大清皇帝功德碑（满语：ᡩᠠᡳ᠌ᠴᡳᠩ
ᡤᡠᡵᡠᠨ ᡳ
ᡝᠨ᠋ᡩᡠ᠋ᡵᡳᠩᡤᡝ
ᡥᠠᠨ
ᡳ
ᡤᡠᠩ
ᡝᡵᡩᡝ᠋ᠮᡠᡳ
ᠪᡝᡳ）是丙子胡乱之后清太宗在朝鲜王朝首都汉城附近建立的石碑。其最早竖立在大韩民国首尔特别市松坡区的三田渡，故又以其所在地的地名而称为“三田渡碑”。2008年迁移到松坡区蚕室洞乐天世界大楼的后面。此碑列为大韩民国指定史迹之一，编号为第101号，全称为“三田渡清太宗功德碑”。现代韩国人将此碑当作“耻辱碑”看待。
| 大清皇帝功德碑 | |||||||
| 汉语名称 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 繁体字 | 大清皇帝功德碑 | ||||||
| 简化字 | 大清皇帝功德碑 | ||||||
| |||||||
| 朝鲜语名称 | |||||||
| 谚文 | 대청황제공덕비 삼전도비 삼전도청태종공덕비 | ||||||
| 汉字 | 大淸皇帝功德碑 三田渡碑 三田渡淸太宗功德碑 | ||||||
| |||||||
| 蒙古语名称 | |||||||
| 传统蒙文 | ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ ᠤᠯᠤᠰ ᠤᠨ ᠪᠣᠭᠳᠠ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠪᠢᠯᠢᠭ᠌ ᠢ ᠳᠠᠭ᠌ᠤᠷᠢᠰᠭ᠌ᠠᠭᠰᠠᠨ ᠪᠡᠢ | ||||||
| 满语名称 | |||||||
| 满文 | ᡩᠠᡳ᠌ᠴᡳᠩ ᡤᡠᡵᡠᠨ ᡳ ᡝᠨ᠋ᡩᡠ᠋ᡵᡳᠩᡤᡝ ᡥᠠᠨ ᡳ ᡤᡠᠩ ᡝᡵᡩᡝ᠋ᠮᡠᡳ ᠪᡝᡳ | ||||||
| 穆麟德转写 | Daicing gurun-i Enduringge Han-i gung erdemui bei | ||||||
| 太清转写 | Daiqing gurun-i Enduringge Han-i gung erdemui bei | ||||||
历史
1636年，清太宗入侵朝鲜，击败朝鲜军队。朝鲜仁祖前往南汉山城避难。后来仁祖被迫向清朝投降，愿为清朝的藩属国，史称“丙子胡乱”。次年，太宗要求朝鲜建立一座功德碑，以颂扬大清皇帝的功绩。在清朝的压力下，仁祖被迫同意了，大清皇帝功德碑于1639年竖立于当年太宗受降的三田渡地区。碑文用满文、蒙古文和文言汉文写成，正面为满文和蒙古文，背面为汉文，其内容大致相同。汉文版本为朝鲜官员李景奭撰写，其他两种语言的版本应是由汉文版本翻译而成。此后，每当清朝敕使到达朝鲜，都会前往三田渡，拜谒大清皇帝功德碑。
清朝人认为三田渡碑对朝鲜伏属清朝的统治起着很好的效果，清圣祖便曾说：“此等地方，太宗文皇帝定朝鲜之役，我兵无处不到。以已破之国，我朝为之重加营建，俾安堵如故。是以其国人于太宗文皇帝驻军之地树立石碑，备书更生之德[1]。”然而，自从三田渡碑的竖立以来，朝鲜人便一直视该碑为耻辱碑，一直有人试图破坏。比如在1640年，全罗、庆尚两道儒生因反对朝鲜送舟师助清伐明而不受采纳，便扬言要捣毁三田渡碑[2]。此后朝鲜专门定军守直碑阁，直到1895年拆除为止。
1895年，清朝在甲午战争中被日本打败，与日本签订了《马关条约》，承认朝鲜与清朝脱离藩主关系。此后，开化党掌权者拆毁了迎恩门，并推倒了三田渡碑，此碑埋入地下。1931年掘出，1956年，韩国文化部长和教育部长认为此碑是民族耻辱的象征，再次将其埋入地下。1963年，因洪水的肆虐，三田渡碑再度出现在人们眼前。人们认为此碑作为文化遗产和民族耻辱的象征应该铭记，所以将之当作史迹保护起来。1983年，汉城市在该碑周围建立公园。
2007年2月3日，也就是丙子胡乱后的370年，三田渡碑遭到韩国民族主义者的破坏。破坏者用红色油漆在碑的正面写上“철”（谚文“撤”）、“370”，背面写上“거”（谚文“去”）、“병자”（谚文“丙子”）。27日，39岁的犯人朴氏被捕。此人曾在当年1月因为甲午农民战争的原因破坏了古阜郡守赵秉甲建立的石碑，他声称对韩国政府处理“耻辱碑”的做法非常不满，认为该碑应该撤去，或者转移到其他地方去。6月15日，石碑修复完成。
2008年，韩国对三田渡碑原来的位置进行考证，文化财厅决定将碑移到乐天世界大楼后面、松坡区蚕室洞47号石村湖水西湖东北方向的绿地上。至于位于原石碑基座下描绘仁祖向太宗行三跪九叩之礼的铜板，由于该铜板为1983年建造史迹公园时所造之物，文化财委员会认为没有文物价值，将其撤去[3]。
碑文内容
大清崇德元年冬十有二月 宽温仁圣皇帝 以坏和自我 始赫然怒 以武临之 直𢭏而东 莫敢有抗者 时我寡君栖于南汉 凛凛若履春冰而待白日者 殆五旬 东南诸道兵 相继崩溃 西北帅逗挠峡内 不能进一歩 城中食且尽 当此之时 以大兵薄城 如霜风之卷秋萚 炉火燎鸿毛 而皇帝以不杀为武 惟布德是先 乃降敕谕之曰 来 朕全尔 否 屠之 有若英马诸大将 承皇命相属于道 于是 我寡君集文部诸臣谓曰 予托和好于大邦 十年于兹矣 由予惛惑 自速天讨 万姓鱼肉 罪在予一人 皇帝犹不忍屠戮之 谕之如此 予曷敢不钦承 以上全我宗社 下保我生灵乎 大臣协赞之 遂从数十骑 诣军前请罪 皇帝乃优之以礼 拊之以恩 一见而推心腹 锡赉之恩 遍及从臣 礼罢 即还我寡君于都城 立召兵之南下者 振旅而西 抚民劝农 远近之雉鸟散者 咸复厥居 讵非大幸欤 小邦之获罪上国久矣 己未之役 都元帅姜弘立 助兵明朝 兵败被擒 太祖武皇帝 只留弘立等数人 余悉放回 恩莫大焉 而小邦迷不知悟 丁卯歳 今皇帝命将东征 本国君臣 避入海岛 遣使请成 皇帝允之 视为兄弟国 疆土复完 弘立亦还矣 自兹以往 礼遇不替 冠盖交迹 不幸浮议扇动 构成乱梯 小邦申饬边臣 言渉不逊 而其文为使臣所得 皇帝犹宽贷之 不即加兵 乃先降明旨 谕以师期丁宁反复 不翅若提耳面命 而终未免焉 则小邦君臣之罪 益无所逃矣 皇帝既以大兵围南汉 而又命偏师 先陷江都 宫嫔王子曁卿士家小 倶被俘获 皇帝戒诸将 不得扰害 令从官及内侍看护 既而 大霈恩典 小邦君臣及其被获眷属 复归于旧 霜雪变为阳春 枯旱转为时雨 区宇既亡而复存 宗社已绝而还续 环东十数千里 咸囿于生成之泽 此实古昔简策所稀觏也 于戏盛哉 汉水上流三田渡之南 即皇帝驻跸之所也 坛场在焉 我寡君爰命水部 就坛所增而高大之 又伐石以碑之 垂诸永久 以彰夫皇帝之功之德 直与造化而同流也 岂特我小邦 世世而永赖 抑亦大朝之仁声武谊无远不服者 未始不基于兹也 顾搴天地之大 画日月之明 不足以仿佛其万一 谨载其大略 铭曰
天降霜露 载萧载育 惟帝则之 并布威德 皇帝东征 十万其师 殷殷轰轰 如虎如豼 西蕃穷髪 曁夫北落 执殳前驱 厥灵赫赫 皇帝孔仁 诞降恩言 十行昭回 既严且温 始迷不知 自贻伊戚 帝有明命 如寐之觉 我后祗服 相率而归 匪惟怛威 惟德之依 皇帝嘉之 泽洽礼优 载色载笑 爰束戈矛 何以锡之 骏马轻裘 都人士女 乃歌乃讴 我后言旋 皇帝之赐 皇帝班师 活我赤子 哀我荡析 劝我穑事 金瓯依旧 翠坛维新 枯骨再肉 寒荄复春 有石巍然 大江之头 万载三韩 皇帝之休
Daicing gurun i wesihun erdemunggei sucungga aniya tuweri jorgon biya de
Gosin onco hūwaliyasun enduringge han acaha be efulehengge menci deribuhe seme ambula jili banjifi coohai horon enggelejifi dergi baru cing seme jici yaya geleme alihakū teri fonde meni sitahūn ejen nan han de tomofi geleme olhome niyengniyeri juhe be fehufi genendere be aliyara gese susai ci inenggi dergi juleri geren jugūn i cooha siran siran i gidabuha wargi amargi jiyanggiyūn se alin horo de jailafi bederecere goroki amasi emgeri
Oksome mutehekū hecen i dorgi jeku geli wajiha tere fonde amba cooha hecen be gaijarangge šahūrun edun bolori erin i mooi abdaha be sihabure tuwai gūrgin de gashai funggala be deijire gese bihe enduringge han warakū be dele erdemu selgiyere be oyonggo obufi hese wasimbufi ulhibume jihede simbe yooni obure jiderakū ohode suntebumbi sehe tereci inggūldai mafuta geren jiyangjiyūn se
Enduringge han i hese be alifi amasi julesi gisureme yabure jakade meni sitahūn ejen bithe coohai geren ambasa be isabufi hendume bi amba gurun i baru acafi juwan aniya oho mini farhūn liyeliyehun de abkai dailara be hūdulabufi tumen halai irgen jobolon tušaha ere weile mini emhun beye de bi
Enduringge han nememe wame jenderakū uttu ulhibure bade bi ai gelhun akū mini dergi mafari doro be yooni obume mini fejergi irgen be karame hese be aime gaijarakū sehe manggi geren ambasa saišame dahafi uthai emu udu juwan moringga be gaifi coohai juleri jifi weile be alire jakade
Endurinnge han dorolome gosime kesi i bilume acame jakade mujilen niyaman be tucibume gisurehe šangname buhe kesi dahara ambasa de bireme isinaha dorolome wajiha manggi uthai meni sitahūn wang be amasi du hecen de bederebufi ilihai andan de julesi genehe cooha be bargiyafi wesihūn bedereme irgen be bilure usin i weile be huwekiyebure jakade goroki hanciki samsiha irgen gemu dasame jifi tehengge amba kesi wakao
Ajige gurun dergi gurun de weile bahafi goidaha sohon honin aniya du yuwanšuwai jiyang hūng li be takūrafi ming gurun de cooha aisilame genehengge gidabufi jafabuha manggi
Taizu horonggo han damu jiyang hūng li jergi udu niyalma be bibufi gūwa be gemu amasi bederebuhe kesi ereci amban ningge akū tuttu ocibe ajige gurun geli liyeliyefi ulhiyakū ojoro jakade fulahūn gūlmahūn aniya
Enduringge han jiyangjiyūn be takūrafi dergi babe dailanjiha manggi meni gurun i ejen amban gemu mederi tun de jailame dosifi elcin takūrafi acaki seme baiha enduringge han gisun be gaifi ahūn deo i gurun obufi ba na be yooni obuha jiyang hūng li be nememe amasi be yerebuhe ereci amasi dorolohongge ebereke akū elcin takūrahangge lakcaha akū bihe kesi akū oilori hebe
Dekdefi facuhūn i tangkan baninafi ajige gurun jecen i ambasa de gocishūn akū gisun i bithe arafi unggihe tere bithe be elcin jihe ambasa bahafi gamaha enduringge han hono oncoi gamame uthai cooha jihekū neneme genggiyen hese be wasimbume coohalara erin be boljome dahūn dahūn i ulhibuhengge šan be jafafi tacihiyara ci hono dabali kai tuttu ocibe geli urgunjeme
Dahakūngge ajige gurun i geren ambasai weile ele guweci ojorakū oho enduringge han i amba cooha nan han be kafi geli hese wasimbufi neneme emu gargan i cooha unggifi giyang du be gaifi wang ni juse sargan ambasa hehe juse gemu jafabuha manggi
Enduringge han geren jiyangjiyūn be ume necire nungnere seme fafulafi meni hafasa taigiyasa be tuwakiyabuha tuttu amba kesi be isibure jakade ajige gurun i ejen amban jafabuha juse sargan gemu fe an i ofi gecen nimanggi kūbulifi niyengniyeri oho olhon hiya forgošofi erin i aga oho gese ajige gurun i gukuhe ba dasame bibuhe mafari doro lakcaha be dahūme
Siraha dergi bai šurdeme ududu minggan bai niyalma gemu banjibuha hūwašabuha kesi de horibuha ere yargiyan i julgei kooli de sabuhakūngge kai han sui mukei wesihun san tiyan du bai julergi uthai enduringge han i isinjiha ba tan soorin bi meni sitahūn ejen jurgan i niyalma de hendufi tan soorin be nonggime den amban badarabufi geli wehe be gaifi
Bei ilibufi enteheme bibume enduringge han i gung erdemu be abka na i sasa okini seme temgetulehe ere meni ajige gurun i teile jalan halame enteheme akdafi banjire anggala amba gurun i gosin algin horon i yabun de goroki ci aname gemu daharangge inu ereci deribumbi kai udu abka na i amban be araha šun biya i genggiyen be niruha seme terei tumen de emu inu duibuleci
Ojorakū heni muwašame folome temgetulerengge abka gecen silenggi be wasimbufi fundehun obumbi banjibumbi enduringge han ede acabume horon erdemu be sasa selgiyembi
Enduringge han dergi babe dailaha juwan tumen cooha kunggur seme geren tasha pi gurgu i gese wargi amargi gurun gemu agūra be jafafi juleri ojoro be temšerengge horon ambula gelecuke kai enduringge han umesi gosin ofi gosime wasimbuha hese gisun juwan jurgan i wasimbuha bithe horonggo bime hūwaliyaasun dade liyeliyefi sarkū ofi beye jobolon be baiha
Enduringge han i genggiyen hese isinjire jakade amgafi teni getehe gese meni wang gaifi dahahangge horon de gelere teile waka erdemu de dahahangge kai enduringge han gosifi kesi isibume dorolome sain cira injere arbun i agūra be bargiyafi sain morin weihuken dahūšangnara jakade hecen i haha hehe uculeme maktarangge meni wang ni bahafi bederehengge enduringge han i buhengge kai
Enduringge han meni irgen banjikini seme cooha be bederebuhe meni facuhūn oho samsiha be gosime meni usin i weile be huwekiyebuhe efujehe gurun de an i ohongge ere ice tan i turgun kai olhoho giranggi de dasame yali banjibuha tuweri orho i fulehe geli niyenggniyeri erin be ucaraha gese oho amba giyali ni da jakade den amba wehe ilibufi san han i ba tumen aniya ojorongge enduringge han i sain de kai
Wesihun erdemunggei duici aniya jorgon biyai ice jakūn de ilibuha
Daiqing gurun-i wesihun erdemunggei suqungga aniya tuweri jorgon biya de
Gosin onqo hvwaliyasun enduringge han aqaha be efulehengge menqi deribuhe seme ambula jili banjifi qouhai horon enggelejifi dergi baru qing seme jiqi yaya geleme alihakv teri fonde meni sitahvn ejen nan han de tomofi geleme olhome niyengniyeri juhe be fehufi genendere be aliyara gese susai qi inenggi dergi juleri geren jugvn-i qouha siran siran-i gidabuha wargi amargi jiyanggiyvn se alin horo de jailafi bederecere goroki amasi emgeri
Oksome mutehekv heqen-i dorgi jeku geli wajiha tere fonde amba qouha heqen be gaijarangge sahvrun edun bolori erin-i moui abdaha be sihabure tuwai gvrgin de gashai funggala be deijire gese bihe enduringge han warakv be dele erdemu selgiyere be oyonggo obufi hese wasimbufi ulhibume jihede simbe youni obure jiderakv ohode suntebumbi sehe tereqi inggvldai mafuta geren jiyangjiyvn se
Enduringge han-i hese be alifi amasi julesi gisureme yabure jakade meni sitahvn ejen bithe qouhai geren ambasa be isabufi hendume bi amba gurun-i baru aqafi juwan aniya oho mini farhvn liyeliyehun de abkai dailara be hvdulabufi tumen halai irgen jobolon tuxaha ere weile mini emhun beye de bi
Enduringge han nememe wame jenderakv uttu ulhibure bade bi ai gelhun akv mini dergi mafari doro be youni obume mini fejergi irgen be karame hese be aime gaijarakv sehe manggi geren ambasa saisame dahafi uthai emu udu juwan moringga be gaifi qouhai juleri jifi weile be alire jakade
Endurinnge han dorolome gosime kesi-i bilume aqame jakade mujilen niyaman be tuqibume gisurehe xangname buhe kesi dahara ambasa de bireme isinaha dorolome wajiha manggi uthai meni sitahvn wang be amasi du heqen de bederebufi ilihai andan de julesi genehe qouha be bargiyafi wesihvn bedereme irgen be bilure usin-i weile be huwekiyebure jakade goroki hanqiki samsiha irgen gemu dasame jifi tehengge amba kesi wakau
Ajige gurun dergi gurun de weile bahafi goidaha sohon honin aniya du yuwanxuwai jiyang hvng li be takvrafi ming gurun de qouha aisilame genehengge gidabufi jafabuha manggi
Taizu horonggo han damu jiyang hvng li jergi udu niyalma be bibufi gvwa be gemu amasi bederebuhe kesi ereqi amban ningge akv tuttu oqibe ajige gurun geli liyeliyefi ulhiyakv ojoro jakade fulahvn gvlmahvn aniya
Enduringge han jiyangjiyvn be takvrafi dergi babe dailanjiha manggi meni gurun-i ejen amban gemu mederi tun de jailame dosifi elqin takvrafi aqaki seme baiha enduringge han gisun be gaifi ahvn deu-i gurun obufi ba na be youni obuha jiyang hvng li be nememe amasi be yerebuhe ereqi amasi dorolohongge ebereke akv elqin takvrahangge lakqaha akv bihe kesi akv oilori hebe
Dekdefi faquhvn-i tangkan baninafi ajige gurun jecen-i ambasa de goqishvn akv gisun-i bithe arafi unggihe tere bithe be elqin jihe ambasa bahafi gamaha enduringge han hono onqoi gamame uthai qouha jihekv neneme genggiyen hese be wasimbume qouhalara erin be boljome dahvn dahvn-i ulhibuhengge xan be jafafi taqihiyara qi hono dabali kai tuttu oqibe geli urgunjeme
Dahakvngge ajige gurun-i geren ambasai weile ele guweqi ojorakv oho enduringge han-i amba qouha nan han be kafi geli hese wasimbufi neneme emu gargan-i qouha unggifi giyang du be gaifi wang-ni juse sargan ambasa hehe juse gemu jafabuha manggi
Enduringge han geren jiyangjiyvn be ume neqire nungnere seme fafulafi meni hafasa taigiyasa be tuwakiyabuha tuttu amba kesi be isibure jakade ajige gurun-i ejen amban jafabuha juse sargan gemu fe an-i ofi geqen nimanggi kvbulifi niyengniyeri oho olhon hiya forgoxofi erin-i aga oho gese ajige gurun-i gukuhe ba dasame bibuhe mafari doro lakqaha be dahvme
Siraha dergi bai xurdeme ududu minggan bai niyalma gemu banjibuha huwaxabuha kesi de horibuha ere yargiyan-i julgei kouli de sabuhakvngge kai han sui mukei wesihun san tiyan du bai julergi uthai enduringge han-i isinjiha ba tan sourin bi meni sitahvn ejen jurgan-i niyalma de hendufi tan sourin be nonggime den amban badarabufi geli wehe be gaifi
Bei ilibufi enteheme bibume enduringge han-i gung erdemu be abka na-i sasa okini seme temgetulehe ere meni ajige gurun-i teile jalan halame enteheme akdafi banjire anggala amba gurun-i gosin algin horon-i yabun de goroki qi aname gemu daharangge inu ereqi deribumbi kai udu abka na-i amban be araha xun biya-i genggiyen be niruha seme terei tumen de emu inu duibuleqi
Ojoraku heni muwaxame folome temgetulerengge abka geqen silenggi be wasimbufi fundehun obumbi banjibumbi enduringge han ede aqabume horon erdemu be sasa selgiyembi
Enduringge han dergi babe dailaha juwan tumen qouha kunggur seme geren tasha pi gurgu-i gese wargi amargi gurun gemu agvra be jafafi juleri ojoro be temxerengge horon ambula gelequke kai enduringge han umesi gosin ofi gosime wasimbuha hese gisun juwan jurgan-i wasimbuha bithe horonggo bime hvwaliyaasun dade liyeliyefi sarkv ofi beye jobolon be baiha
Enduringge han-i genggiyen hese isinjire jakade amgafi teni getehe gese meni wang gaifi dahahangge horon de gelere teile waka erdemu de dahahangge kai enduringge han gosifi kesi isibume dorolome sain qira injere arbun-i agvra be bargiyafi sain morin weihuken dahvxangnara jakade heqen-i haha hehe uquleme maktarangge meni wang-ni bahafi bederehengge enduringge han-i buhengge kai
Enduringge han meni irgen banjikini seme qouha be bederebuhe meni faquhvn oho samsiha be gosime meni usin-i weile be huwekiyebuhe efujehe gurun de an-i ohongge ere iqe tan-i turgun kai olhoho giranggi de dasame yali banjibuha tuweri orho-i fulehe geli niyenggniyeri erin be uqaraha gese oho amba giyali ni da jakade den amba wehe ilibufi san han-i ba tumen aniya ojorongge enduringge han-i sain de kai
Wesihun erdemunggei duiqi aniya jorgon biyai iqe jakvn de ilibuha
Dayičing ulus un degedü erdem tu yin terigün on ebül ün segül sora dur
Aγuda örüsiyegči nayiramdaγu boγda qaγan solungγa ulus i elsegsen törü yi ebdebe kemen yekede kilingleǰü bülün qamaγ čireg üd iyen abun solungγa ulus tur čingda ǰoriγlan iregsen čaγ tur dorutus irgen bügüdegür ayuγad ken ber esergülǰen ese čitaluγa tere čag tur öčügüken ulus un eǰen manu nan qan qota dur iyen qorγudaǰu saγuqui dur qabur un mölsün i gesigigsen metü naran emiyegsen atala tabin qonuγ un ǰaγura doruna emüne deki
Ayimaγ büri yin čireg üd manu des des iyer dararuγdaba baraγun qoyitu eteged daki čireg ün tüsimed aγula qada dur γarču nigeken ber uruγsida aluqun ese čitabai qotanu dotura ki idesi ben daγsču mengdegüreküi čaγ tur degedü čireg ün aγta küčün inu türgen sarkin dur namur un čaγ tur modun u nabčis unaqui metü γal un ilči dür sibaγun u örbelge tüleküi metü bülüge
Boγda qaγan erdem bilig iyen aldarsiγulun nigülesküi sedgil iyen uqatuγai kemen ǰarliγ bolurun oruǰu ögbesü čimadur qour kikü ügei ese oruǰu ögbesü bügüde yi činu ečüs bolγamui kemen ǰarliγ boluγsan u qoyina ingγuldai mafuta olan tüsimed
Boγda qaγan u ǰarliγ iyar inaγsi činaγsi elčilen yabuqui dur öčügüken eǰen manu bičig ün sayid čireg ün tüsimed iyen čuγlaγulǰu ügülerün bida yeke ulus luγa elsegseger arban ǰil boluγsan bülüge minu qarangγu dur tenggri dayisun i edügülǰü tümen obuγtu irgen ǰobalang dur učiraba endeber gem üd γaγča nada ača bolbai
Boγda qaγan ǰiči örüsiyeǰü soyun surγaγad uridus un törü ber yabuγlǰu ulus iregen i manu mön kü nadur ǰongkilaγulun bögetele bi ayuqu metü kündü ǰarliγ ača inu yakin dabamu kemen ügülegsen dür olan tüsimed ǰöbsiyeldüǰü ele darui degere said iyen daγaγulun yeke čireg ün emüne ireǰü öber ün gem üd iyen medeged mörgün ǰarbariγsan dur
Boγda qaγan örüsiyen ǰolγaγuluγad sača gegegen taki ünen üges iyen ǰarliγ bolugad wang kiged qaγaγsan tüsimed bügüde dür öglige kesig iyen soyurqaǰu ele qoyinaγsida du qota dur qariγuluγad qamuγ čireg üd iyen quriyan altan ǰiluγa ban egeǰü ulus irgen i örüsiyen tariyan u üile yi kičiyelgegsen dür qola ber oyira dakin badaraγsan irgen manu urγun sinečilen ireǰü saγuγsan anu yeke ibegel büi ǰ-e öčügüken ulus degedü ulus tur [--] üiledegsen [--] tu siraγčin qonin ǰila du yuan šuai ǰiyangqungli ilegeǰü ming ulus i ömülen čireg oduγad
Daruγdaǰu bariγdaγsan u qoyina tayisu suu tu boγda ǰiyangqungli yin ǰerge yin nigen kedün kümün i saγulγaγad busu bügüde yi inu qariγululuγa egün eče ülemǰi örüsiyel yaγun aǰuγu teyin bögetele öčügüken ulus basa mungγaγuraǰu ese medegsen dür ulaγčin taulai ǰila boγda qaγan mani yi dayila geǰü čireg üd iyen ilegegsen dür ulus un eǰen kiged tüsimed manu buruγulaǰu dalai yin qoi dur oruγad elči ilegeǰü else-ye kemen ayiladγaγsan dur
Boγda qaγan ǰöbsiyen soyurγaǰu degüü ulus bolγan nutuγ usun dur manu saγulγaγad ǰiyangqungli yi qariγlǰu öggüluge tegün eče inaγsida türü yi sakiǰu elči ban tasural ügei yabuγlun atala [--] ögkü öčügüken ulus bida [--] sedgil iyer ǰaha yin tüsimed tür iyen ǰokis ügegü üges i bičiǰü ilegegsen bičig i manu elči iregsen tüsimed [--] [--] ayiladγaγsan dur
Boγda qaγan basa aγuda sedgilǰü darui degere čireg ese irelüge gegegen degen sedgigsen iyen oldan uqatuγai kemen čireglekü čaγ iyen dakin dabtan uqaγuluγsan inu čikin eče bariǰu surγaγsan ača ülemǰi büyü teyimü ǰarliγ tur ese oruγsan olan tüsimed ün gem üd manu aburaǰu ülü bolqu bülüge boγda qaγan yeke čireg iyer iyen nan qan qota yi qaγaǰu basa nigen ayimaγ čireg iyen ilegeǰü dalai yin qoi daki qota yi abuγad wang un qatud köbegüd kiged sayid un eme
Köbegüd bugüde yi bariγsan u qoyina boγda qaγan olan tüsimed tür iyen büü köndedkün kemen ǰarliγ bolǰu manu tüsimed tayiǰiyan nar iyer sakiγulbai teyimü yeke örüsiyel kürtegsen dür öčügüken ulus un eǰen tüsimed bariγdaγsan gergei köbegüd tür iyen neyiledüged iǰaγur un yosuγar boluγsan inu ebül ün časun qabur un čaγ tur gesküi metü γangdaγsan γaǰara qura oruγsan metü öčüken ulus un ečus bolqui yi inu
J̌iči baiγulba ebüged ün türü tasuraγsan yi takiǰu ǰalγamǰilaγulba ǰegün eteged ün kedün kedün mingγan bere yin γaǰar daki ulus irgen i toγtaγsan inu ülemǰi örüsiyel büyü eyimü örüsiyel erten eče edüged tür kürtele ese sonsdaluγa qansui mören ü ögede santiyantu γaǰar un emüne
Boγda qaγan u ögede bolǰu saγuγsan saγuri i ǰasaqu yin tulada öčügüken eǰen manu üilečin dür tusiyalγaǰu tabčan saγurin i nemeǰü öndür yeke bayiγuluγad basa čilaγun iyar möngke bei bosqaǰu bürün boγda qaγan u sayin aldar i inu tenggri γaǰar luγa sačaqu boltuγai kemen temdegteye bayiγulbai öčügüken ulus bida üye yin üye dür kürtele itegen sitüǰü amui yeke ulus un aγui yeke aldar adγa
Küčün dür inu qola ba oyira dakin bügüdeger oruǰu ögküi anu yaγun ügületele kedüi ber tenggri γaǰar ǰileken i ürigerlen naran saran u gerel dür adalidqan ǰirubasu ber adali bolqu qamiγa büi čidaqu činegeber čoγulγaǰu temdeg bolγaγai ǰun u uruγuγsan čečeg tenggri yin küiten kiraγuna qubiraγad ǰil-- dulaγana uruγuqui metü tegün dür adali boγda qaγan aγui küčün kiged erdem bilig iyen
Neyite aldarisiγulumui boγda qaγan arban tümen čireg iyer iyen solungγa ulus i dayilaγsan inu bars kiged fi görügesün metü qotala dur daγurisbai yeke čireg üd inu ǰai ǰaba iyen bariǰu matal ügei ǰoriγlaγsan sür ǰibqulang ača inu masi ayuqu metü bülüge boγda qaγan aγui gegegen sedgil iyer iyen örüsiyeǰü baγulγaγsan ǰarliγ kiged arban mör iyer biligsen bilig inu čoγ ǰibqulang yeke böged
Masi nayiramdaγu buyu urida mungγaγuraǰu ese medegsen ü talada öbesüben erkeber bida ǰobalang ud i boγda qaγan u gegegen ǰarliγ kürǰü iregsen dür ünen čaγaγan sayin seregsen metü wang manu oruǰu ögkügsen siltaγan anu adγu küčün ese ayun bügetele erdem bilig i inu küsen oruǰu ögkügsen büi-ǰ-e
Boγda qaγan örüsiyel kesig öglige ban sayurγaǰu ele gegegen čirai kiged mösiyeküi aγali bar aburaǰu bolun sayin mori kiged sayin daqu soyurγad wang i manu ǰobalang ača γarγaǰu ilegegsen inu boγda qaγan u örüsiyel büi-ǰ-e kemen ulus manu bügüdeger bayasulčan daγlaltumui boγda qaγan čireg iyen abun ügede boluγsan siltaγan anu butaraγsan ulus irgen i manu amutuγai kemen örüsiyeged
Tariyan u üile yi kičiyelgeǰü ele ebderegsen ulus i edüge aǰuqui yin yosuγar bolγaγsan inu qubqai yasun dur miqa bütügsen metü ebül ün ündüsün qabur un čaγ luγa učiraltuγsan metü bolbai yeke mören ü ǰaqa dür öndür yeke čilaγun bayiγulǰu san qan u γaǰar tümen on engkeǰikü inu boγda qaγan u suu buyan u küčün büi-ǰ-e
Degedü erdem tü yin dörbetüger on ebül ün segül sara yin sine yin naimana bayiγulba
图集
-
大清皇帝功德碑 -
-
-
-
-
文化符号 -
介绍 -
-
-
-
丙子胡乱行三跪九叩礼的想像浮雕，已撤除 -
-
2007年破坏后的碑正面 -
2007年破坏后的碑背面
参考文献
外部链接
参见
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
