Vương tộc Oranje-Nassau
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nhà Orange-Nassau (tiếng Hà Lan: Huis van Oranje-Nassau, phát âm [ˈɦœys fɑn oːˌrɑɲə ˈnɑsʌu][1]), là vương tộc đang trị vì Vương quốc Hà Lan hiện nay. Nó vốn là một chi nhánh của Nhà Nassau, gia tộc sở hữu một số Bá quốc thuộc Đế chế La Mã Thần thánh thời Trung cổ, và gia tộc này cũng từng có người được bầu làm Vua La Mã Đức. Người giúp Nhà Orange-Nassau nổi bật ở châu Âu chính là Willem van Oranje, người này đã lãnh đạo các tỉnh Hà Lan trong Cuộc nổi dậy Hà Lan chống lại sự cai trị của Tây Ban Nha, sau Chiến tranh Tám mươi năm (1568-1648), các tỉnh Hà Lan giành độc lập và khai sinh ra nền Cộng hòa hiện đại đầu tiên trên thế giới.
Vương tộc Oranje-Nassau | |
---|---|
Huy hiệu Hoàng gia Hà Lan | |
Quốc gia | Hà Lan, Anh, Scotland, Ireland, Luxembourg, Orange, Nassau |
Dòng lớn | Nhà Nassau |
Tước hiệu | Bá tước xứ Nassau-Dillenburg, Princely Count of Nassau-Dietz, Thân vương xứ Orange, Thân vương xứ Nassau-Orange, Thân vương xứ Nassau-Orange-Fulda, Công tước xứ Limburg, Đại công tước Luxembourg, Stadtholder, Vua Anh, Scotland và Ireland, Vua của Hà Lan |
Người sáng lập | Willem I xứ Oranje (William the Silent) |
Người đứng đầu hiện nay | Willem-Alexander của Hà Lan |
Năm thành lập | 1544 |
Tan rã | Kể từ năm 1962 tuyệt tự dòng chính |
Người Nhà Orange-Nassau đóng góp nhiều trong những cuộc chiến giành độc lập của Hà Lan, nên họ đã được trao chức stadtholder do giới quý tộc bầu lên. Nhà nước Cộng hòa Hà Lan được thành lập vào năm 1588 theo cơ chế liên bang, và phát triển thịnh trị trong 200 năm. Mỗi tỉnh trong nền cộng hoà đều có tính tự trị rất cao, được lãnh đạo bởi một quan chức được gọi là Stadtholder. Vị trí này giành cho bất kỳ ai, nhưng hầu hết ở các tỉnh đều bổ nhiệm người của Nhà Orange-Nassau. Chức vụ này dần trở thành cha truyền con nối, truyền từ đời này sang đời khác cho các hậu duệ của Willem I xứ Oranje. Đến năm 1815, sau một thời gian dài tồn tại dưới thể chế cộng hòa, Hà Lan khôi phục nền quân chủ và lập Thân vương xứ Oranje của Nhà Orange-Nassau làm vua, vương tộc này vẫn trị vì Hà Lan cho đến nay.
Vương tộc Orange-Nassau được thành lập là kết quả của cuộc hôn nhân giữa Hendrik III xứ Nassau-Breda từ Đức và Claudia của Châlon-Orange từ Bourgogne của Vương quốc Pháp vào năm 1515. Năm 1530, con trai của họ là René được thừa kế Thân vương quốc Orange từ anh trai của mẹ mình, Philibert xứ Châlon. Rene là người Nhà Nassau đầu tiên trở thành Thân vương xứ Oranje, ông đã dùng tên của 2 gia tộc để ghép lại với nhau và tạo ra "Orange-Nassau", đây là dấu mốc cho sự khởi đầu của Nhà Orange-Nassau. Tuy nhiên, cậu của ông, trong di chúc của mình, đã quy định rằng Rene nên tiếp tục sử dụng tên Châlon-Orane. Vì thế mà lịch sử gọi ông là René xứ Châlon. Sau cái chết của René vào năm 1544, người em họ của ông là Wilhelm xứ Nassau-Dillenburg được thừa kế tất cả các vùng đất của ông. Willem I xứ Oranje hay còn được gọi là Willem Trầm lặng đã trở thành người sáng lập ra Nhà Orange-Nassau.[2]