Perú
quốc gia ở Nam Mỹ / From Wikipedia, the free encyclopedia
Perú (phát âm tiếng Tây Ban Nha: [peˈɾu], cũng thường viết không dấu là Peru), tên chính thức là Cộng hòa Perú (tiếng Tây Ban Nha: República del Perú, phát âm [reˈpuβlika ðel peˈɾu] ( nghe)), là một quốc gia nằm ở phía Tây Nam Mỹ. Về phía bắc, Perú có biên giới với Ecuador và Colombia, về phía đông là Brasil, về phía đông nam là Bolivia, ở phía nam là Chile, phía tây Perú là Thái Bình Dương.
Cộng hòa Perú
|
|||||
---|---|---|---|---|---|
Tên bản ngữ
| |||||
Quốc ca: Himno Nacional del Perú
(Tây Ban Nha) "Quốc ca Peru" Hành khúc: Marcha de Banderas (Tây Ban Nha) "Hành khúc quốc kỳ" | |||||
Đại ấn Quốc gia Gran Sello del Estado | |||||
Vị trí của Peru (xanh) trên thế giới. | |||||
Tổng quan | |||||
Thủ đô và thành phố lớn nhất | Lima 12°2.6′N 77°1.7′T | ||||
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Tây Ban Nha | ||||
Ngôn ngữ địa phương[a] | |||||
Sắc tộc (2013) | Các chủng tộc
| ||||
Tôn giáo chính | Các tôn giáo
| ||||
Tên dân cư | Người Peru | ||||
Chính trị | |||||
Chính phủ | Tổng thống chế cộng hòa dân chủ đại nghị[2][3] | ||||
Dina Boluarte | |||||
Không có | |||||
Không có | |||||
Gustavo Adrianzén | |||||
Lập pháp | Quốc hội Cộng hòa | ||||
Lịch sử | |||||
Độc lập | |||||
• Tuyên bố | 28 tháng 7 năm 1821 | ||||
9 tháng 12 năm 1824 | |||||
• Được công nhận | 14 tháng 8 năm 1879 | ||||
Địa lý | |||||
Diện tích | |||||
• Tổng cộng | 1.285.216 km2 (hạng 19) 496.225 mi2 | ||||
• Mặt nước (%) | 0.41 | ||||
Dân số | |||||
• Ước lượng 2018 | 32.553.697[4] (hạng 43) | ||||
• Điều tra 2007 | 28.220.764 | ||||
• Mật độ | 23/km2 57/mi2 | ||||
Kinh tế | |||||
GDP (PPP) | Ước lượng 2018 | ||||
• Tổng số | 449.153 tỷ USD[5] (hạng 38) | ||||
13,962 USD[5] (hạng 92) | |||||
GDP (danh nghĩa) | Ước lượng 2018 | ||||
• Tổng số | 221.710 tỷ USD[5] (hạng 49) | ||||
• Bình quân đầu người | 6,892 USD[5] (hạng 87) | ||||
Đơn vị tiền tệ | Sol (PEN) | ||||
Thông tin khác | |||||
Gini? (2015) | 44,3[6] trung bình | ||||
HDI? (2015) | 0,740[7] cao · hạng 87 | ||||
Múi giờ | UTC−5 (PET) | ||||
Cách ghi ngày tháng | nn.tt.nnnn (CE) | ||||
Giao thông bên | phải | ||||
Mã điện thoại | +51 | ||||
Mã ISO 3166 | PE | ||||
Tên miền Internet | .pe | ||||
|
Lãnh thổ Perú là quê hương của nhiều nền văn hóa cổ đại, trải dài từ văn minh Norte Chico – một trong các nền văn minh cổ xưa nhất trên thế giới, đến Đế quốc Inca – quốc gia lớn nhất châu Mỹ thời kỳ tiền Colombo. Đế quốc Tây Ban Nha chinh phục khu vực vào thế kỷ XVI và thiết lập một phó vương quốc với thủ đô tại Lima. Sau khi giành được độc lập vào năm 1821, Perú trải qua các giai đoạn bất ổn định chính trị và khủng hoảng ngân sách, cũng như các giai đoạn ổn định và kinh tế tiến bộ.
Perú là một nước cộng hòa dân chủ đại nghị, được chia thành 25 vùng. Địa lý Perú biến đổi từ các đồng bằng khô hạn ở vùng duyên hải Thái Bình Dương đến các đỉnh của dãy Andes và các khu rừng nhiệt đới ở bồn địa Amazon. Perú là một quốc gia đang phát triển, có chỉ số phát triển con người ở mức cao và mức nghèo là khoảng 25,8%.[8] Các hoạt động kinh tế chính của quốc gia gồm có khai mỏ, chế tạo, nông nghiệp và ngư nghiệp.
Perú là quốc gia đa sắc tộc, với dân số ước tính là 30,4 triệu, thành phần dân tộc bao gồm người da đỏ, người gốc Âu, người gốc Phi và người gốc Á. Ngôn ngữ chính được nói là tiếng Tây Ban Nha, song một lượng đáng kể người Perú nói tiếng Quechua hay các ngôn ngữ bản địa khác. Sự kết hợp của các truyền thống văn hóa khiến cho Perú có sự đa dạng lớn trên các lĩnh vực như nghệ thuật, ẩm thực, văn chương và âm nhạc.