Taksin
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hi Taksin nga Harangdon (Thai: สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช, rtgs: Somdet Phra Chao Taksin Maharat,[lower-alpha 1] pamati-a (bulig·info)) o kundi man Hadi han Thonburi (Thai: สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี, rtgs: Somdet Phra Chao Krung Thon Buri;[lower-alpha 2] ginyano nga Tsinino: 郑昭; minat-an nga Tsinino: 鄭昭; pinyin: Zhèng Zhāo; Teochew: Dên Chao; Vietnames: Trịnh Quốc Anh 鄭國英;[3] Abril 17, 1734 – Abril 7, 1782) amo an uusa là nga Hadi han Ginhadi-an han Thonburi. Usá hiyá nga nasunod kan Ekkathat ngan nagin namuno hiyá han pagpagawás han Siam tikang han pag-okupar han Birmano katapos han Ikaduha nga Kahulog han Ayutthaya han 1767, ngan han sinmunod nga paghiusa han Siam katapos ini mailarom hin pipira nga mga warlord. Gintukod niya an syudad han Thonburi nga amo an bag-o nga pamunuan o kapital, kay an syudad han Ayutthaya haros kompleto nga ginbungkag han mga nagsalakay. An iya ginhadi-an mayda damo nga mga gera; nag-away hiya nga hunongon in mga bag-o nga pag-invadir han mga Birmano ngan paglupig han amihan nga Thai nga ginhadi-an han Lanna, an mga Lao nga prinsipalidad, ngan in naghahatag hin kataragman nga Cambodia.
Taksin nga Harangdon สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช | |
---|---|
Hadi han Thonburi | |
Istatuwa ni Taksin nga Harangdon ha Palasyo Hat-Sung (Wat Khung Taphao), Lalawigan han Uttaradit, Thailand. | |
Hadi han Thonburi | |
Paghadì | 28 Disyembre 1767 – 6 Abril 1782 |
Pagkoronar | 28 Disyembre 1767 |
Nag-uná | Ekkathat (ugsa han kahulog han Ayutthaya) |
Nagsunod |
Buddha Yodfa Chulalok (Rama I) |
Sugbong Hadi | Inthraphithak |
Natawo |
22 Marso 1734(1734-03-22) Ayutthaya, Ginhadi-an han Ayutthaya |
Namatay |
7 Abril 1782 (edad 48) Phra Racha Wang Derm, Thonburi, Ginhadi-an han Thonburi |
Inasaw-an | Prinsesa Batboricha |
Anak | 30 nga mga anak[1] |
Panimalay | Thonburi nga dinastiya |
Amay | Yong Saetae (Zheng Yong)[2] |
Iroy | Nok-lang (ha urhe Phithak Thephamat) |
Relihiyon | Buddhismo |
Bisan man kun gera an nakakaon han dako nga bahin han panahon ni Taksin, dako gihapon an iya pag-atupag ha politika, pagdumara, ekonomiya, ngan an kaupayan han nasod. Nagbandilyo hiya hin negosyo ngan nagpadukwag hin mga relasyon ha langyaw nga mga kanasoran upod hini an Tsina, Bretanya, ngan an Nederlandes. Nagpahimo hiyá hin mga dalan ngan nagpa-ukab hin mga kanal. Gawas hin pag-ayad ngan pagbalik hin mga templo, naningkamot gihapon an hadi nga banhawon an literatura, ngan pipira nga mga sanga hin arte sugad han drama, pintura, arkitektura ngan mga handicraft. Nagpagawás gihapon hiyá hin mga surundon para han pagkolekta ngan pag-arreglo hin mga pipira nga mga sinurat basi maipadayag an edukasyon ngan mga pag-aram ha relihiyon.
Nabihag hiya hin kudeta ngan ginbitay hiya ngan ginsundan han iya sangkay nga hi Maha Ksatriyaseuk nga linmingkod han trono ngan nagtukod han Ginhadi-an han Rattanakosin ngan han Chakri nga Dinastiya, nga tikang hadto amo an naghadi han Thailand. Ha pagkilala han iya ginbuhat para han mga Thai, gintaga-aan hiya han titulo nga Maharat (An Harangdon).