![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/%25E5%2584%2582%25E6%2599%25BA%25E9%25AB%2598%25E9%2581%258E%25E9%2597%259C%25E5%259C%2596.jpg/640px-%25E5%2584%2582%25E6%2599%25BA%25E9%25AB%2598%25E9%2581%258E%25E9%2597%259C%25E5%259C%2596.jpg&w=640&q=50)
Nùng Trí Cao
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nùng Trí Cao hay Nông Trí Cao (chữ Hán: 儂智高 Tráng văn: Nungz Cigaoh; 1025 - 1055) là một lãnh tụ người Tày, Nùng, Tráng nổi lên đòi tự trị giữa Đại Tống và Đại Cồ Việt thời nhà Lý.
Nhân Huệ Đế 仁惠帝 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hoàng đế Đại Lịch | |||||||||
![]() Tranh thời nhà Minh miêu tả Nùng Trí Cao vượt biên | |||||||||
Hoàng đế Đại lịch | |||||||||
Lập quốc | 1041 và 1052-1055 | ||||||||
Nhiếp chính | Minh Đức Hoàng hậu (Thái hậu) | ||||||||
Tiền nhiệm | Chiêu Thánh Hoàng đế | ||||||||
Kế nhiệm | bị nhà Lý tiêu diệt | ||||||||
Thông tin chung | |||||||||
Sinh | 1025 Quảng Nguyên | ||||||||
Mất | 1055 Quảng Tây (Đại Tống) | ||||||||
An táng | Quảng Tây | ||||||||
Thê thiếp | Đoạn Hồng Ngọc (vợ cả - người Bản Ngần, Vĩnh Quang) Nàng Cầm (người thành Thăng Long) | ||||||||
| |||||||||
Chính phủ | Nùng thị | ||||||||
Thân phụ | Nùng Tồn Phúc hoặc một thương nhân không rõ danh tính | ||||||||
Thân mẫu | Minh Đức Hoàng hậu |
Sau khi nhà Tống thống nhất Trung Quốc, đối với các sắc tộc mà Hán tộc coi họ là man di, nhà Tống đặt ra một hệ thống hành chính mới cho các sắc tộc này, đó là hệ thống “ki mi” gọi là “ki mi chế” (jimi zhi, 羁縻制), có nghĩa là các sắc tộc hay các bộ lạc tự quản trị địa phương của mình, tuy nhiên thuế khoá hay nhân lực vẫn được kiểm soát bởi chính quyền trung ương. Các vùng đất của các bộ tộc này sinh sống được gọi là các “châu ki mi”. Các bộ tộc người Tày, Nùng, Tráng có được một quy chế bớt bị đàn áp hơn so với thời nhà Đường, nên một số lớn đã hợp tác với chính quyền nhà Tống, cho đến khi có sự nổi dậy của Nùng Trí Cao, với hy vọng là các tộc Tày, Nùng, Tráng sẽ giành được sự độc lập như các tộc khác đã làm.