trîxhe

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje vî francike * « threosk » (minme sinse), racuzinåve avou l' neyerlandès « dries ».

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /tʀiːç/ /tʀiːh/ /tʀiːʃ/ (betchfessî xh)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /tʀiːç/
• Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
trîxhe	trîxhes

trîxhe omrin et femrin (mot bikebok)

1. (toponimeye) tere k' on n' tcherowe nén, mins k' on-z î pout aler avou les biesses.
   • Ene tere dimorêye a trîxhe.
   • Padrî, ci n' esteut ki des trîxhes k' on-z î leyive tchampyî les poyes. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • Il a leyî cori ses teres a trîxhe. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • C' est des teres k' ervont a trîxhe. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • On-z evoyive les bedots et les gades so les trîxhes. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • Les gaméns djownut sol trîxhe. — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
   • Cial pus hôt, inte les ronxhes et les rampioûles do trîxhe, li houvêye et l’ roytea gruzinèt leus djoyeus ramtaedjes— Henri Simon, "Mès cwate moumints" (1907) (fråze rifondowe).
   • E bwès et so les trîxhes, ås tchamps come e l' laetche,
     Tot rprindeut vigueur amon les Ådneus — Louis Lagauche (fråze rifondowe).
   • Li comene contéve des ectåres di trîxhes, di hés et d' brouwires, k' ont stî sårtêyes po fé des tchamps a coûtiver.
   • Les teres eralént e trîxhe avou des djniesses, des ronxhes et des suzons plin — Lucyin Mahin.
   • Ci n' esteut k' on pôve trîxhe, kissemé di djniesses et d' pekets — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).

Ratourneures

1. avå trîxhes et bwès
2. (imådjreçmint) c' e-st ene comere k' a dmoré a trîxhe
3. (imådjreçmint) si tiesse a todi stî come ene tere a trîxhe
4. (imådjreçmint) leyî cori l' feu a trîxhe: ni nén s' siervi d' on feu k' on-z a espris.

Parintaedje

• distrîxhî
• distrîxhner
• kitrîxhner
• strîxhaedje
• strîxhî
• trîxhea
• trîxhlaedje
• trîxhler
• trîxhner
• triyot

(minme sourdant etimolodjike)

• Drwexhe

Mots d’ aplacaedje

nos d' famile

• Detrîxhe
• Detrî

Rilomêye do mot

Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke

• Avå trîxhes et bwès: live sa Jean Lejeune di Djoupeye

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• trî : E14, C106
• trîhe : E1, E170
• tri : C1

E rfondou walon :

• trîxhe : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

tere k' on n' tcherowe nén

• Almand : Brache ^(de), Brachland ^(de)
• Inglès : fallow ^(en), fallow land ^(en)
• Francès : friche ^(fr), lande ^(fr), terrain inculte ^(fr)
• Lussimbordjwès : Brooch ^(lb)
• Neyerlandès : dries ^(en)