From Wikipedia, the free encyclopedia
An Chile usa nga nasod ha Salatan nga Amerika. An opisyal nga ngaran hini Republika han Chile (ha Kinatsila: República de Chile) ngan an kapital hini am an Santiago de Chile.
Repúblika han Chile República de Chile (Kinatsila)
Mga tuminongnong nga ngaran
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bandira
 Eskudo
| |||||||||
|
Awit: "Himno Nacional de Chile" | |||||||||
.svg) | |||||||||
| Pamunuan ngan gidako-i nga syudad |
Santiagoa 33°26′S 70°40′W | ||||||||
| Nasodnon nga yinaknan | Kinatsila | ||||||||
| Ethniko nga mga grupo (2012)[2] |
| ||||||||
| (Mga) Tawag hin tawo | Chileño | ||||||||
| Kagamhanan | Unitary presidential constitutional republic | ||||||||
• President | Sebastián Piñera | ||||||||
• President of the Senate | Adriana Muñoz | ||||||||
• President of the Chamber of Deputies | Diego Paulsen | ||||||||
| Magbabalaod | National Congress | ||||||||
• Igbaw nga balay | Senate | ||||||||
• Ubos nga balay | Chamber of Deputies | ||||||||
| Independence from Spain | |||||||||
• Government Junta | 18 Septyembre 1810 | ||||||||
• Declared | 12 Pebrero 1818 | ||||||||
• Recognized | 25 Abril 1844 | ||||||||
• Current constitution | 11 Septyembre 1980 | ||||||||
| Langyab | |||||||||
• Bug-os | 756,096.3[3] km2 (291,930.4 sq mi) (37th) | ||||||||
• Katubigan (%) | 1.07b | ||||||||
| Kamolupyohan | |||||||||
• 2017 nga census | 17,574,003[4] (64th) | ||||||||
• Densidad | 24/km2 (62.2/sq mi) (198th) | ||||||||
| GDP (PPP) | 2019 nga banabana | ||||||||
• Bug-os | $503 billion[5] (42nd) | ||||||||
• Per capita | $26,317[5] (53rd) | ||||||||
| GDP (nominal) | 2019 nga banabana | ||||||||
• Bug-os | $294 billion[5] (38th) | ||||||||
• Per capita | $15,399[5] (41st) | ||||||||
| Gini (2017) |
 46.6[6]high | ||||||||
| HDI (2018) |
▲ 0.847[7] hataas hin duro · 42th | ||||||||
| Salapi | Peso (CLP) | ||||||||
| Zona hin oras | UTC−3 and −5 (CLT and EASTc) | ||||||||
| Dapit hin pagmanehar | right | ||||||||
| Kodigo hin pagtawag | +56 | ||||||||
| ISO 3166 nga kodigo | CL | ||||||||
| Internet TLD | .cl | ||||||||
| |||||||||
Naglalakip an Chile hin halaba ngan halipot-hin-kahaluag nga franha hin tuna nga kilalado nga Chile continental, ha butnga han Kalawdan Pacifico ngan han Cordillera de los Andes, nga nahamutang ha butnga han 17º29'57' ha Salatan ngan 56º32'S hin latitud (Islas Diego Ramírez), ginsasapitan ha amihanan han Perú, han Bolivia ngan Argentina ha sidlangan, ngan han Paso Drake ha salatan. Dugang pa, an Chile mayda teritoryo hin mga isla-isla ha Kalawdan Pacífico, sugad han Archipiélago Juan Fernández, Sala y Gómez, Islas Desventuradas ngan an Isla de Pascua (nga nahamutang ha Polinesia), nga nabug-os hin kahaluag nga 755,838.7 ka km².
Ha lain nga bahin, an Chile nag-aangkon hin soberaniya hin zona han Antarctica nga 1,250,257.6 ka km², nga tinatawag nga Territorio Chileno Antártico ngan naglalakip ha butnga han mga meridiano 90º ngan 53º ha Katundan nga pinahalaba an limite meridional tubtob han Salatan nga Polo. Inin nga pag-angkon ginsuspendir han pakigsabot nga ginestableser han Tratado Antártico, bisan man waray igrenunsyar han nasod ini nga pag-angkon. Tungod han presensya han nasod ha Salatan nga Amerika, Oceanía ngan ha Antártida, an Chile puyde sidngon nga usa nga nasod nga trikontinental.[8]
Han 1979, an Chile ginbahin ha politika ngadto hin napulo kag tulo nga mga rehiyon nga ginbahinbahin ngadto hin mga probinsya ngan ini liwat ginbahin bahin ngadto hin mga comuna. Ha yana, an nasod mayda 15 nga mga rehiyon, 53 nga mga probinsya ngan 346 nga mga comuna ha bug-os. An tagsa usa hini nga mga rehiyon mayda ihap o numero nga romano nga gin-asignar ha pagtikang kon ika-ano hira ha orden tikang ha amihanan ngadto ha salatan, gawas la han Región Metropolitana de Santiago. Dida han 2007 han paghimo hin duha nga bag-o nga mga rehiyon, an pag-ihap nawara hin kagamat ngan mayda yana proyekto ha balaod nga nagpaplano hin pagkuha hini nga tipo hin pagdemoninar.
| Nº | Rehiyon | Kapital/Kabesera | kahaluag | Populasyon (2) |  |
|---|---|---|---|---|---|
| XV | Arica ngan Parinacota | Arica | 16,873.3 km² | 189,692 | |
| I | Tarapacá | Iquique | 42,225.8 km² | 286,105 | |
| II | Antofagasta | Antofagasta | 126,049.1 km² | 547,933 | |
| III | Atacama | Copiapó | 75,176.2 km² | 272,402 | |
| IV | Coquimbo | La Serena | 40,579.9 km² | 677,300 | |
| V | Valparaíso | Valparaíso | 16,396.1 km² | 1,682,005 | |
| RM | Metropolitana han Santiago | Santiago | 15.403,2 km² | 6,607,805 | |
| VI | Libertador General Bernardo O'Higgins | Rancagua | 16,387.0 km² | 849,120 | |
| VII | Maule | Talca | 30,269.1 km² | 975,244 | |
| VIII | Biobío | Concepción | 37,068.7 km² | 1,982,649 | |
| IX | La Araucanía | Temuco | 31,842.3 km² | 937,259 | |
| XIV | Los Ríos | Valdivia | 18,429.5 km² | 373,712 | |
| X | Los Lagos | Puerto Montt | 48,583.6 km² | 794,529 | |
| XI | Aisén han General Carlos Ibáñez del Campo | Coihaique | 108,494.4 km² | 100,417 | |
| XII | Magallanes ngan an Antártica Chilena (1) | Punta Arenas | 132,033.5 km² | 156,502 |
| Mga Prinsipal nga mga area metropolitana han Chile (2002)[9] | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Pag-denominar | Rehiyon | Nangungkoy/Molupyo | Kahaluag | Densidad | |
| 1 | Gran Santiago | R. Metropolitana | 5,638,820 | 697.81 ka km² | 8,080.7 |
| 2 | Gran Concepción | VIII nga Rehiyon | 861,747 | 133.54 ka km² | 6,453.1 |
| 3 | Gran Valparaíso | V nga Rehiyon | 824,006 | 111.15 ka km² | 7,413.5 |
| 4 | Gran La Serena | IV nga Rehiyon | 296,253 | 43,28 ka km² | 6,845.0 |
| 5 | Antofagasta | II nga Rehiyon | 285,256 | 26,86 ka km² | 10,620.1 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
