Sông Mackenzie
From Wikipedia, the free encyclopedia
Sông Mackenzie (tiếng Slavey: Deh-Cho [tèh tʃʰò], nghĩa đen là sông lớn; Inuvialuktun: Kuukpak [kuːkpɑk] nghĩa đen là sông lớn; tiếng Pháp: Fleuve (de) Mackenzie) là một con sông nằm trong rừng phương bắc Canada. Nó cùng với Slave, Peace và Finlay, trở thành hệ thống sông dài nhất ở Canada và là lưu vực thoát nước lớn thứ hai ở Bắc Mỹ, chỉ xếp sau sông Mississippi.
Sông Mackenzie | |
Sông Mackenzie vào tháng 8 năm 2009 | |
Nguồn gốc tên: Alexander Mackenzie, nhà thám hiểm | |
Quốc gia | Canada |
---|---|
Vùng | Các Lãnh thổ Tây Bắc |
Các phụ lưu | |
- tả ngạn | Sông Liard, Sông Keele, Sông Arctic Red, Sông Peel |
- hữu ngạn | Great Bear |
City | Fort Providence, Fort Simpson, Wrigley, Tulita, Norman Wells |
Nguồn | Hồ Great Slave |
- Vị trí | Fort Providence |
- Cao độ | 156 m (512 ft) |
- Tọa độ | 61°12′15″B 117°22′31″T |
Cửa sông | Bắc Băng Dương |
- vị trí | Đồng bằng Mackenzie |
- cao độ | 0 m (0 ft) |
- tọa độ | 68°56′23″B 136°10′22″T |
Chiều dài | 1.738 km (1.080 mi) |
Lưu vực | 1.805.200 km2 (696.992 dặm vuông Anh) [1] |
Lưu lượng | tại cửa sông |
- trung bình | 9.910 m3/s (349.968 cu ft/s) [2] |
- tối đa | 31.800 m3/s (1.123.000 cu ft/s) [3] |
- tối thiểu | 2.130 m3/s (75.220 cu ft/s) |
Sông Mackenzie chảy qua một vùng rừng và vùng lãnh nguyên rộng lớn, dân cư thưa thớt, hoàn toàn nằm trong Lãnh thổ Tây Bắc của Canada, mặc dù nhiều nhánh của nó chảy vào 5 tỉnh và vùng lãnh thổ khác của Canada. Dòng chính của con sông dài 1.738 km (1.080 mi), chảy theo hướng Bắc-Tây Bắc từ Hồ Slave Lớn vào Bắc Băng Dương, nơi nó tạo thành một vùng đồng bằng rộng lớn ở cửa sông. Lưu vực sông rộng lớn của nó chiếm khoảng 20% diện tích Canada.[4] Đây là con sông lớn nhất chảy vào Bắc Cực từ Bắc Mỹ, và bao gồm các nhánh của nó có tổng chiều dài 4.241 k, (2.635 mi), khiến nó trở thành hệ thống sông dài thứ 13 trên thế giới.[1]
Nguồn cuối cùng của sông Mackenzie là Hồ Thutade, ở Nội địa phía Bắc của British Columbia. Thung lũng Mackenzie được cho là con đường mà người tiền sử đã đi trong cuộc di cư đầu tiên của con người từ châu Á đến Bắc Mỹ hơn 10.000 năm trước, mặc dù có rất ít bằng chứng. Người Inuvialuit, người Gwich'in và các dân tộc bản địa khác sống dọc theo thung lũng Mackenzie trong hàng nghìn năm. Con sông cung cấp tuyến đường chính vào nội địa phía Bắc của Canada cho những nhà thám hiểm châu Âu đầu tiên.
Phát triển kinh tế dọc theo sông vẫn còn hạn chế. Trong thế kỷ XIX, buôn bán lông thú đã trở thành một ngành kinh doanh sinh lời, nhưng việc này bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết khắc nghiệt.[5] Việc phát hiện ra dầu mỏ tại Norman Wells vào những năm 1920 đã bắt đầu thời kỳ công nghiệp hóa ở thung lũng Mackenzie. Khoáng sản kim loại đã được tìm thấy dọc theo rìa phía Đông và phía Nam của lưu vực; chúng bao gồm uranium, vàng, chì và kẽm. Ngành nông nghiệp vẫn phổ biến dọc theo phía Nam, đặc biệt là ở khu vực sông Peace. Nhiều nhánh và thượng nguồn khác nhau của sông đã được phát triển để sản xuất thủy điện, kiểm soát lũ lụt và tưới tiêu.