![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/The_building_of_the_Hungarian_Parliament_%252810890208584%2529.jpg/640px-The_building_of_the_Hungarian_Parliament_%252810890208584%2529.jpg&w=640&q=50)
Budapest
thủ đô và là thành phố lớn nhất của Hungary / From Wikipedia, the free encyclopedia
Budapest (tiếng Hungary: [ˈbudɒpɛʃt] ( nghe))[11] là thủ đô và thành phố đông dân nhất của Hungary, và một trong những thành phố lớn nhất trong Liên minh Châu Âu.[12][13][14] Với dân số ước tính năm 2016 là 1.752.704 phân bố trên một diện tích khoảng 525 kilômét vuông (203 dặm vuông Anh), Budapest cũng là một trong những thành phố lớn có mật độ dân số cao nhất tại EU.[6][15] Budapest vừa là một thành phố và vừa là một hạt, và tạo thành trung tâm của vùng đô thị Budapest, nó có diện tích 7.626 kilômét vuông (2.944 dặm vuông Anh) và dân số 3.303.786, chiếm 33 phần trăm dân số Hungary.[16][17] Vùng đô thị Budapest có GDP 141,0 tỷ đô la Mỹ (129,4 tỷ euro) năm 2016, chiếm 49,6 phần trăm GDP của Hungary.[9][18] GDP trên đầu người của thành phố là 64.283 đô la Mỹ, bằng 148% trung bình của EU tính theo sức mua tương đương.[10] Do đó thành phố này năm trong danh sách 100 thành phố theo GDP trên thế giới[19]
và khiến nó trở thành một trong những nền kinh tế khu vực lớn nhất Liên minh Châu Âu.[20]
Budapest | |
---|---|
— Thành phố — | |
Thủ đô của Hungary Budapest főváros | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Từ phía trên, trái sang phải: Toà nhà Nghị viện Hungary, Fisherman's Bastion, Tượng Tự do trên Đồi Gellért, Hősök tere tại Công viên Thành phố, Nhà hát Quốc gia, Vương cung thánh đường Thánh Stephen và trung tâm thành phố với cầu Széchenyi buổi tối | |
Tên hiệu: Trái tim của châu Âu, Nữ hoàng của Danube, Hòn ngọc của Danube, Thủ đô của Sự tự do, Thủ đô của Spa và Tắm hơi, Thủ đô của Sự kiện | |
Budapest tại Hungary | |
Quốc gia | ![]() |
Vùng | Trung Hungary |
Sự thống nhất của Buda, Pest và Óbuda | Ngày 17 tháng 11 năm 1873 |
Đặt tên theo | Buda, Pest ![]() |
Thành phố | 23 quận
|
Chính quyền[1] | |
• Kiểu | Thị trưởng – Hội đồng |
• Thành phần | Quốc hội của Budapest |
• Thị trưởng | István Tarlós (Độc lập, được ủng hộ bởi Fidesz) |
Diện tích[2] | |
• Thành phố | 525,2 km2 (2,028 mi2) |
• Đô thị | 2.538 km2 (980 mi2) |
• Vùng đô thị | 7.626 km2 (2,944 mi2) |
Độ cao[3] | Thấp nhất (Danube) 96 m Cao nhất (đồi János) 527 m (315 đến 1,729 ft) |
Dân số (2017)[4][5] | |
• Thành phố | 1,752,704[6] |
• Thứ hạng | Thứ nhất (thứ 10 tại EU) |
• Mật độ | 3.351/km2 (8,680/mi2) |
• Đô thị | 2,947,722[7] |
• Vùng đô thị | 3,303,786 |
Tên cư dân | Người Budapest(người Hungary) |
GDP/GVA PPP (2016) | |
• Tổng | 113,1 tỷ đô la Mỹ / 103,8 tỷ euro[8][9] |
• Trên đầu người | 64.283 đô la Mỹ / 58.975 euro[10] |
GDP/GVA PPP (Metro) (2016) | |
• Tổng | 141 tỷ đô la Mỹ / 129,4 tỷ euro |
• Trên đầu người | 42.678 đô la Mỹ / 39.169 euro |
Múi giờ | CET (UTC+1) |
• Mùa hè (DST) | CEST (UTC+2) |
Mã bưu chính | 1011–1239 |
Mã vùng | 1 |
Mã ISO 3166 | HU-BU |
Thành phố kết nghĩa | Berlin, Frankfurt am Main, Fort Worth, Thành phố New York, Tel Aviv, Viên, Sarajevo, Lisboa, Bắc Kinh, Zagreb, Vilnius, Napoli, Kraków, Firenze, Lecce, San Vito al Tagliamento, Warszawa, Mondragone, São Paulo, Dublin, Băng Cốc, Kyiv, Madrid, Damas, Bucharest, Daejeon, Košice, Ōsaka, Kielce, Subotica, Târgu Mureș, Lviv, Ankara, Thượng Hải, Odorheiu Secuiesc, Tehran, Trùng Khánh, Nashik, Tbilisi, Sankt-Peterburg ![]() |
Mã NUTS | HU101 |
Trang web | BudapestInfo Official Government Official |
Tên chính thức | Budapest, bao gồm bờ sông Danube, Khu vực Lâu đài Buda và Đại lộ Andrássy |
Tiêu chuẩn | Cultural: ii, iv |
Tham khảo | 400 |
Công nhận | 1987 (Kỳ họp 11) |
Mở rộng | 2002 |
Diện tích | 473.3 ha |
Vùng đệm | 493.8 ha |
Budapest là một thành phố toàn cầu dẫn đầu với thế mạnh về thương mại, tài chính, truyền thông, nghệ thuật, thời trang, nghiên cứu, công nghệ, giáo dục và giải trí.[21][22] Nó là một R&D và trung tâm tài chính dẫn đầu[23] và là thành phố Trung và Đông Âu được xếp hạng cao nhất về Chỉ số 100 Thành phố Sáng tạo,[24][25][26] nó cũng được xếp hạng là nền kinh tế đô thị phát triển nhanh thứ hai tại châu Âu.[27] Thành phố là nơi có sàn giao dịch chứng khoán lớn thứ hai về giá trị vốn hóa thị trường tại Trung và Đông Âu,[28] sàn giao dịch chứng khoán Budapest và quận kinh doanh của nó có trụ sở của những ngân hàng quốc gia lớn nhất và quốc tế và các công ty.[29][30][31] Budapest còn là nơi có văn phòng khu vực chính của nhiều tổ chức quốc tế, bao gồm Liên Hợp Quốc và ICDT,[32] ngoài gia nó còn có trụ sở của Viện sáng tạo và Công nghệ Châu Âu,[33] cao đẳng Cảnh sát Châu Âu[34] và văn phòng nước ngoài đầu tiên của Cơ quan Thúc đẩy Đầu tư Trung Quốc.[35] Có hơn 40 trường cao đẳng và đại học ở Budapest, bao gồm đại học Eötvös Loránd, đại học Semmelweis và đại học Công nghệ và Kinh tế Budapest là những trường trong tốp 500 trên thế giới.[36][37] Mở cửa năm 1896,[38] hệ thống tàu điện ngầm Budapest phục vụ 1,27 triệu hành khách còn hệ thống xe điện Budapest phục vụ 1,08 triệu hành khách mỗi ngày.[39] Budapest được xếp hạng là thành phố Trung và Đông Âu đáng sống nhất theo chỉ số chất lượng cuộc sống của EIU.[40][41][42]
Lịch sử của Budapest bắt đầu với Aquincum, ban đầu là một khu định cư của người Celt,[43][44] đã trở thành kinh đô La Mã của Hạ Pannonia.[43] Người Magyar đã đến lãnh thổ này vào thế kỷ thứ 9[45] vào thế kỷ 9. Khu định cư đầu tiên của họ đã bị cướp bóc bởi quân Mông Cổ giai đoạn năm 1241-42.[46] Thị trấn được tái thiết lập đã trở thành một trong những trung tâm của văn hoá Phục hưng nhân bản[47] vào thế kỷ 15.[48] Sau trận Mohács và 150 năm sau khi thuộc Ottoman,[49] sự phát triển khu vực đã chuyển sang một giai đoạn mới thịnh vượng vào các thế kỷ 18 và 19, và Budapest đã trở thành một thành phố toàn cầu sau khi hợp nhất vào năm 1873.[50] Thành phố cũng đã trở thành thủ đô lớn thứ nhì của Đế quốc Áo-Hung, một cường quốc bị giải thể vào năm 1918. Budapest đã là trung điểm của cách mạng Hungaria năm 1848[note 1], Cộng hoà Xô Viết Hungary năm 1919, chiến dịch Panzerfaust năm 1944, chiến dịch Budapest năm 1945, và cách mạng Hungary năm 1956.
Được xem là một trong những thành phố đẹp nhất ở châu Âu,[45][51][52][53] di sản thế giới UNESCO nằm ở thành phố này gồm hai bờ sông Donau, khu phố lâu đài Buda, đại lộ Andrássy, quảng trường các anh hùng và tuyến đường tàu điện ngầm Thiên niên kỷ, tuyến cổ thứ nhì thế giới.[52][54] Các địa điểm nổi bật khác gồm tổng cộng 80 suối địa nhiệt,[55] hệ thống hang động nước nóng lớn nhất thế giới,[56] Hội đường Do Thái giáo Lớn lớn thứ nhì, và toà nhà Quốc hội Hungary.