吐蕃臣民大反叛(藏語:འབངས་ཀྱི་ཁེང་ལོག་རྣམས་རིམ་བར་བྱང),又稱陰土牛年反上大叛變(ས་མོ་གླང་ལ་གྱེན་ལོག་བྱུང),指的是朗達瑪死後吐蕃屬民反抗統治的起義。這場起義最初於869年(藏曆土牛年)在康區爆發,後來蔓延到吐蕃全境,並導致吐蕃的崩潰。
背景
松贊干布建立吐蕃帝國之後,確立身份制度告身制(ཡིག་ཚངས),為貴族和平民頒發說明其身份的「告身」掛牌。
842年,吐蕃贊普朗達瑪被暗殺,其養子雲丹受母親扶立,而遺腹子俄松後來自立正統,與雲丹爭奪王位,爆發了伍約之戰(དབུ་གཡོར་འབྲུག་པ)。(因為雲丹控制的拉薩地區稱為「中翼」,而俄松控制的雅礱河地區稱為「左翼」,所以敦煌文獻中也稱此役為「中左之戰」。)內戰發生於吐蕃腹地,這大大加劇了周邊帝國對邊疆的威脅,因此各地領主貴族得知內亂後,紛紛起兵,割據自立,吐蕃全境陷入大亂之中。並且當時自然災害接連發生,屬民的生活得不到保障,被迫走上造反的道路。[1]:371,377-379
過程
根據《賢者喜宴》的記載,869年,韋·科協列登(དབའས་ཁོ་བཞེར་ལེགལ་སྟེང་།)在多康首先起兵造反。各地的屬民都受到了鼓舞,紛紛樹起反叛吐蕃朝廷的大旗。當時吐蕃中部地區的伍如(དབུ་རུ།)、沒廬氏(འབྲོ།)與貝氏(སྤས།)的貴族勢力正在交戰,韋·羅波羅瓊(དབའས་ལོ་ཕོ་ལོ་ཆུང།)乘機起義。
尚傑賽聶贊(ཞང་རྗེ་གམས་སྣེ་བཙན)殺害了約如(གཡོ་རུ)的官長尤聶(དཔོན་གཡུ་སྣེ)。約如地區開山修建水渠的奴隸無法迎奉王妃貝薩阿莫吉(འབེ་བཟའ་ལ་མོ་སྐིད་བཙུན་མོ),綝貢彌楚(མཆིམས་མི་དྲུག)便以「砍人頭易於砍山腰」(རི་་མགུལ་ལས་མི་མགུལ་གཅོད་པ་སླ)為號召,以約定在夜間一起看開放的核桃花為契機,舉火起義。工域哲納(ཀོང་ཡུལ་བྲེས་སྣ)的屬民在貝莫(འབེ་མོ)的領導下,也使用計謀起兵反叛。藏文史料以「一鳥凌空,眾鳥飛從」(བར་སྣང་གི་བྱ་གཅིག་ལ་ཀུན་རུབ་པ་མཐོང་བ་ལ་དཔེ་བྱས)來形容當時屬民起義的局勢。起義軍大肆屠殺吐蕃的貴族和王族,踐踏吐蕃的法律。[1]:379
877年(藏曆火雞年),也就是起義的第九年,許布達孜(ཤུད་བུ་སྟག་རྕེ།)等四名起義軍首領商議,分據歷代贊普陵墓,將其大肆挖掘。尼雅氏(གཉགས)挖掘了敦卡達陵(དོན་མཁར་མདའ་ཡི་བང་སོ),蔡邦祥(ཆེ་སྤོང་ཞང)挖掘了丁赤贊布的傑欽陵(རྒྱལ་ཆེན་བང་སོ),許布達孜挖掘了赤都松贊的僧格堅陵(སེང་གེ་ཅན་གྱི་བང་སོ),珍卻沽(གྲེང་འཕྱོས་ཁུ)挖掘了朗達瑪的珠傑陵(འཕྲུལ་རྒྱལ་བང་སོ)。
結果
吐蕃臣民大反叛顛覆了吐蕃政權,然而起義軍大多都是自發且盲目的。未被屠殺的王族和貴族逃亡外地,各地的領主也紛紛建立割據政權。
雲丹一脈成為了後來的拉薩王朝,而俄松逃亡至各地,形成了若干較小的王系。贊普陵墓被挖掘後,贊普權威一落千丈,沒有人獲得贊普的稱號。吐蕃四分五裂,名存實亡,進入了吐蕃分裂時期[2]。
參考文獻
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.