Đại Thắng Minh Hoàng hậu
lưỡng triều hoàng hậu 2 triều đại, gián tiếp gây sụp đổ nhà Đinh và sáng lập lên nhà Tiền Lê / From Wikipedia, the free encyclopedia
Đại Thắng Minh Hoàng hậu (chữ Hán: 大勝明皇后; 952 - 1000), dã sử xưng gọi Dương Vân Nga (楊雲娥), là Hoàng hậu của 2 vị Hoàng đế thời kỳ đầu lập quốc trong Lịch sử Việt Nam là Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành. Bà đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc chuyển giao quyền lực từ nhà Đinh sang nhà Tiền Lê.
Đại Thắng Minh Hoàng hậu 大勝明皇后 | |||||
---|---|---|---|---|---|
Hoàng hậu Đại Cồ Việt | |||||
Tượng Dương hậu trong đền Lê Đại Hành ở Hoa Lư | |||||
Hoàng thái hậu nhà Đinh | |||||
Tại vị | 979 - 981 | ||||
Đồng nhiếp chính | Phó vương Lê Hoàn | ||||
Hoàng hậu nhà Tiền Lê | |||||
Tại vị | 981 - 1000 | ||||
Thông tin chung | |||||
Sinh | 952 Ái Châu, Tĩnh Hải quân | ||||
Mất | 1000 (47–48 tuổi) Hoa Lư, Đại Cồ Việt | ||||
Phu quân | Đinh Tiên Hoàng Lê Đại Hành | ||||
Hậu duệ |
| ||||
| |||||
Tước hiệu | Hoàng hậu Hoàng thái hậu Đại Thắng Minh Hoàng hậu | ||||
Tước vị | Tiên Hoàng Đại Thắng Minh hoàng hậu 大勝明皇后 | ||||
Hoàng tộc | Nhà Đinh Nhà Tiền Lê | ||||
Thân phụ | Dương Thế Hiển / Dương Tam Kha |
Khi người con trai của bà với Đinh Tiên Hoàng tên Đinh Toàn lên kế vị còn nhỏ tuổi, bà trở thành Hoàng thái hậu nhiếp chính. Trong tình thế khó khăn của Hoàng vị con trai mình, bà đã chủ động nhường Hoàng vị cho Phó vương Thập Đạo tướng quân Lê Hoàn, trở thành Minh Càn Quảng Hiếu hoàng đế lập ra nhà Tiền Lê. Sau khi đoạt được Hoàng vị, Lê đế lập Dương thị làm một trong các Hoàng hậu của ông, tôn hiệu là Đại Thắng Minh hoàng hậu.
Vì là một người đàn bà quyền lực của 2 triều đại quan trọng, sử sách thường gọi bà với cái tên trang trọng là Dương hậu (楊后) hay Dương thái hậu (楊太后). Hiện nay, trong các đền thờ, tên đường và các tác phẩm văn học nghệ thuật, người Việt gọi bà là Thái hậu Dương Vân Nga (太后楊雲娥) hay Lưỡng triều hoàng hậu Dương Vân Nga (兩朝皇后楊雲娥).
Bà là nhạc mẫu của Hoàng đế Lý Thái Tổ, bà ngoại của hoàng đế Lý Thái Tông. Năm bà mất cũng là năm vị vua này sinh ra. Từ thời Lý, bà có thêm tôn xưng là Bảo Quang Hoàng thái hậu.