Đau thần kinh tọa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Trước khi sử dụng những thông tin này, độc giả cần liên hệ và nhận sự tư vấn của các bác sĩ chuyên môn.
Đau thần kinh tọa (Thuật ngữ tiếng Anh: Sciatica) hay đau dây thần kinh tọa, tọa thống phong (trong y học cổ truyền), là một bệnh y khoa đặc thù bởi triệu chứng đau dọc xuống chân từ lưng dưới.[1] Sự đau đớn này có thể đi xuống ở đằng sau, bên ngoài hoặc ở phía trước chân.[3] Cơn đau thường ập tới sau các hoạt động như nhấc vật nặng, mặc dù nó cũng có thể tới từ từ.[7] Thông thường, triệu chứng chỉ ở một bên thân thể.[3] Tuy nhiên, một số nguyên nhân nhất định có thể gây ra đau ở cả hai bên.[3] Đôi lúc có thể kèm theo đau lưng dưới nhưng không phải luôn luôn.[3] Có thể gặp triệu chứng yếu hoặc tê ở những phần khác nhau của cẳng và bàn chân bị ảnh hưởng.[3]
Đau thần kinh tọa | |
---|---|
Tên khác | Viêm dây thần kinh tọa, đau thần kinh tọa, bệnh lý phóng xạ vùng thắt lưng |
Góc nhìn phía trước cho thấy dây thần kinh tọa chạy xuống theo chân phải | |
Phát âm | |
Khoa/Ngành | Phẫu thuật chỉnh hình, thần kinh học |
Triệu chứng | Đau dọc xuống chân từ lưng dưới, yếu hoặc tê ở chân bị ảnh hưởng[1] |
Biến chứng | Mất kiểm soát ruột hoặc bọng đái[2] |
Khởi phát | 40s–50s[2][3] |
Diễn biến | 90% khoảng thời gian ít hơn 6 tuần[2] |
Nguyên nhân | Thoát vị đĩa đệm, spondylolisthesis, spinal stenosis, hội chứng cơ hình lê, pelvic tumor[3][4] |
Phương pháp chẩn đoán | Bài kiểm tra giơ thẳng chân[3] |
Chẩn đoán phân biệt | Zona[3] |
Điều trị | Thuốc giảm đau, phẫu thuật[5] |
Dịch tễ | 2–40% dân số vào tùy lúc[6] |
Khoảng 90% trường hợp đau thần kinh tọa là do thoát vị đĩa đệm cột sống lưng đè lên một trong các rễ thần kinh thắt lưng hoặc xương cùng.[6] Thoái hóa đốt sống, hẹp ống sống, hội chứng piriformis, khối u vùng chậu và mang thai là những nguyên nhân khác có thể gây ra đau thần kinh tọa.[8] Thử nghiệm nâng chân thẳng thường hữu ích trong chẩn đoán.[8] Kết quả là dương tính nếu, khi nâng chân lên trong khi một người đang nằm ngửa, cơn đau xuất hiện bên dưới đầu gối.[8] Trong hầu hết các trường hợp, hình ảnh y tế không cần thiết.[2] Tuy nhiên, hình ảnh có thể được thực hiện nếu chức năng ruột hoặc bàng quang bị ảnh hưởng, mất cảm giác hoặc suy nhược đáng kể, các triệu chứng tồn tại lâu hoặc có mối lo ngại về khối u hoặc nhiễm trùng.[2] Các tình trạng có thể biểu hiện tương tự là các bệnh về hông và các bệnh nhiễm trùng như bệnh zona ban đầu (trước khi hình thành phát ban).[8]
Điều trị ban đầu thường bao gồm thuốc giảm đau.[2] Tuy nhiên, thiếu bằng chứng về thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ.[9] Thông thường, mọi người nên tiếp tục hoạt động bình thường với khả năng tốt nhất của họ.[8] Thường thì tất cả những gì cần thiết để giải quyết cơn đau thần kinh tọa là thời gian; ở khoảng 90% số người các triệu chứng biến mất trong vòng chưa đầy sáu tuần.[2] Nếu cơn đau nghiêm trọng và kéo dài hơn sáu tuần, phẫu thuật có thể là một lựa chọn.[2] Mặc dù phẫu thuật thường giúp cải thiện cơn đau nhưng lợi ích lâu dài của nó không rõ ràng.[8] Phẫu thuật có thể được yêu cầu nếu các biến chứng xảy ra, chẳng hạn như mất chức năng bình thường của ruột hoặc bàng quang.[2] Nhiều phương pháp điều trị, bao gồm corticosteroid, gabapentin, pregabalin, châm cứu, chườm nóng hoặc chườm đá, và nắn chỉnh cột sống, có bằng chứng hạn chế hoặc nghèo nàn về việc sử dụng chúng.[8][10][11]
Tùy thuộc vào cách xác định, ít hơn 1% đến 40% số người bị đau thần kinh tọa tại một số thời điểm.[6][12] Đau dây thần kinh tọa phổ biến nhất ở độ tuổi từ 40 đến 59, và nam giới bị ảnh hưởng thường xuyên hơn phụ nữ.[2][8] Tình trạng này đã được biết đến từ thời cổ đại.[8] Việc sử dụng từ đau thần kinh tọa đầu tiên được biết đến là từ năm 1451.[13]