![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/FortepianoByMcNultyAfterWalter1805.jpg/640px-FortepianoByMcNultyAfterWalter1805.jpg&w=640&q=50)
Fortepiano
đàn piano sơ khai, khoảng thế kỷ 18-19 / From Wikipedia, the free encyclopedia
“Fortepiano” [ˌfɔrteˈpjaːno], hay còn gọi là “pianoforte” là những thuật ngữ được sử dụng để phân biệt đàn piano thế kỷ 18 và đầu hoặc giữa thế kỷ 19 với đàn piano hiện đại. Cái tên này có nguồn gốc từ mô tả năm 1711 của Scipione Maffei về cây đàn những năm 1700 của Bartolomeo Cristofori như một “gravicembalo col piano, e forte” (“cây đàn harpsichord với âm thanh mềm mại và to”).[1] Nhạc cụ này trở nên phổ biến sau khi Gottfried Silbermann bắt đầu cho sản xuất đàn fortepianos ở Đức. Frederick Đại đế đã mua một vài cây đàn của Silbermann,[2] và người chỉ huy dàn hợp xướng của ông là Carl Philipp Emanuel Bach đã chơi chúng.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Pianoforte_Cristofori_1720.jpg/640px-Pianoforte_Cristofori_1720.jpg)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/FortepianoByMcNultyAfterWalter1805.jpg/320px-FortepianoByMcNultyAfterWalter1805.jpg)
Một trong những nhà chế tạo fortepiano nổi tiếng nhất là Johann Andreas Stein đến từ Augsburg, Đức.[3] Trên những cây đàn của Stein đều có một bộ máy cơ gọi là “bộ máy cơ của thành Viên”, phổ biến trên đàn piano thành phố Viên cho đến giữa thế kỷ 19.[4] Một nhà chế tạo piano nổi tiếng khác của Viên là Anton Walter.[5] Cây đàn fortepiano Walter của nhà soạn nhạc Mozart hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Mozart ở Salzburg, Áo.[6] Nhà soạn nhạc Haydn từng sở hữu một cây đàn piano Walter,[7] và Beethoven cũng từng mong muốn mua một cây.[8] Nhà chế tạo đàn piano thời kỳ đầu lãng mạn nổi tiếng nhất là Conrad Graf (1782–1851). Ông là người đã chế tạo ra cây đàn piano cuối cùng của Beethoven.[9] Chopin, Mendelssohn và Schumann cũng đã từng chơi trên đàn của Graf. Riêng nhà soạn nhạc Johann Brahms lại ưa thích những cây đàn piano của Johann Baptist Streicher.[10]
Những nhà chế tạo đàn piano nổi tiếng ở Anh quốc trong thời đại này là những bậc thầy như Johannes Zumpe, Robert Stodart và John Broodwood. Ở Pháp những nhà chế tạo piano nổi tiếng là Erard, Pleyel (nhà chế tạo yêu thích của Chopin)[11] và Boisselot (nhà chế tạo yêu thích của Liszt).[12]