Wisconsin

Wisconsin (tiếng Anh phát âm: /wɪsˈkɑːnsən/^ⓘ) là một tiểu bang miền Trung Tây của Hoa Kỳ. Nền kinh tế vùng đồng quê vốn dựa vào lông thú, sau đó là khai thác gỗ, trồng trọt, chăn nuôi bò. Việc công nghiệp hóa bắt đầu vào cuối thế kỉ 19 tại vùng đông nam, với Milwaukee là một trung tâm chính. Trong những thập kỉ gần đây những kỹ nghệ dịch vụ, đặc biệt là giáo dục và y khoa, đã phát triển khá mạnh.

Tiểu bang Wisconsin State of Wisconsin
Cờ Huy hiệu
Biệt danh: Badger State
Ngôn ngữ chính thức	Không có; tiếng Anh trên thực tế
Địa lý
Quốc gia	Hoa Kỳ
Thủ phủ	Madison
Thành phố lớn nhất	Milwaukee
Diện tích	169.790 km² (hạng 23)
• Phần đất	140.787 km²
• Phần nước	28.006 km²
Chiều ngang	420 km²
Chiều dài	500 km²
Kinh độ	86°49' W - 92°54' W
Vĩ độ	42°30' N - 47°3' N
Dân số (2018)	5.813.568 (hạng 18)
• Mật độ	38,13 (hạng 24)
• Trung bình	320 m
• Cao nhất	Timms Hill m
• Thấp nhất	Hồ Michigan m
Hành chính
Ngày gia nhập	29 tháng 5 năm 1848 (thứ 30)
Thống đốc	Tony Evers (Dân chủ)
Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ	Tammy Baldwin (DC) Ron Johnson (CH)
Múi giờ	CST (UTC-6)
• Giờ mùa hè	CDT
Viết tắt	WI US-WI
Trang web	www.wisconsin.gov

Từ lúc thành lập tiểu bang, Wisconsin đã là một cộng đồng đa chủng. Người Mỹ là nhóm người đầu tiên di cư đến đây từ New York và New England. Họ thống trị trong ngành công nghiệp nặng, tài chính, chính trị và giáo dục. Sau đó, nhiều người Âu Châu kéo đến, trong đó có người Đức, phần lớn đến giữa năm 1850 và 1900, những người Scandinavia (đa số là Na Uy) và một số ít người Bỉ, Hà Lan, Thụy Sĩ, Phần Lan, Ái Nhĩ Lan và các sắc dân khác. Đến thế kỷ 20, rất nhiều người Ba Lan và con cháu của những người nô lệ kéo đến, phần lớn định cư tại Milwaukee.

Thủ phủ của bang hiện nay là thành phố Madison.

Thành phố

• Milwaukee
• Madison
• Green Bay
• Eau Claire
• Ladysmith

Lịch sử

Tôn giáo

Các giáo phái lớn nhất tại Wisconsin là: Công giáo, Lutheran Missouri Synod, Wisconsin Evangelical Lutheran Synod và ELCA Lutherans. Dân chúng tại Wisconsin theo các tôn giáo sau:^[1]

• Cơ-đốc giáo: 85%
  • Tin Lành: 55%
    • Lutheran: 23%
    • Giám Lý: 7%
    • Baptist: 6%
    • Trưởng Lão:2%
    • United Church of Christ: 2%
    • Những giáo phái Tin Lành khác: 15%
  • Công giáo: 29%
  • Các giáo phái Cơ-đốc giáo khác: 1%
• Những tôn giáo khác: 1%
• Không tôn giáo: 14%

Giáo dục

Đại học & Cao đẳng

Xem thêm: Danh sách các đại học và cao đẳng tại Wisconsin

Xem thêm: Danh sách các trường trung học tại Wisconsin

Xem thêm: Danh sách các khu học chính tại Wisconsin

Wisconsin cùng với tiểu bang Michigan và Minnesota, là những tiểu bang miền Trung Tây Midwestern Hoa Kỳ dẫn đầu về việc phát triển đại học tại tiểu bang sau cuộc nội chiến Hoa Kỳ. Đến đầu thế kỷ, việc giáo dục trong tiểu bang được xem là "lý tưởng của Wisconsin," nhấn mạnh đến mục đích phục vụ người dân, thể hiện qua những phong trào phát triển tại các trường đại học và cao đẳng vào thời đó.

Hiện nay, đại học công lập tại Wisconsin gồm 26 trường thuộc hệ thống đại học Wisconsin, đặt thủ phủ tại Madison, và 16 trường thuộc hệ thống Cao đẳng Kỹ thuật Wisconsin hợp tác với viện Đại học Wisconsin - Madison. Một số trường đại học và cao đẳng tư đáng lưu ý gồm có: Marquette University, Milwaukee School of Engineering, Medical College of Wisconsin, Beloit College, và Lawrence University, cùng một số trường khác.

Chú thích

1. Carroll, Brett E. (ngày 28 tháng 12 năm 2000). The Routledge Historical Atlas of Religion in America. Routledge Atlases of American History. Routledge. ISBN 0415921376. Kiểm tra giá trị ngày tháng trong: |date= (trợ giúp)