From Wikipedia, the free encyclopedia
Equatoriaol Hunea is een klein lanje in Afrika. Equatoriaol Hunea besti uut een hedeêlte op 't Afrikaonse continent, Mbini, dat a hrens an Kammeroen in 't noôrn en voe de rest omriengd wor deur Gabon. 't Aore hedeêlte besti uut 't eiland Bioko ('t vroehere Fernando Pó) wir a den oôdstad Malabo op lig en 't eilanje Annobón.
| République de Guinée Équatoriale República de Guinea Ecuatorial República da Guiné Equatorial | |||
| |||
|
| |||
| Baosisgegevens | |||
| Officiële landstaele: | Frans, Spaons, Portuhees | ||
| Oôdstad: | Malabo | ||
| Regeriengsvurm: | Rippebliek | ||
| Staetsoôd: | {{{staetsoôd}}} | ||
| Regeriengsleider: | {{{regeriengsleider}}} | ||
| Religie: | Roôms-Katholiek (95%) | ||
| Oppervlakte: | 28.051 km² (hin% waeter) | ||
| Inweuners: | 551.201 (2007) (19,6 inw. / km²) | ||
| Aore gegevens | |||
| Volkslied: | Caminemos Pisando la Senda de Nuestra Inmensa Felicidad | ||
| Munte: | CFA-frank (XAF) | ||
| UTC: | UTC+1 (zeumertied: ni) | ||
| Nationaole feêstdag: | 12 oktober | ||
| Web | Code | Tel. | .gq | GNQ | +240 | ||
Naeda Equatoriaol Hunea tientall'n jaern een kelonie ewist was van Spanje, wier 't et in 1963 deur de Spaonse dictator Franco toet zelfbestuur emachtigd en wier de socialist Bonifacio Ondó Edu toet minister-president emikt. In 1968 wier Equatoriaol Hunea nae 190 jaer een kelonie ewist te zien volledig onafankelijk van Spanje en Ondó Edu wier ofezet. De leier van de PUNT, de Partido Unido Nacional del Trabajador, henaemd Francisco Macías Nguema wier den eêssen president van Equatoriaol Hunea.
Nae hroôtscheepse relln in 't land wiern in 1969 aolle Spanjaarn uut 't land ezet en in 1972 riep Nguema zen eihen uut toet leier voe 't leven en liet tehenstanders van zen regiem executeern. In 1978 wier elke vurm van hosdienstoefenienge verboodn en wier 't land een atheïstischen rippebliek.
In 1979 wier der een coup epleegd deur heneraol Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, die a lukn en Macías Nguema wier doôdeschootn. Der wier een vrieë marteconomie inevoerd en hosdienstoefeniengen wiern wee toe-estaene. Tehen tehenstanders wier echter nog ard opetreen.
In 1986 probeern ienkele oôhe militairn Mbasogo of te zettn, mè dit mislukkn en in 1987 richen Mbasogo de eênihe toe-estaene partij van zen eihen, de Partido Democratico Guinea Ecuatorial, op. In 1991 wiern ok aore politieke partij'n toe-estaene, mè deze mon an zovee rehels voldoene da der hin spraeke kan zien van een hoeie opposisie.
Equatoriaol Hunea hrens in 't noôrn an Kammeroen en wor voe de rest omriengd deur Gabon. Vadder besti Equatoriaol Hunea uut verschill'nde deêl'n, naemelijk Mbini, 't vasteland, 't eiland Bioko in de Holf van Guinee en de kleindere eilanjes Annobón en Corisco.
In 't land heers een tropisch rehenklimaot en der is dan ok vee rehenwoud. Tevens is 't land vrie berhachtig en der komm'n vulkaonen voe. Voebeêl'n zien de Pico del Fuego en de Pico Surcado op Annobón. Ok 't eiland Bioko is van vulkaonischen oôrsproeng.
De miste inweuners van Equatoriaol Hunea zien van oôrsproeng Bantu's. De hroste stamme ierbinn'n is varuut de Fang, die a oôrsproenkelijk voekwam in Mbini, mè deur migraotie ok in hroôte hetaele vertehenwoordigt is op Bioko. 80% van de bevolkieng besti uut Fang.
De stamme van de Fang besti wee uut 67 clans, verdeêld over ael Equatoriaol Hunea. De Bulu Fang leven buvobbeld in Rio Muni. Een aore bevolkiengshroep zien de Bubi, die an 15% van de bevolkieng beslaen en op 't eiland Bioko leven. Tevens zien der nog stamm'n langs de kuste zoas de Ndowe's, de Kombi's en de Benga's.
In Equatoriaol Hunea leven rillatief weinig buutnlanders, de hroste hroep besti uut Spanjaorden en Portuhezen. Ok besti 't ur een toeneemnd antal van mensen uut Kammeroen, Niheria en Gabon. Vadder zien der nog Chinezen, Britt'n en Liberiaonen.
Equatoriaol Hunea wor inedeêld in zeven provincies, naemelijk:
| Nummer | Provincie | Oôdstad | Opp. (km2) | Inweuners (2001) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Annobón | San Antonio de Palé | 17 | 5008 |
| 2 | Bioko Norte | Malabo | 776 | 231.428 |
| 3 | Bioko Sur | Luba | 1241 | 29.034 |
| 4 | Centro Sur | Evinayong | 9931 | 125.856 |
| 5 | Kié-Ntem | Ebebiyín | 3943 | 167.279 |
| 6 | Litoral | Bata | 6665 | 298.414 |
| 7 | Wele-Nzas | Mongomo | 5478 | 157.980 |
De Equatoriaol Hunese hrondwet zei dan de offisjele taelen van 't land Spaons en Frans zien en dan de inheemse taelen worn beschouwd as onderdeêl van de nasjonaole cultuur. Spaons is a een offisjele taele van Equatoriaol Hunea sins 1844 en de miste mensen, vurral in den oôdstad Malabo, spreekn Spaons.
In juli 2007 verklaeren president Teodoro Obiang Nguema Mbasogo ok de Portuhese taele as offisjele taele van Equatoriaol Hunea.
Over de natuur in Equatoriaol Hunea is vrie weinig bekend vanwehe 't vrie ontoehankelijke karakter van 't rehenwoud. Ienkele diersoôrten die an voekomm'n in Equatoriaol Hunea zien:
| Lan'n in Afrika |
|---|
| Alherije | Anhola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Centraol-Afrikaonse Rippebliek | Comoôr'n | Djibouti | Ehypte | Equatoriaol Hunea | Eritrea | Eswatini | Ethiopië | Gabon | Gambia | Ghâna | Guinee | Guinee-Bissau | Ivoôrkust | Kaopverdië | Kammeroen | Kenia | Konho-Brazzaville | Konho-Kinshasa | Lesotho | Liberia | Libië | Madahaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauritanië | Mauritius | Mozambique | Namibië | Niher | Niheria | Oehanda | Rwanda | São Tomé e Príncipe | Senehal | Seychell'n | Sierra Leone | Soedan | Somaolië | Tanzânia | Toho | Tsjaod | Tunesië | Zambia | Zimbabwe | Zuud-Afrika | Zuud-Soedan |
| Afankelijke hebied'n: Cenaorische eilan'n | Ceuta | Madeira | Mayotte | Melilla | Réunion | Sint Helena |
| Niet-erkende staeten: Somâliland | Westelijke Sahara |
| Noord-Amerika - Zuud-Amerika - Azië - Europa - Oceanië |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
