Phân biệt đối xử
From Wikipedia, the free encyclopedia
Phân biệt đối xử là hành động tạo ra những sự phân biệt giữa người với người dựa trên các nhóm, giai cấp, hoặc các hạng mục khác mà họ thuộc về hoặc bị xem là thuộc về.[1] Một người có thể bị phân biệt đối xử dựa trên nhiều yếu tố như chủng tộc, giới tính, tuổi tác, tôn giáo, tình trạng khuyết tật, tính dục, người nhập cư, quan điểm chính trị, đẳng cấp, trình độ học vấn, tài sản… cũng như nhiều đặc điểm khác.[2] Điều này xảy ra khi các cá nhân hoặc nhóm bị đối xử bất công hoặc được ưu tiên so với những người khác, trên cơ sở là họ thực chất hoặc được coi là thuộc về hoặc các nhóm hoặc hạng mục xã hội nhất định.[2][3][4]
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
Phân biệt đối xử thường bị nhắc đến với hàm ý xấu, nhưng thực tế, có những sự phân biệt đối xử là chính đáng và phù hợp với lợi ích chung của xã hội, trong trường hợp này thì sự phân biệt đối xử là cần thiết và nên được thực hiện (ví dụ như việc cách ly người mang bệnh truyền nhiễm là cần thiết để ngăn chặn dịch bệnh lây lan, việc cấm người khuyết tật tham gia nghĩa vụ quân sự là để đảm bảo khả năng chiến đấu của quân đội, hoặc việc cấm hôn nhân giữa những người cùng giới tính là để đảm bảo cho thiết chế hôn nhân - gia đình không bị suy thoái và bảo vệ trẻ em không bị ảnh hưởng tiêu cực). Như vậy, không nên coi phân biệt đối xử là xấu, mà cần phải phân tích rõ xem sự phân biệt đó có chính đáng hay không.
Các truyền thống, chính sách, thông lệ và luật pháp có tính phân biệt đối xử tồn tại ở nhiều quốc gia và thiết chế trên khắp thế giới, ở những nơi mà sự phân biệt đối xử được ủng hộ. Ở một số nơi, một số nỗ lực, chẳng hạn như đặt ra chỉ tiêu, đã được sử dụng để mang lợi ích cho những người được cho là nạn nhân hiện tại hoặc trong quá khứ của sự phân biệt đối xử. Những nỗ lực này thường vấp phải tranh cãi và đôi khi được gọi là phân biệt đối xử ngược. Ví dụ: việc ưu tiên bố trí một tỷ lệ phụ nữ nhất định vào các vị trí lãnh đạo (dù có những phụ nữ trong số đó không đủ năng lực), hoặc việc phụ nữ có quyền lợi ngang nam giới nhưng lại được miễn nghĩa vụ quân sự đã bị nhiều người coi là "phân biệt đối xử ngược" và sự bất công chống lại nam giới.