Alemanya

An Alemanya (Inaleman: Deutschland, ginluwás [ˈdɔʏtʃlant]; Ininglis: Germany, /ˈdʒɜːrməni/ ( pamati-a)), nga ha opisyal nga ngaran Repúblika nga Federal han Alemanya (Inaleman: Bundesrepublik Deutschland, listen ^{[lower-alpha 4][5]}, Ininglis: Federal Republic of Germany), usá nga federal nga parlamentaryo nga repúblika ha butnga-katundan nga Europa. Naglalakip ini hin 16 nga konstituente nga mga estado, naglalakip hin langyab nga 357,021 square kilometres (137,847 sq mi), ngan mayda iní hin kamasurong temperate nga seasonal nga klima. Upod hin mga 82 ka ribo o milyo nga mga molupyo, an Alemanya amo an gidamo-i hin tawo nga api nga estado han Unyon Europeo. Sunod han Estados Unidos, amo ini an ikaduha nga pinaka-popular nga kinakadto-an hin mga inmigrante ha kalibutan.^[6][7] Berlin an pamunuan o kapital ngan gidako-i nga metropolis han Alemanya, samtang an gidako-i nga con-urbasyon hini amo an Ruhr, upod han mga prinsipal nga mga sentro hini han Dortmund ngan Essen. An iba nga mga dagko nga syudad han nasod amo an Hamburg, Munich, Cologne, Frankfurt, Stuttgart, Düsseldorf, Leipzig, Bremen, Dresden, Hannover ngan Nuremberg.

Federal nga Repúblika han Alemanya Bundesrepublik Deutschland (Inaleman)[lower-alpha 1]
Bandira Eskudo
Darahonon:  "Einigkeit und Recht und Freiheit" (de facto) "Paghiusa ngan Hustisya ngan Kagawasan"
Awit: "Deutschlandlied"  (Inaleman) (ikatuló nga garay là)[lower-alpha 2] "Awit han Alemanya"
Kahamutang han  Alemanya  (dark green) – ha kontinente nga Europeo  (light green & dark grey) – ha Unyon Europea  (light green)  —  [Legend]
Pamunuan ngan gidako-i nga syudad	Berlin[lower-alpha 3] 52°31′N 13°23′E
Opisyal nga mga pinulungan	Inaleman
Ethniko nga mga grupo	91.5% Aleman, 2.4% Turkes, 6.1% nga iba
(Mga) Tawag hin tawo	Aleman
Kagamhanan	Federal nga Parlamentaryo nga republika
• Mangulo	Frank-Walter Steinmeier (CDU)
• Kansilyer	Olaf Scholz (CDU)
Kahimo
• Holy Roman Empire	2 Pebrero 962
• Paghiusa	18 Enero 1871
• Federal nga Republika	23 Mayo 1949
• Pagbalik hin pagkahiusa	3 Oktubre 1990
Langyab
• Bug-os	357,021 km2 (137,847 sq mi) (ika-63)
• Katubigan (%)	2.416
Kamolupyohan
• En. 1, 2010 estimate	▼ 81,757,600[2] (ika-14)
• Densidad	229/km2 (593.1/sq mi) (ika-36)
GDP (PPP)	2008 nga banabana
• Bug-os	$2.918 ka trilyon[3] (ika-5)
• Per capita	$35,539[3] (ika-21)
GDP (nominal)	2008 nga banabana
• Bug-os	$3.673 ka trilyon[3] (ika-4)
• Per capita	$44,728[3] (ika-19)
Gini (2000)	28.3 low
HDI (2015)	▲ 0.926[4] hataas hin duro · ika-4
Salapi	Euro (€) (EUR)
Zona hin oras	UTC+1 (CET)
• Summer (DST)	UTC+2 (CEST)
Kodigo hin pagtawag	49
Internet TLD	.de
^ An Danes, Ubos nga Inaleman, Sorbian, Romany ngan Frisian opisyal nga ginkikilala ngan dinadapigan han ECRML. ^ Ugsa han 2002: Deutsche Mark (DEM). ^ Pati gihapon .eu, nga ginsasaroan hin iba nga mga estado nga api han Unyon Europeo.

Pipira nga mga tribu Alemanyanon an inmukoy ha norte nga bahin han moderno nga Alemanya tikang pa ha antiquidad klasikal. An usa ka rehiyon nga may ngaran nga Germania an nai-dokumento san-o pa an 100 AD. Han panahon han Migrasyon, an mga tribu Alemanyanon in dinmako pasalatan. Tikang han ika-10 gatos tuig, an mga teritoryo han Alemanya in nahimo nga sentro nga bahin han Baraan nga Imperyo Romano.^[8] Han ika-16 siglo, an norte nga rehiyon han Alemanya in nagin sentro han Repormasyon Protestantehanon. Katima nawara an Baraan nga Imperyo Romano, an Konpederasyon Alemanya in naporma han tuig 1815. An mga rebolusyon Alemanya han 1848-49 in nagresulta han Parlamento han Frankfurt nga nagtukod han pipira nga mahinungdanon nga mga katungod pan-demokratiko.

Lista han Dibisyon Administratibo han Alemanya

Prinsipal nga barasahon: Mga administratibo nga pagbahin-bahin han Alemanya

Mga tigaman

1. Ha mga kinikilala nga mga pamulong hin mga minoridad ngan an ginyayakan hin damo nga minoridad nga yinaknan han Alemanya:

   • Danish: Forbundsrepublikken Tyskland
   • Low German: Bundesrepubliek Düütschland
   • Upper Sorbian: Zwjazkowa Republika Němska
   • Lower Sorbian: Nimska Zwězkowa Republika
   • Romani: Federalni Republika Jermaniya
   • North Frisian: Bûnsrepublyk Dútslân
   • Tinurkiya: Almanya Federal Cumhuriyeti

2. Tikang han 1952 tubtob 1990, an Deutschlandlied amo an nasodnon nga awit kundi an ikatuló nga garay là an ginkanta ha opisyal nga mga okasyon. Tikang han 1991, an ikatulo nga garay nga nag-uusa là amo an nasodnon ngaawit.^[1]
3. An Berlin amo an nag-uusá nga konstitusyonal nga pamunuan ngan de jure nga lingkoran han kagamhanan, kundi an kasanhi nga probisyonal nga pamunuan han Federal nga Republika han Alemanya, an syudad han Bonn, mayda han pinaurog nga titulo hin "federal nga syudad" (Bundesstadt) ngan amo an prinsipal nga lingkoran hin unom nga mga ministro; tanan nga mga ministro han kagamhanan mayda mga opisina ha duhá nga mga syudad.
4. IPA nga transkripsyon han "Bundesrepublik Deutschland": [ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant]