Dichtbundle van Rainer Maria Rilke From Wikipedia, the free encyclopedia
De Sonnêtn an Orfeus (Die Sonette an Orpheus: Geschrieben als ein Grab-Mal für Wera Ouckama Knoop - [De sonnêtn an Orfeus: Geeschreevn lik e Monument vo Wera Ouckama Knoop]) zyn e bundle van 55 sonnêtn geschreevn in 1922 deur de Bohêemsche-Ôostnryksche dichtre Rainer Maria Rilke (1875–1926). 't Wierd den êeste kêe uutgegeevn 't vôgnd joar. Rilke, die "weirldwyd êrkend is lik êen van de mêest lyriesch-intensche duutstoalige dichtrs" [1] schrêef de cyclus ip drie weekn tyd binst datn vôgns êmzeive e "wilde scheppnde storm" oendregienk [2]. Oendre den indruk van 't niews van de dôod van Wera Ouckama Knoop (1900–1919), e vriendinne van Rilke zyn dochtre Ruth, wydde y 't dichtwerk lik e grafstêen ter êrinnerienge an eur [3].
In dy tyd, in februoari 1922, a Rilke zyn werk vultôojd oovre zyn diep filozoofiesche en mystieke verzoamlienge van tien gedichtn mê tietle "Duineser Elegien" woa datn tien joar an gewerkt ad. De "Sonnêtn an Orfeus" en de "Duineser Elegien" zyn bekeekn lik Rilke zyn mêestrewerk en d' oogste uutdrukkienge van zyn kunde [1].
Gedeurnde 't grotste dêel van de joarn 1910 ê Rilke geleen van e serjeuze inzienkienge, woadeure datn nie koste schryvn. Y was zyn "Duineser Elegien" begost in 1912, en vultôojde stikn drvan in 1913 en 1915, vôo gedwoengn te zyn toe stilte deur e gêestlik oeneevnwicht da verôorzakt was deur de gebeurtnissn van den Êestn Weireldoorloge en zyn korte dienst by 't Ôostnryks-Oengoars leegre [4]. Allêene mor in 1920 wastn weer in stoat vor êm te zettn ip de vultôojienge van d' "Elegien". Echtre, vo de vôgnde twi joar was zyn gêest uut den oak en kostn doadeure nie schryvn.
In 1921, verblêef Rilke in Zwitserland, mê d' intênsje van êm oendre te dompln in de Fransche kultuure by Genève en e platse te vienn vo dr te bluuvn weunn [3]. In die tyd adn e romantiesche reloasje mê Baladine Klossowska. Ip uutnôodigienge van Werner Reinhart, veruusde Rilke no 't Kastêel van Muzot, e dertiende-êews buutnverblyf woa datr gin goaze of illetriek was, geleegn by Veyras, Rhone-Vallei, Zwitserland [3]. Reinhart, e Zwitsersche kommersant en liefêbbre-klarinêtiest, gebruukte zyn fortuun vor e wêldoenre te zyn vo veele 20-ste êewsche schryvrs en tôondichtrs. Y verwierf Muzot vo Rilke doa vo niks te loatn weunn en êm mê ze werk te loatn bizzig zyn [3]. Rilke en Klossowska veruusdn doa notoe in juli 1921 en gedeurnde de êrfst vertoalde Rilke geschriftn van Paul Valéry en Michelangelo in 't Duuts [3].
Mê 't niews van de dôod van de vriendinne van zyn dochtre, Wera Knoop, was Rilke begêestrd vo 't scheppn van 't werk "Sonnêtn an Orfeus" [3]. In e poar doagn, tusschn 2 februoarie en 5 februoarie 1922, adn 't êeste dêel vultôojd, mê 26 sonnêtn. Vo de poar vôgnde doagn, richtn êm ip de "Duineser Elegien", de deeze vultôojnd 's oavns den 11stn februoarie. Rechtuut noadien giengtn vôort mê de "Sonnêtn" en vultôojde 't vôgnd dêel van 29 sonnêtn in mindre of twêe weekn. In brievn an zyn moatn duudde Rilke die tydspanne van drie weekn an lik e "wilde scheppnde storm" [2]. Rilke beschowde de twêe verzoamliengn lik "teglyk geboorn" [2][5]. An zyn vroegre minnoaresse Lou Andreas-Salomé schryvnd ip 11 februoari, beschreef y die tydspanne lik "...e grenzelôoze storm, e wervlewiend van de gêest, en wa datr ook van binn is in myn, lik weefsl of vliezn, geroamte, 't krakte allemalle en 't plôojde. Gin gedachte an eetn"[3][6].
Dweisdeure de "Sonnêtn", verschynt Wera in reeglmoatige verwyziengn nor eur, zowêl rechstreeks woa datn eur noamt lik oenrechstreeks deur middl van e "danseresse" of de mythiesche roep nor Eurydice. Loatre schrêef Rilke no de moedre van 't joenk meistje stellnde da Wera eur geest êm "dwoenk en vôortdrêef" van te schryvn [7][8].
Dr zyn 55 sonnêtn in de verzoamlienge, verdêeld in twêe seksjes: de êestn van 26 en de twiddn van 29. De sonnêtn vôgn e bepoalde goeste mo z' ên veele verschillnde vormn.
Al de sonnêtn zyn soamngesteld uut twêe kwatrienn en twêe tercêtn.
Ôorsproenklyke tekste [9] | West-Vlamsche "êrdichtienge" [10] |
---|---|
Da stieg ein Baum. O reine Übersteigung! |
Doa rêestr e boom. Zuuvre oovrestygienge! |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.