Ene hepe (on dit eto ene hatche), c' est ene usteye des bokions, et di bråmint des ôtes mestîs, fwaite d' on mantche et d' ene taeyante pîce di fier.
Po des linwincieusès racsegnes sol mot "hepe", alez s' vey sol Wiccionaire
hepe di manaedje (padvant) & abatrece (padrî)hepe cwårrece (a droete) ey hepe findrece (a hintche)Hatche di pré
Ça pout eto esse ene åre po s' bate (foirt corante divant les fiziks). Did la, kécfeye, li ratourneure k' on n' comprind pus l' prumî sinse: leyî (la) hatche et matche.
fier u fôme:
lame u taeyant: todi e-n acî trimpé. C’ esteut des marixhås d’ mestî ki les fjhént: les taeyandjîs.
tiesse: s' ele n' est nén e-n acî, come li lame, on dit ki l' hepe est "rtchåsseye".
hacon u båbe u racfoirt: pitit fier metou sol tiesse, pa padvant. Li hacon pout esse sôdé avou l' fier ou metou tot seu et vistré.
emantcheure ou buze (hepe cwårrece)
mantche
cougnet d' bwès u d' fier tchessî dins li dbout do mantche, findou esprès, pol serer dins l' emantcheure.
abatrece u cougneye: hepe des bokions po-z abate les åbes, ene miete crombe.
findrece u marlén u hatche po finde: hepe des bokions po-z rfinde les rouyetes; todi pus longue et pus spesse.
hepe cwårrece u hepe al buze u grand-hatche: hepe des tchårlîs et des tcherpetîs, po cwårer les bwès. Elle a ene lame 25 a 30 cm lådje. L' emantcheure, c' est ene copowe buze, ene miete toirdowe po l' tcheptî poleur bouter sol costé, et poleur dimorer a l' adroet do bwès a cwårer, et n' si nén coixhî.[1]
