![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Flag_of_North_Borneo_%25281902%25E2%2580%25931946%2529.svg/langvi-640px-Flag_of_North_Borneo_%25281902%25E2%2580%25931946%2529.svg.png&w=640&q=50)
Bắc Borneo
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bắc Borneo (tiếng Anh: North Borneo) là một lãnh thổ bảo hộ thuộc Anh nằm tại phần phía bắc của đảo Borneo. Lãnh thổ Bắc Borneo ban đầu được hình thành từ các nhượng địa của các quốc gia Brunei và Sulu vào năm 1877 và 1878 cho một nhân vật đại diện của Áo-Hung tên là Gustav Overbeck. Overbeck sau đó chuyển giao toàn bộ quyền lợi của mình cho Alfred Dent trước khi rút lui vào năm 1879. Năm 1881, Dent thành lập Hiệp hội hữu hạn lâm thời Bắc Borneo nhằm quản lý lãnh thổ, thể chế này được nhận hiến chương hoàng gia của Anh trong cùng năm. Đến năm sau, hiệp hội này bị thay thế bằng Công ty Đặc hứa Bắc Borneo. Tình hình khiến cho các nhà chức trách Đông Ấn Tây Ban Nha và Đông Ấn Hà Lan lo lắng, kết quả là Tây Ban Nha bắt đầu yêu sách tại miền bắc của Borneo. Nghị định thư Madrid được ký kết vào năm 1885 công nhận sự hiện diện của Tây Ban Nha tại Philippines, đổi lại là ảnh hưởng của quốc gia này nằm ngoài miền bắc Borneo. Nhằm tránh có thêm yêu sách từ các quốc gia châu Âu khác, Bắc Borneo trở thành một lãnh thổ bảo hộ thuộc Anh vào năm 1888.
Bắc Borneo
|
|||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tên bản ngữ
| |||||||||||||||||||
1882/1888–1941 1945–1946 | |||||||||||||||||||
![]() Biên giới Bắc Borneo, 1903. | |||||||||||||||||||
Tổng quan | |||||||||||||||||||
Vị thế | Lãnh thổ bảo hộ của Anh | ||||||||||||||||||
Thủ đô | Kudat (1881–1884); Sandakan (1884–1945); Jesselton (1946) | ||||||||||||||||||
Ngôn ngữ thông dụng | Anh, Kadazan-Dusun, Bajau, Murut, Mã Lai Sabah, Hoa, vv.. | ||||||||||||||||||
Chính trị | |||||||||||||||||||
Chính phủ | Công ty đặc hứa, lãnh thổ bảo hộ | ||||||||||||||||||
Thống đốc | |||||||||||||||||||
• 1881–1887 | William Hood Treacher]] (đầu tiên) | ||||||||||||||||||
• 1937–1946 | Charles Robert Smith (last) | ||||||||||||||||||
Lịch sử | |||||||||||||||||||
Thời kỳ | chủ nghĩa đế quốc mới | ||||||||||||||||||
• North Borneo Provisional Association Ltd | 26 tháng 8 1881 | ||||||||||||||||||
• Được cấp hiến chương hoàng gia royal charter | 1 tháng 11 năm 1881 | ||||||||||||||||||
tháng 5 năm 1882 | |||||||||||||||||||
• Lãnh thổ bảo hộ | 12 tháng 5 năm 1888 | ||||||||||||||||||
• Nhật Bản xâm chiếm | 17 tháng 12 năm 1941 | ||||||||||||||||||
10 tháng 6 năm 1945 | |||||||||||||||||||
• Nhượng thành một thuộc địa hoàng gia | 15 tháng 7 1946 | ||||||||||||||||||
Địa lý | |||||||||||||||||||
Diện tích | |||||||||||||||||||
• 1945 | 76.115 km2 (29.388 mi2) | ||||||||||||||||||
Dân số | |||||||||||||||||||
• 1881 | 60000 | ||||||||||||||||||
• 1920 | 200000 | ||||||||||||||||||
• 1930 | 257804 | ||||||||||||||||||
• 1935 | 285000 | ||||||||||||||||||
• 1945 | 331000 | ||||||||||||||||||
Kinh tế | |||||||||||||||||||
Đơn vị tiền tệ | dollar Bắc Borneo | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Hiện nay là một phần của | ![]() |
Bắc Borneo sản xuất gỗ để phục vụ cho xuất khẩu; cùng với nông nghiệp thì ngành này duy trì là nguồn kinh tế chủ yếu của người Anh tại Borneo. Do dân cư quá ít nên không đáp ứng hiệu quả phát triển kinh tế, người Anh bảo trợ nhiều kế hoạch để lao công người Hoa nhập cư từ Hồng Kông và Trung Quốc đến làm việc trong các đồn điền của người châu Âu, và đưa di dân Nhật Bản đến tham gia các hoạt động kinh tế. Chính quyền bảo hộ kết thúc khi quân đội của Nhật Bản xâm chiếm Bắc Borneo trong Chiến tranh thế giới thứ hai, sau chiến tranh thì lãnh thổ nằm dưới quyền một chính phủ quân sự và tiếp đó trở thành một thuộc địa hoàng gia của Anh.