Onychodontida

Onychodontida (đồng nghĩa: Onychodontiformes, Struniiformes) là một nhóm cá vây thùy tiền sử. Bộ này là một nhóm nhỏ cá vây thùy (Sarcopterygii) đã từng sinh sống trong khoảng thời gian từ Hậu Silur tới Hậu Devon.

Onychodontida
Thời điểm hóa thạch: Hậu Silur - Hậu Devon
Hình tái tạo của Onychodus
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Phân ngành (subphylum)	Vertebrata
Phân thứ ngành (infraphylum)	Gnathostomata
Liên lớp (superclass)	Osteichthyes
Lớp (class)	Sarcopterygii
Phân lớp (subclass)	Crossopterygii
Bộ (ordo)	†Onychodontida Andrews, 1973
Nhánh
Danh sách  ?†Quebecius Whiteaves 1889  ?†Lukeus Young & Schultze 2005 †Bukkanodus Johanson et al. 2007 †Strunius Jessen 1966 †Qingmenodus Lu & Zhu 2009 †Grossius Schultze 1973 †Onychodus Newberry, 1857

Nhiều tác giả coi Onychodontiformes là một nhóm đơn ngành^[1][2][3][4], nhưng cũng có tác giả coi nó là một nhóm cận ngành hay cơ sở trong Sarcopterygii^[5].

Phân loại

• † Psarolepis ?, có thể là cơ sở của Osteichthyes hay đơn vị phân loại chị em với Sarcopterygii^[6], hoặc thậm chí thuộc về bộ Dipnoiformes^[7].
• † Onychodontidae
  • Quebecius ? (có thể thuộc Porolepiformes)
  • Lukeus^[8]
  • Bukkanodus^[9]
  • Strunius^[10]
  • Qingmenodus^[11]
  • Grossius^[12]
  • Onychodus^[13]

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo Mikko's Phylogeny Archive^[14].

Onychodontida	? Psarolepis   Onychodontidae    ? Quebecius     ? Lukeus     Bukkanodus       Strunius       Qingmenodus       Grossius     Onychodus

Chú thích

1. Cloutier R., Ahlberg P. E., 1996. Morphology, characters, and the interrelationships of basal sarcopterygians. Trong Interrelationships of fishes (chủ biên: Stiasnny M. L. J., Parenti L. R., Johnson G. D.), tr. 445–479, San Diego, CA: Academic Press.
2. Janvier P. 1996. Early vertebrates, Oxford, Anh, Nhà in Đại học Oxford.
3. Andrews S. M., Long J. A., Ahlberg P. E., Barwick R., Campbell K., 2006. The structure of the sarcopterygian Onychodus jandemarrai n. sp. from Gogo, Western Australia: with a functional interpretation of the skeleton. Trans. R. Soc. Edinb. Earth Sci. 96(3), 197–307, doi:10.1017/S0263593300001309.
4. Campbell K. S., Barwick R. E., 2006, Morphological innovation through gene regulation: an example from Devonian Onychodontiform fish, Int. J. Dev. Biol. 50(4):371-375, doi:10.1387/ijdb.052125kc, PMID 16525931.
5. Friedman M. 2007. Styloichthys as the oldest coelacanth: implications for early osteichthyan interrelationships^{[liên kết hỏng]}. J. Syst. Palaeontol. 5, 289–343 doi:10.1017/S1477201907002052
6. Long J. A., 2001: On the relationships of Psarolepis and the onychodontiform fishes, J. Ver. Paleo.: 21(4):815-820
7. Xiaobo Yu, 1998: A new porolepiform-like fish, Psarolepis romeri, gen. et sp. nov. (Sarcopterygii, Osteichthyes) from the Lower Devonian of Yunnan, China. J. Ver. Paleo., 18(2):261-274
8. Gavin C. Young, Hans-Peter Schultze, 2005, New osteichthyans (bony fishes) from the Devonian of Central Australia, Fossil Record, 8(1):13-35, doi:10.1002/mmng.200410002.
9. Johanson Z., Long J. A., Talenet J. A., Janvier P., Warren J. W., 2007. New onychodontiform (Osteichthyes; Sarcopterygii) from the Lower Devonian of Victoria, Australia. J. Paleontol. 81(5): 1031–1043, doi:10.1666/pleo05-023.1
10. Jessen H. L., 1966. Die Crossopterygier des Oberen Plattenkalkes (Devon) der Bergisch-Gladbach-Paffrather Mulde (Rheinisches Schiefergebirge) unter Berücksichtigung von amerikanischem und europäischem Onychodus-material. Arkh. Zool. 18, 305–389.
11. Jing Lu, Min Zhu, 2009, An onychodont fish (Osteichthyes, Sarcopterygii) from the Early Devonian of China, and the evolution of the Onychodontiformes, Proc Biol Sci., 22-1-2010, 277(1679):293–299, doi:10.1098/rspb.2009.0708.
12. Schultze H. P., 1973. Crossopterygier mit heterozerker Schwanzflosse aus dem Oberdevon Kanadas, nebst einer Beschreibung von Onychodontida-Resten aus dem Mitteldevon Spaniens und aus dem Karbon der USA. Palaeontogr. Abt. A 143, 188–208.
13. Newberry J. S., 1857. New fossil fishes from the Devonian rocks of Ohio. Am. J. Sci. Ser. 2(24), 147–149.
14. “Phát sinh chủng loài của Onychodontida tại Mikko's Phylogeny Archive”. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 1 năm 2008. Truy cập ngày 9 tháng 3 năm 2011.

Tham khảo

• Dữ liệu liên quan tới Onychodontida tại Wikispecies
• Onychodontiformes tại Palaeos Lưu trữ 2010-02-02 tại Wayback Machine