Federalism
From Wikipedia, the free encyclopedia
Federalism jẹ̀ ipọ́ ádalù tabi ọna kika ti ijọba, apapọ ijọba kan (ijọba aringbungbun tabi ijoba fèdira) pẹlu awọn íjọ́ba agbegbe (agbegbe, ipinle, cantonal, awọn agbegbe tabi awọn ihapo-ẹgbẹ miiran) ninu eto iṣakoso kan ṣoṣo. Awọn ẹya ara rẹ pato, ti a ṣe apejuwe ninu apẹẹrẹ agbekalẹ ti Federalism igbalode nipasẹ United States labe ofin ti 1787, jẹ ibasepọ ti iyatọ laarin awọn ipele meji ti ijọba ti iṣeto. [1] O le ṣe apejuwe bayi gẹgẹbi ọna ijọba ti o wa pipin awọn agbara laarin awọn ipele meji ti ijoba ti ipo deede. [2]
Federalism yato si confederalism, ninu eyi ti awọn ipele gbogbogbo ti ijoba wa labẹ awọn ipele ti agbegbe, ati lati devolution laarin kan ipinle kan, ninu eyi ti awọn agbegbe ti agbegbe ijoba ti wa ni labẹ awọn ipele gbogbogbo. [3] O duro fun fọọmu ti o ni ipa ni ọna ọna asopọ ti agbegbe tabi Iyapa, [4] opin lori ẹgbẹ ti ko kere julọ nipasẹ confederalism ati ni agbegbe ti o ni ilọsiwaju nipasẹ iyipada laarin ipinlẹ kan. [5]
Aami apeere ti isọpọ tabi ipinle apapo ni India, United States, Brazil, Mexico, Russia, Germany, Canada, Switzerland, Argentina, ati Australia. Diẹ ninu awọn tun loni ṣe apejuwe European Union bi apẹrẹ aṣiṣe ti Federalism ni ipo-ọpọ-ipinle, ninu ero ti a pe ni apapo apapo ti awọn ipinle. [6]
Awọn ọrọ 'federalism' ati 'confederalism' mejeji ni root ninu ọrọ Latin foedus, ti o tumọ si "adehun, adehun tabi majẹmu ." Imọ wọn ti o wọpọ titi di opin ọdun kejidinlogun ni ajọ iṣaṣe tabi ibasepọ agbegbe laarin awọn ijọba ti o da lori adehun kan. Nitorina wọn jẹ awọn itumọ kanna. O jẹ ni ori yii pe James Madison ni Federalist 39 ti tọka si ofin orile-ede Amẹrika ti o jẹ 'ko si orilẹ-ede tabi ofin ijọba ti Orilẹ-ede, ṣugbọn ipinnu ti awọn mejeeji' (ie ko jẹ ilu alailẹgbẹ kan ti o tobi tabi agbalagba / iṣọkan laarin awọn ọpọlọpọ ipinle kekere, ṣugbọn arabara awọn meji). [7] Ni ọdun karundinlogun, itumọ ti Federalism yoo wa lati yipada, ti o ni okunkun lati tọka si ọtọ si fọọmu ti o jẹ ki o ni ipilẹ oloselu, nigba ti itumo confederalism yoo wa ni agbegbe awọn aladani. [8] Bayi, àpilẹkọ yii n sopọ si ilosiwaju ti ode-oni ti ọrọ 'Federalism'.
Ijọba ijọba ti igbalode jẹ ilana ti o da lori awọn ofin ijọba ati awọn ijọba ti o ni agbara lati ṣe akoso ti wa ni pinpin laarin awọn ijọba ilu ati ti agbegbe / ipinle. Federalist term states apejuwe ọpọlọpọ awọn igbagbo igbagbo ni ayika agbaye da lori o tọ.
A ma ṣe akiyesi Federalism nigbamii bi o ti jẹ apejọ ti kariaye bi "eto ti o dara ju fun iṣọkan awọn orilẹ-ede, orisirisi awọn ẹgbẹ, tabi awọn ẹgbẹ aladun, gbogbo awọn ti o le ni idi ti o ni iberu iṣakoso nipasẹ ile-iṣẹ ti o lagbara pupọ." [9] Sibẹsibẹ, ni diẹ ninu awọn orilẹ-ede, awọn alainidi ti awọn iwe-aṣẹ ijọba ti o gbagbo pe o pọ si idaniloju agbegbe ni o le fa ijamba tabi ipasilẹ orilẹ-ede naa. [9] Ni Siria, awọn iṣeduro federalization ti kuna ni apakan nitori "Awọn ara Siria bẹru pe awọn aala wọnyi le yipada lati jẹ kanna bii awọn ti awọn ẹgbẹ ija ti ṣajọ bayi." [9]
Awọn igbimọ ti o wa gẹgẹbi Yugoslavia tabi Czechoslovakia ṣubu ni kete bi o ti ṣee ṣe lati fi awoṣe si idanwo naa. [10]