平地区。福建省政府将原属闽侯专区的连江、罗源、古田、屏南4县划入福安专区,再次撤销柘荣县。1971年改称宁德地区,同时划松溪、政和二县归建阳地区,增进原属闽侯地区的连江、罗源、古田、屏南四县,再次撤销柘荣县(于1975年再次恢复)。1983年4月划连江、罗源为福州市管辖。[1][2]1983年划连江、罗源2县归福州市。1988年宁德县行政升级为宁德市(县级市),福安县和福鼎县也分别于1989年和1995年撤县建市[1]。1999年11月14日,国务院批准:撤销宁德地区和县级宁德市,设立地级宁德市。市人民政府驻新设立的蕉城区。宁德市设立蕉城区,以原县级宁德市的行政区域为蕉城区的行政区域。区人民政府驻八一五中路。宁德市辖原宁德地区的寿宁县、霞浦县、柘荣县、屏南县、古田县、周宁县和新设立的蕉城区。原宁德地区的福安市和福鼎市由福建省直辖。2000年正式撤地设宁德市。
Tang-po͘ óa-hái, kah Tâi-oân keh-hái siong-bōng, sai-pêng sī Lâm-pêng-chhī, lâm-chiap Hok-chiu-chhī, pak-péng kah Chiat-kang-séng Un-chiu-chhī liân-chiap, tī pak-úi 26°17'─27°41', tang-keng 118°32'─120°52' chi-kan.
Tē-sè sai-pak-pō͘ khah koân, tang-lâm-pō͘ khah kē, tiong-pō͘ phòng-khí-lâi. Tē-māu í soaⁿ-tē khiu-lêng ûi-chú, kî-kan ū soaⁿ-kan phûn-tē, iân-hái it-tài sī oe̍h-tn̂g ê pin-hái chhiong-chek-pêng-goân, Chiū-hong-soaⁿ kah Thài-bú-soaⁿ soaⁿ-me̍h hun-pia̍t thong-kòe sai-pak-pō͘, tiong-pō͘, kúi-chhuiⁿ bí ê soaⁿ chiok-chōe. Kî-tiong í Siū-lêng-koān Pêng-chiam-soaⁿ chòe-koân (hái-poa̍t 1649 bí). [3]
Tang-bīn sī Tâi-oân-hái-kiap, hái-gān-sòaⁿ tn̂g-ta̍t 1046 kong-lí, ū chiâⁿ-chōe ê hái-oan kah hái-tó, hái-e̍k bīn-chek 4.45 bān pêng-hong-kong-lí.
Khoe-liû iā-chōe, têng-hiān sai-pak kàu tang-lâm ê cháu-hiòng, chòe-tōa ê chúi-hē sī Kau-khoe (交溪), kî-tha chú-iàu khoe-liû koh-ū Pak-chúi-khoe (水北溪), Hè-tâng-khoe (霍童溪) kah Kó͘-chhân-khoe 古田溪). Khu-lāi khoe-liû ê chú-iàu te̍k-tiám sī siōng-liû oe̍h, oan-oan-oat-oat, khoe-chúi lo̍h-chha iā-tōa; hā-liû khoe-bīn khah khoah, chúi-lâu khah bān.
Sǹg Tiong-a-jia̍t-tài hái-iûⁿ-sèng kòe-hong khì-hāu, kiam-ū soaⁿ-tē khì-hāu, phûn-tē khì-hāu téng-téng chōe-khoán ê khì-hāu te̍k-tiám. Nî-pêng-kin khì-un 13.4~20.2℃, nî-pêng-kin kàng-ú-liōng 1250~2350 hô-bí, bô-sng-kî 235~300 kang[1].
Chit-kú koán-hat 1-ê chhī-hat-khu, 2-ê koān-kip-chhī, 6-ê koān[4].
lêng-tek-chhī Hêng-chèng-khu-e̍k Tô͘ | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pang-bô͘:Lêng-tek-chhī Hêng-chèng-khu-e̍k Tô͘ | |||||||||||
Khu-e̍k tāi-bé[5] | Khu-e̍k Miâ-chheng | Hàn-gí Pheng-im | Bīn-chek [6] (Pêng-hong kong-lí) |
Chèng-hú Chù-tē | Iû-chèng Pian-bé | Hêng-chèng-khu-e̍k[7] | |||||
Koe-tō | Tīn | Hiuⁿ | Kî-tiong: Bîn-cho̍k-hiuⁿ |
Ku-úi-hōe | Chhun-úi-hōe | ||||||
350900 | Lêng-tek-chhī | Níngdé Shì | 13452.38 | Chio-siâⁿ-khu | 352100 | 13 | 63 | 49 | 9 | 166 | 2136 |
350902 | Chio-siâⁿ-khu | Jiāochéng Qū | 1537.17 | Chio-pak-koe-tō | 352100 | 2 | 10 | 4 | 1 | 30 | 280 |
350921 | Hâ-phó͘-koān | Xiápǔ Xiàn | 1715.95 | 松城街道 | 355100 | 2 | 6 | 6 | 3 | 23 | 292 |
350922 | Kó͘-chhân-koān | Gǔtián Xiàn | 2376.62 | 城东街道 | 352200 | 2 | 7 | 5 | 12 | 275 | |
350923 | Pêng-lâm-koān | Píngnán Xiàn | 1485.34 | 古峰镇 | 352300 | 4 | 7 | 7 | 151 | ||
350924 | Siū-lêng-koān | Shòuníng Xiàn | 1425.36 | 鳌阳镇 | 355500 | 5 | 9 | 7 | 196 | ||
350925 | Chiu-lêng-koān | Zhōuníng Xiàn | 1047.14 | 狮城镇 | 355400 | 6 | 3 | 7 | 140 | ||
350926 | Chià-êng-koān | Zhèróng Xiàn | 544.00 | 双城镇 | 355300 | 2 | 7 | 4 | 112 | ||
350981 | Hok-an-chhī | Fú'ān Shì | 1794.47 | 城北街道 | 355000 | 4 | 13 | 5 | 3 | 46 | 439 |
350982 | Hok-téng-chhī | Fúdǐng Shì | 1526.31 | 桐山街道 | 355200 | 3 | 10 | 3 | 2 | 30 | 251 |
Khu-e̍k-miâ | Siông-chū jîn-kháu[8](2010-nî 11-goe̍h) | Hō͘-chek jîn-kháu[9] (2010 nî-bé) | ||
---|---|---|---|---|
Chóng-kiōng | Pí-tāng (%) |
Múi-pêng-hong-kong-lí Jîn-kháu bi̍t-tō͘ | ||
Lêng-tek-chhī | 2821996 | 100 | 209.78 | 3370241 |
Chio-siâⁿ-khu | 429260 | 15.21 | 279.25 | 443349 |
Hâ-phó͘-koān | 461176 | 16.34 | 268.76 | 524135 |
Ko͘-chhân-koān | 323700 | 11.47 | 136.20 | 426358 |
Pêng-lâm-koān | 137724 | 4.88 | 92.72 | 184122 |
Siū-lêng-koān | 175874 | 6.23 | 123.39 | 264126 |
Chiu-lêng-koān | 112701 | 3.99 | 107.63 | 201103 |
Chià-êng-koān | 88387 | 3.13 | 162.47 | 103505 |
Hok-an-chhī | 563640 | 19.97 | 314.10 | 647637 |
Hok-téng-chhī | 529534 | 18.76 | 346.94 | 575906 |
Àn-chiàu 2010-nî tē-6-pái choân-kok jîn-kháu phó͘-cha, choân-chhī siông-chū jîn-kháu ū 2821996 lâng[10], kah tē-5-pái choân-kok jîn-kháu phó͘-cha siong-pí, 10-nî-kan kiám-chió 169262 lâng, hā-kàng 5.66%, nî-pêng-kin hā-kàng-lut sī 0.58%. Tang-tiong, lâm-sèng jîn-kháu ū 1476310 lâng, chiàm 52.31%, lú-sèng jîn-kháu 1345686 lâng, chiàm 47.69%. Chóng-jîn-kháu sèng-pia̍t-pí (í lú-sèng chóe 100) sī 109.71. 0~14 hè jîn-kháu ū 442001 lâng, chiàm 15.66%; 15~59 hè jîn-kháu ū 2004423 lâng, chiàm 71.03%; 60 hè í-siōng jîn-kháu ū 375572 lâng, chiàm 13.31%, tang-tiong 65 hè í-siōng jîn-kháu ū 260288 lâng, chiàm 9.22%.
Choân-chhī siâ-cho̍k jîn-kháu 17 bān (chiàm tiong-kok siâ-chio̍k jîn-kháu ê 1/4, sī choân-kok chòe-tōa ê siâ-chio̍k chū-ku-khu chi-it. Hái-gōa kiâu-pau kah hiong-káng, ò-mn̂g tông-pau chiap-kīn 30 bān lâng.
Thong-hêng bân-tang-gí pak-phiàn tāi-piáu hong-giân Hok-an-ōe, kò-pia̍t só͘-chai káng bân-lâm-gí, phô͘-sian-ōe, kheh-ka-ōe, pak-pō͘ pō͘-hūn tē-khu káng bân-pak hong-giân, Siū-lêng-koān pak-pō͘ káng gô͘-hong-giân, Hok-an-chhī 兰笕 sī kheh-ka hong-giân-tó.
Kong-gia̍p chú-iàu sī khó gōa-tē tâu-chu, lú-iû chu-goân iú-thāi chìn-chi̍t-pō͘ khai-hoat, tī Hok-kiàn-séng siâⁿ-chhī tang-tiong keng-chè hoat-tián chúi-pêng sǹg khah kē.
Khu-e̍k-miâ | Kok-bîn seng-sán chóng-ta̍t (ek kho͘) | Jîn-kin kok-bîn seng-sán chóng-ta̍t (kho͘) | Pí téng-nî cheng-tióng (%) |
---|---|---|---|
Lêng-tek-chhī | 738.61 | 26173 | 13.3 |
Chio-siâⁿ-khu | 126.82 | 29541 | 13.0 |
Hok-an-chhī | 177.17 | 31435 | 21.6 |
Hok-téng-chhī | 133.85 | 25279 | 15.5 |
Hâ-phó͘-koān | 93.87 | 20353 | 12.1 |
Ko͘-chhân-koān | 81.87 | 25292 | 12.5 |
Pêng-lâm-koān | 34.38 | 24967 | 14.1 |
Siū-lêng-koān | 36.34 | 20659 | 14.7 |
Chiu-lêng-koān | 27.23 | 24161 | 12.1 |
Chià-êng-koān | 27.08 | 30633 | 13.5 |
Hái-e̍k khoah, sek-ha̍p 捕捞业; ū khah-tòa bīn-chek ê chhián-hái (9 3400 kong-khéng) kah thoaⁿ-tô͘ 滩涂 (4 3600 kong-khéng), sek-ha̍p chúi-sán ióng-si̍t. Sēng-sán 大黄鱼, 对虾, chio̍h-pan, Jī-to͘ham, 剑蛏 téng hái-bī tin-phín. Ū Tiong-kok chòe-tōa ê 大黄鱼 jîn-kang ióng-si̍t ki-tē.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22-lō͘ kong-kàu-sòaⁿ, 176-ê kong-kau-chām.
Lêng-kó͘ thih-lō͘ (寧古鐵路) chìn-ji̍p āu-kî sím-tēng tang-tiong, beh tī 2011-nî khai-kang kiàn-siat. Lêng-kî thih-lô͘ (寧衢鐵路) beh tī 2010-nî khai-kang kiàn-siat.
lêng-tek-káng, koán-hat Saⁿ-to͘-ò (三都澳), Sài-kang (賽江), Saⁿ-soa (Lêng-tek-chhī) (三沙), Soa-tiâⁿ (沙埕) 4-ê káng-khu.
Tī sin-chio̍h-khì sî-tāi, sio̍k tang-lâm iân-hái ín-bûn-tô bûn-hòa (印紋陶文化) hē-thóng.
Lêng-tek-chhī sī siâ-chio̍k ê chú-iàu chū-ku-khu, siâ-chio̍k bûn-hòa kah gē-su̍t mā-sī bân-tang bûn-hòa siōng-kài ū te̍k-sek ê pō͘-hūn chi-it.
Lêng-tek-chhī ê siâ-cho̍k bîn-koa, 霍童线狮, siâ-cho̍k sió-soat-koa (小说歌) ([[Hâ-phó͘-koān}}), 四平戏(屏南县)、屏南双溪铁枝(屏南县)、屏南平讲戏(屏南县)及木拱桥传统营造技艺(屏南县、寿宁县), Chià-êng Chián-chóa (柘荣剪纸) (Chià-êng-koān), Tân Chēng-ko͘ sìn-sio̍k (陈靖姑信俗) (Ko͘-chhân-koān), Hòe-tâng Thih-ki (霍童铁枝) (Chio-siâⁿ-khu), 水密隔舱福船制造技艺(蕉城区)以及寿宁北路戏(寿宁县)被列入国家级非物质文化遗产名录。
Lêng-tek Su-hoān Ha̍k-īⁿ (寧德師範學院), Lêng-tek Chit-gia̍p Ki-su̍t Ha̍k-īⁿ (寧德職業技術學院) (tī Hok-an-chhī).
Hok-kiàn I-kho Tōa-o̍h (福建醫科大學) hù-sio̍k Bân-tang I-īⁿ (閩東醫院)
Lêng-tek-chhī tē-1 i-īⁿ (寧德市第一醫院), Hok-an Chhī-I-īⁿ (福安市醫院), Hok-téng Chhī-i-īⁿ (福鼎市醫院), Bân-tang I-īⁿ (閩東醫院) Chiu-lêng hun-īⁿ (goân-lâi ê Chiu-lêng Koān-i-īⁿ (周寧縣醫院)).
Lú-iû chu-goân hong-hù, tù-miâ ê ū:
Koaⁿ-chíⁿ-iûⁿ (官井洋) ê N̂g-koe-hî (黃瓜魚), Jī-to͘ (二都) ê hoeh-ham (血蚶), Chhit-to͘ (七都) ê Chhùn-kim-hî (寸金鱼) (Bêng-tiâu bêng-eng-chong (明英宗) chiap-siū Lîm Chhong (林聪) thui-chiàn te̍k-pia̍t hong ê miâⁿ).
Kàu 2009-nî 7-goe̍h 1-hō, Lêng-tek-chhī í-keng kah 1-ê kok-ka kiàn-li̍p liáu 1-tùi kok-chè iú-hó siâⁿ-chhī koan-hē[13].
Iú-hó Siâⁿ-chhī | Tē-kiat Sî-kan | Chhiam-jī Tē-tiám |
---|---|---|
Si-bu (Má-lâi-se-a Sa-lā-o̍at) | 2009-nî 3-goe̍h 19-hō | Lêng-tek-chhī |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.