Bỉ
quốc gia có chủ quyền tại Tây Âu / From Wikipedia, the free encyclopedia
Bỉ (tiếng Hà Lan: België [ˈbɛlɣijə] ( nghe); tiếng Pháp: Belgique [bɛlʒik] ⓘ; tiếng Đức: Belgien [ˈbɛlɡi̯ən] ⓘ; tiếng Anh: Belgium), tên chính thức là Vương quốc Bỉ, là một quốc gia có chủ quyền tại Tây Âu. Bỉ có biên giới với Pháp, Hà Lan, Đức, Luxembourg, và có bờ biển ven biển Bắc. Đây là một quốc gia có diện tích nhỏ, mật độ dân số cao, dân số khoảng 11 triệu người. Bỉ thuộc cả hai vùng văn hoá châu Âu German và châu Âu Latinh, với hai nhóm ngôn ngữ chính: Tiếng Hà Lan hầu hết được nói tại cộng đồng người Vlaanderen, đây là bản ngữ của 59% dân số; tiếng Pháp hầu hết được nói trong cư dân vùng Wallonie và là bản ngữ của khoảng 40% dân số; ngoài ra có khoảng 1% dân số là người nói tiếng Đức.
Vương quốc Bỉ
|
|||||
---|---|---|---|---|---|
Tên bằng ngôn ngữ chính thức
| |||||
| |||||
Bản đồ | |||||
Tiêu ngữ | |||||
Tiếng Hà Lan: Eendracht maakt macht Tiếng Pháp: L'union fait la force Tiếng Đức: Einigkeit gibt Stärke ("Đoàn kết tạo nên sức mạnh") | |||||
Quốc ca | |||||
Brabançonne | |||||
Hành chính | |||||
Chính phủ | Quân chủ lập hiến | ||||
Vua | Philippe | ||||
Thủ tướng | Alexander De Croo | ||||
Lập pháp | Quốc hội liên bang | ||||
Thượng viện | Thượng viện | ||||
Hạ viện | Hạ viện(Bỉ) | ||||
Thủ đô | Brussel/Bruxelles[nb 2] 50°51′B 4°21′Đ | ||||
Thành phố lớn nhất | Brussel/Bruxelles | ||||
Địa lý | |||||
Diện tích | 30.528 km² (hạng 136) | ||||
Diện tích nước | 6,4 % | ||||
Múi giờ | CET (UTC+1); mùa hè: CEST (UTC+2) | ||||
Lịch sử | |||||
4 tháng 10 năm 1830 | Tuyên bố | ||||
Ngày 19 tháng 4 năm 1839 | Công nhận | ||||
Ngôn ngữ chính thức | Tiếng Hà Lan, tiếng Pháp và tiếng Đức | ||||
Dân số ước lượng (2017) | 11.303.528 [1] người | ||||
Dân số | (hạng 75) | ||||
Mật độ | 370,3 người/km² (hạng 36) | ||||
Kinh tế | |||||
GDP (PPP) (2016) | Tổng số: 508,598 tỷ USD[2] (hạng 38) Bình quân đầu người: 44.881 USD[2] (hạng 20) | ||||
GDP (danh nghĩa) (2016) | Tổng số: 470,179 tỷ USD[2] (hạng 23) Bình quân đầu người: 41.491 USD[2] (hạng 17) | ||||
HDI (2014) | 0,89[3] rất cao (hạng 21) | ||||
Hệ số Gini (2011) | 26,3[4] thấp | ||||
Đơn vị tiền tệ | Euro ¹ (EUR ) | ||||
Thông tin khác | |||||
Tên miền Internet | .be | ||||
Ghi chú
|
Về mặt lịch sử, Bỉ nằm tại một khu vực được gọi là Các vùng đất thấp (Nederlanden), lớn hơn một chút so với liên minh Benelux hiện nay. Khu vực này được gọi là Belgica trong tiếng Latinh theo tên tỉnh Gallia Belgica của La Mã (Roma). Từ cuối thời Trung cổ cho đến thế kỷ XVII, khu vực Bỉ là một trung tâm thương nghiệp và văn hoá thịnh vượng và có tính chất thế giới. Từ thế kỷ XVI cho đến khi Bỉ độc lập từ Hà Lan bằng Cách mạng Bỉ vào năm 1830, khu vực này trở thành chiến trường giữa các cường quốc chính tại châu Âu, do đó được mệnh danh là "Chiến trường của châu Âu",[5] danh tiếng này được củng cố trong hai thế chiến của thế kỷ XX.
Ngày nay, Bỉ theo chế độ quân chủ lập hiến liên bang, có một hệ thống nghị viện. Quốc gia này được chia thành ba vùng và ba cộng đồng tồn tại cạnh nhau. Hai vùng lớn nhất là Vlaanderen tại miền bắc có cư dân nói tiếng Hà Lan, và Wallonie tại miền nam có hầu hết dân chúng nói tiếng Pháp. Vùng Thủ đô Bruxelles có quy chế song ngữ chính thức, và được vùng Vlaanderen bao quanh.[6] Cộng đồng nói tiếng Đức nằm tại miền đông Wallonie.[7][8] Các xung đột về đa dạng ngôn ngữ và chính trị liên quan tại Bỉ được phản ánh trong lịch sử chính trị và hệ thống quản lý phức tạp tại đây, với sáu chính quyền khác nhau.[9][10]
Bỉ tham gia cách mạng công nghiệp[11][12], và trong thế kỷ XX từng sở hữu một số thuộc địa tại châu Phi.[13] Nửa sau thế kỷ XX có dấu ấn là gia tăng căng thẳng giữa các công dân nói tiếng Hà Lan và nói tiếng Pháp, được thúc đẩy do khác biệt về ngôn ngữ và văn hoá cũng như phát triển kinh tế không đồng đều của Vlaanderen và Wallonie. Sự đối lập liên tục này dẫn đến một vài cải cách sâu rộng, kết quả là chuyển đổi Bỉ từ một nhà nước đơn nhất sang nhà nước liên bang trong giai đoạn từ 1970 đến 1993. Bất chấp các cải cách này, căng thẳng giữa các nhóm vẫn tồn tại; chủ nghĩa ly khai có quy mô đáng kể tại Bỉ, đặc biệt là trong cộng đồng Vlaanderen; tồn tại pháp luật về ngôn ngữ gây tranh luận trong các khu tự quản đa ngôn ngữ.[14]
Bỉ là một trong sáu quốc gia sáng lập của Liên minh châu Âu, và là nơi đặt trụ sở của Ủy ban châu Âu, Hội đồng Liên minh châu Âu, Hội đồng châu Âu và Nghị viện châu Âu và nhiều tổ chức quốc tế lớn khác. Bỉ cũng là một thành viên sáng lập của Khu vực đồng euro, NATO, OECD và WTO, và là bộ phận của Liên minh Benelux và Khu vực Schengen. Bỉ là một quốc gia phát triển, có kinh tế thu nhập cao với trình độ tiên tiến, và được phân loại là "rất cao" trong chỉ số phát triển con người.