Ratournaedje (langue)

On ratournaedje^[1] (on dit eto on rashiaedje, on tradujhaedje^[2], on translataedje, u traduccion on rmetaedje e…), c' est l' passaedje d' on lingaedje a l' ôte, po des scrîts tecses. Po les cåzaedjes, on djåze purade d' eterpretåcion.

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "ratournaedje", alez s' vey sol Wiccionaire

Prumêre pâdje d'on ratournaedje da Max Stirner (do francès å walon pa).

Kékès dnêyes

Li ci ki fwait çoula di s' mestî si lome ratourneu(se) (tradujheu(se), translateu(se)).

Li lingaedje k' on cmince avou, c' est l' lingaedje-sourdant; li lingaedje k' on î fwait l' ratournaedje, c' est l' lingaedje-adierça.

Rujhes dins les tradujhaedjes

Come dit li spot «Tradure, c' est trayi», on ratournaedje n' est måy li djusse rashiaedje do mwaisse tecse.

Ene des rujhes classikes cwand on ratoûne eviè ene langue del minme famile k' el lingaedje sourdant, c' est les fås amisses.

Sôres di ratournaedjes

• li ratournaedje mot po mot
• li ratournaedje tot «tournant åtoû do pot» po respecter les piceures les pus tipikes do lingaedje-adierça. On l' lome voltî ratournaedje ås belès letes u tradujhaedje literaire.
• li redjårbaedje, ki n' est ddja pus on simpe translataedje, mins ene miete on scrijhaedje a pårt.

Istwere do ratournaedje

Divinltins, les ratourneus eployént purade les motîs.

Dispu les anêyes 2000, on-z a apontyî des programes di ratournaedje.

Gn a eto toplin des waibes di ratournaedje, ou ki polnut esse eployeyes po çoula, come les wiccionaires.

Sacwantès rujhes des ratournaedjes do walon u aviè l' walon

Ratournaedjes francès walon

Çou k' est l' pus målåjhey, c' est di n' nén trop eployî di francijhas.

I fåt eto prinde asteme åzès diferinces inte li croejhete francesse eyet l' walone.

So sacwants ponts, li walon a dipus d' piceures kel francès, metans dins les dvancetes. Vocial èn egzimpe classike. Dins on ratournaedje oral, "Les enfants de Saint-Hubert (de sint Hubert)" n' est nén clair e francès. Il divént e walon :

Les efants d' Sint-Hubert (Les enfants de Saint-Hubert)

Les efants da sint Houbert (Les enfants de saint Hubert)

Ratournaedjes walon francès

Li kesse k' on dmande sovint po mostrer li ritchesse do walon, c' est di ratourner francès :

Ça brotchive foû tocosté.

Hårdêye divintrinne

• ratournaedje mot po mot
• ratourneu (mestî)

1. Noûmot spontané, eplaidî motoit pol prumî côp dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene (1984)
2. Parint avou l' cawete -aedje 1 do viebe «tradure».