From Wikipedia, the free encyclopedia
Tapioca / / ˌtæp i ˈ oʊkə / ; Portuguese Portuguese: [tapiˈɔkɐ] ) jẹ sitashi tí a fa jáde láti awọn gbongbo ibí ìpamọ tí ọgbin gbaguda ( Manihot esculenta, tí a tún mọ̀ ní manioc), ẹyà abínibí sí awọn ẹkun Ariwa àti Àríwá ila-oorun tí Brazil, [1] ṣùgbọ́n lilo rẹ tí tán káàkiri South America ní báyìí. O jẹ abemiega perennial tí o ní ìbámu sí àwọn ipò gbígbóná tí àwọn ilẹ̀ pẹ̀tẹlẹ ilẹ-oru. gbágudá farada dáradára pẹlú àwọn ile ti ko dára jù ọpọlọpọ àwọn irúgbìn oúnjẹ mìíràn lọ.
Tapioca jẹ oúnjẹ pataki fún àwọn mílíọ̀nù ènìyàn ni awọn orilẹ-ede otutu . O pèsè Iye oúnjẹ tááṣì nìkan, àti pé o kéré ní amuaradagba, awọn vitamin àti awọn ohun alumọni . Ní àwọn orílẹ̀-èdè mìíràn, o tí lọ bi olùrànlọ́wọ́ tí o nipọn ní ọpọlọpọ àwọn oúnjẹ tí a ṣelọpọ.
Tapioca wà láti ọrọ tipi'óka, orúkọ rẹ ní èdè Tupi ti àwọn ọmọ abínibí n sọ nigbati àwọn Portuguese kọkọ dé ẹkùn Àríwá ìlà oòrùn Brazil ní àyíká 1500. Ọrọ Tupi yii jẹ ìtumọ bi 'erofo' tàbí 'coagulant' àti pé o tọka sí erofo sitashi tí o dàbí aró tí o gba nínú ìlànà isediwon.
Òhun ọgbin gbágudá náà ní bóyá pupa tàbí àwọn ẹ̀ka aláwọ̀ ewé pẹlú àwọn ọpa bulu lórí wọn. Gbòngbò ìyàtọ̀ tí aláwọ̀ ewé nilo ìtọjú láti yọ linamarin kúrò, glycoside cyanogenic kàn tí o wáyé nípa tí ará nínú ọgbin, èyítí bibẹẹkọ lẹ yipada sí cyanide . [2] Konzo (ti a tun npe ni mantakassa) jẹ́ àrùn ẹlẹgba tí o ní nkán ṣe pẹlu ọpọlọpọ àwọn ọsẹ tí o fẹrẹ jẹ́ ìyasọtọ tí gbágudá kikorò tí kò ní ìlọsíwájú.
Ní àríwá àti Àríwá ìlà oòrùn Brazil, iṣelọpọ tapioca tí o dá lórí agbègbè tí àṣà jẹ́ iṣelọpọ tí iṣelọpọ iyẹfun manioc láti àwọn gbòngbò gbágudá. Nínú ìlànà yìí, manioc (lẹhin ìtọjú láti yọ májèlé kúrò) tí wá ní ilẹ̀ s tí ko nira pẹlú ọwọ́ kékeré tàbí ọlọ tí o ní agbára diesel. A o tí pami yìí láti gbẹ. Masa ti o tútù ni a gbé sínú tube hùn gígùn tí a npè ní tipiti . Òkè tube tí wá ní ifipamo nígbà tí ẹka nla kàn tàbí lefa tí fí síi sínú lupu ní ìsàlẹ̀ àti lọ láti na gbogbo imuse ní inaro, fífún omi ọlọrọ̀ sitashi jáde nípasẹ hun àti parí. Omi yìí ní a gbà, àti àwọn ọkà sitashi (microscopic) tí o wà nínú rẹ̀ ní a gbà láàyè láti yanjú sí ìsàlẹ̀ ti eiyan náà. Lẹhinna a dá omi tí o ga jùlọ kúrò, tí o fi sílẹ lẹhin gedegede sitashi tútù tí o nilo láti gbẹ tí o sí mú àbájáde tapioca sitashi tí o dára dáradára tí o jọra ní irisi sitashi oka .
Ní ìṣòwò, sitashi náà tí ní ìlọsíwájú sí àwọn oríṣiríṣi ọnà: lulú tiotuka gbígbóná, oúnjẹ, finnifinni tí o tí ṣaju tàbí àwọn flakes isokuso, àwọn igi onigun mẹrin, ati àwọn “okuta iyebiye” tí iyipo. Àwọn òkúta iyebiye jẹ́ àpẹrẹ tí o wà jùlọ jùlọ; àwọn ìwọn wà láti bíi 1 mm sí 8 mm ní ìwọn ìlà òpin, pẹlú 2-3 mm jẹ èyítí o wọpọ jùlọ.
A gbọ́dọ̀ fi páìlì, ọ̀pá, àti péálì kún dáadáa kí wọ́n tó dáná láti tún omi mu, kí wọ́n sì fa omi tó ìlọ́po méjì ìwọ̀n rẹ̀. Lẹhìn isọdọtun, àwọn ọja tapioca di àwọ àti wíwú. Tapioca tí a ṣe ìlànà jẹ́ fúnfún nigbagbogbo, ṣùgbọ́n àwọn igi àti àwọn òkúta iyebiye le jẹ́ awọ. Ní àṣà, awọ tí o wọpọ jùlọ ti a si tapioca tí jẹ́ burawun, ṣùgbọ́n àwọn awọ pastel láìpẹ́ ti wà. Àwọn òkúta Iyebiye Tapioca ní gbogbogbò jẹ́ opaque nígbàtí aise ṣùgbọ́n di sihin nígbàtí a bá jinná nínú omí farabale.
Ori lede Brasili, Thailand, ati Nàìjíríà jẹ́ àwọn tí ń ṣe gbágudá tó tóbi jù lọ lágbàáyé. Lọwọlọwọ, àwọn ìròyìn Thailand fún ọgọta ọgọrun tí àwọn ọjà òkèèrè àgbáyé. [3]
Àwọn òkúta iyebiye tapioca tí o gbẹ jẹ́ 11%(mọkanla ogorun) omi ati 89% (ọgọrin mẹsan ogorun) awọn carbohydrates, láìsí amuaradagba tàbí ọra . Ní iye ìtọ́kasí ọgọrun giramu, tapioca tí o gbẹ n pèsè awọn kalori igba o le mẹjọ ko sí tàbí nìkan wà àwọn iye tí awọn ohun alumọni ti ijẹunjẹ àti awọn ajira . [4]
Awọn akara alapin jẹ́ akara pẹlẹbẹ tinrin tí a ṣe láti gbòngbò gbágudá kikorò láìsí wiwu . O jẹ ipilẹṣẹ nípasẹ àwọn ará ilu Arawak àti Carib nítorí àwọn gbòngbò wọnyí jẹ́ ohùn ọgbin tí o wọpọ tí awọn igbo ojo níbití wọn ngbe. Ní ila-oorun Venezuela, ọpọlọpọ awọn ẹgbẹ abinibi tun ṣe casabe . O tí wá ní olori wọn akara-bi sitapulu. Àwọn agbègbè àbínibí, gẹgẹ bí Ye-Kuana, Kari-Ña, Yanomami, Guarao tàbí Warao tí wá láti àwọn orílẹ̀-èdè Caribe tàbí Arawac, tún ṣe casabe .
Láti ṣẹ casabe, gbòngbò sitaki tí gbágudá kikorò ní ao lọ sí èyí ti ko nira, lẹhinna a fún pọ láti yọ wàrà, omi kikorò tí a npè ní yare jáde. Èyí n gbé àwọn nkan oloro pẹlú rẹ jáde kúrò nínú tí kò nira. Ni aṣa, fifin yii ni a ṣe ni sebucan kan, 12 feet (3.7 m) gígùn, àpẹrẹ tube, apọn titẹ, ti a hun ni apẹrẹ helical ti iwa lati awọn ewe ọpẹ . Sebucan ni a maa n so sori ẹka igi tabi ọpá aja, ati pe o ni isale pipade pẹlu lupu ti a so mọ igi tabi lefa ti o wa titi, ti a lo lati na sebucan. Nígbà tí a bá tí lefa sí isalẹ, tí o na sebucan, ilana hihun helical fa ki strainer lati fun pọ awọn ti ko nira inu. Èyí jẹ́ irú si iṣẹ tí pakute ika Kannada kàn. Èyí tí kò nira náà tí tán ní tinrin, àwọn àkàrà yíká ní ìwọn 2 feet (0.61 m) ni ìwọn ìlà òpin lórí budare sí sísun tàbí tositi.
Àkàrà tín-ínrín tí kò sì gún régé ti casabe ni a sábà máa ń fọ́ ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀, a sì máa ń jẹ gẹ́gẹ́ bí eérú. Gẹgẹbí àkàrà, casabe le jẹ nìkàn tàbí pẹlú àwọn oúnjẹ mìíràn. Casabe tí o nipọn nigbagbogbo ní a jẹun tútù díẹ. Wọ́n omi omi díẹ díẹ tí tó láti yí casabe tí o gbẹ sínú rirọ, àkàrà didán.
Àwọn òkúta iyebiye Tapioca, tí a tún mọ̀ sí boba ní Ila-oorun oril'ede Asia, ní a ṣẹ nípasẹ gbígbé sitashi tútù nípasẹ ase lábẹ́ titẹ. Òkúta Iyebiye tapioca jẹ́ èròjà tí o wọpọ ní awọn akara ajẹkẹyin oril'ede Asia gẹgẹbi falooda, kolak, bimo sago, ati ninu awọn ohun mimu ti o dun bi tii ti o ti nkuta, eso slush ati taho, nibiti wọn ti pese iyatọ ni fifa si didùn ati ohun mímu mimu. Awọn okuta iyebiye kékeré jẹ àyànfẹ fún lílò nínú àwọn puddings. Awọn okuta iyebiye nla ni o fẹ fun lilo ninu awọn ohun mimu. Awọn okuta iyebiye wọnyi nigbagbogbo jẹ brown, kii ṣe funfun, nitori gaari ti a ṣafikun ati ti aṣa ni lilo ninu awọn ohun mimu tii dudu tabi alawọ ewe . Wọn ti wa ni lo bi orisirisi awọn awọ ni fá yinyin ati ki o gbona ohun mimu. Ní àfikún sí lilo wọn ní àwọn puddings àti àwọn ohun mímu, àwọn òkúta iyebiye tapioca le ṣee lo ni àwọn àkàrà òyìnbó.
Àwọn òkúta Iyebiye ni a mọ̀ sí sābudānā ní agbegbe India ; wọn lo fún àwọn oúnjẹ tí o dun àti tí o dun, gẹgẹ bí sabudana khichri . Ní Ilu Brazil, àwọn òkúta iyebiye tí wà ní jìnnà pẹlu ọti-waini tabi omi miiran lati ṣafikun adun ati pe wọn pe ni sagu .
Ṣíṣe iyẹfun ẹgẹ sínú àwọn òkúta Iyebiye tapioca nilo ìgbésẹ agbedemeji ọjà kàn tí a npè ní erunrun tapioca . Erunrun tapioca jẹ iyẹfun ẹgẹ ti o gbẹ ti o jẹ gelatin ni apakan kan ki o dabi awọn flakes tabi awọn granules ti o ní irisi alaibamu. [5]
Ní idakeji, ṣiṣẹ àwọn òkúta iyebiye sitashi nlo ilana tí o yàtọ tí sísun. Láti ṣẹ awọn okuta iyebiye, Erunrun tapioca le ge tàbí yọ jáde sí apẹrẹ àwọn òkúta iyebiye, bóyá kékeré ( 3 millimetres (0.12 in) ) tàbí nla ( 6–8 millimetres (0.24–0.31 in) ). [6] [7] Àwọn òkúta iyebiye ti wà ní abẹ́ sí ọna ìtọjú ọrinrin-ooru, èyítí o lẹ fa ìgbésí ayé selifu sókè si ọdún 2. [7]
Àwọn òkúta iyebiye Tapioca ní ọpọlọpọ àwọn ohun-ini alailẹgbẹ tí o ṣẹ alabapin sí sojurigindin àti rilara ẹnu. Púpọ nínú àwọn ohun-iní tí ará jẹ àbájáde tí àkópọ̀ sitashi rẹ ati pe o ni ipa pataki nipasẹ sisẹ. Àwọn òkúta iyebiye Tapioca jẹ́ rirọ tí ìwà àti kí o fa , pẹ̀lú irisi rirọ olókìkí àti irisi translusenti. [7]
Nígbà Ogun Agbaye II, nítorí àìtó ounjẹ ni Gúúsù ìlà oòrùn Asia, ọpọlọpọ àwọn asasala ye lórí tapioca bí orísun kan ti carbohydrates.[citation needed]Ohun ni irọrun tan nipasẹ gige-igi, yoo dagba daradara ni àwọn ilé tí ko ni ounjẹ, a si le ṣe ikore ni gbogbo oṣu meji, botilẹjẹpe o gba oṣu mẹwa lati dagba si idagbasoke ni kikun.[citation needed]
A lè lò gbòngbò Tapioca láti ṣẹ iṣelọpọ àwọn baagi tiale tun lo tí o dagbasoke láti inú resini tapioca tí ọgbin bi aropo ṣiṣu tí o le yanjú. Ọjà náà jẹ́ isọdọtun, atunlo àti atunlo . Awọn ọja resini tapioca miiran pẹlu awọn ibọwọ, capes ati aprons.[citation needed]
Tapioca sitashi, tí a lo ni ìgbàgbogbo fún àwọn seeti sitashi àti àwọn aṣọ ṣáájú lilọ, le jẹ́ títà ní àwọn igo ti sitashi gọmu adayeba láti tù sínú omi tàabí nínú awọn agolo sokiri .
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
