From Wikipedia, the free encyclopedia
Bel'gii (alam.: België, franc.: Belgique, saks.: Belgien), täuz' oficialine nimi — Bel'gijan Kunigahuz, om valdkund Evropan päivlaskmas, Pohjoižmeren randal. Pälidn da kaikiš suremb lidn om Brüssel'.
Flag
| Valdkundznam |
| Pälidn | Brüssel' |
| Eläjiden lugu (2018) | 11,570,762[1] ristitud |
| Pind | 30,528 km² |
 | |
| Kel' | alaman, francijan, saksan |
| Valdkundan pämez' | Filipp I |
| Päministr | Sofi Vil'mes |
| Religii | ateizm, hristanuskond |
| Valüt | evro (€) (EUR)[2] |
| Internet-domen | .be[3] |
| Telefonkod | +32 |
| Aigvö | tal'vel UTC+1, kezal UTC+2 |
Vspäi 1949 om PAKO:n ühtnii (alusenpanijaks). Vspäi 1957 om EÜ:n ühtnijan (mugažo ühteks alusenpanijoišpäi).
Vn 1830 4. päiväl redukud Bel'gii tedištoiti ičeze ripmatomudes Alamaišpäi.
Valdkundan Konstitucii[4] om vahvištadud vl 1831, se om väges möhembaižidenke vajehtusidenke, ned oliba paksud vspäi 1980.
Bel'gijal om mavaldkundröunoid Alamaidenke pohjoižes (röunan piduz — 478 km), Germanijanke päivnouzmas (133 km), Lüksemburganke suvipäivnouzmas (130 km), Francijanke suves da päivlaskmas (556 km). Ühthine röunoiden piduz — 1297 km. Valdkundan lodehližed randad lainištab Pohjoižmeri, sen randan pird — 66 km. Ühthine pind — 30 528 km².
Koume londuselišt rajonad om valdkundas: Ardennad suvipäivnouzmas, keskuzülüz 100..200 m ü.m.t., mererandaline tazangišt pol'deroidenke, siš om tarhoid 2 m alemb meren tazopindad. Kaikiš korktemb čokkoim om Ardenniden Botranž-mägi 694 m ü.m.t.
Vozne vedhuz om 20,8 km³, ottas kävutamižhe koumandest (2005). Järved oma ratud tobjimalaz. Znamasižed joged oma Maas i Šel'd, lanktas merhe Alamaiden territorijal.
Klimat om ven valdmeren. Tal'v om vihmoikaz, hala i lumi oleskeldas harvoin. Keza om viluhk vihmoidenke.
Londuseližed varad oma sauvondmaterialad, karbonatad, letked, väghine mahuz.
Ohjandusen form om parlamentine konstitucine monarhii. Bel'gii om federativine valdkund vspäi 1980, kaks'jäine federacii. Nece znamoičeb, miše ičeohjastuz om kahten parametran mödhe — regionil (3) da kel'kundoil (3) — üks'-se valdkundan territorijal.
Valdkundan pämez' om Filipp I-kunigaz (vspäi 2013). Monarh vahvištab päministrad (franc.: Premier ministre de Belgique, alam.: Eerste minister van België, saks.: Premierminister von Belgien), toižid ministrid i sudijoid radnikusile, voib pästta parlamentad radmaspäi. Ohjastusen ministriden pol' om Flandrijan (alamankel'žes) kel'kundaspäi i pol' francijankel'žes kel'kundaspäi.
Federaline parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (alam.: Senaat, franc.: le Sénat, saks.: der Senat) 60 ühtnijanke (50 kel'kundoišpäi i valitud senatorad todas völ 10). Alakodi om Ezitajiden Kodi (alam.: Kamer van Volksvertegenwoordigers, franc.: la Chambre des Représentants, saks.: die Abgeordnetenkammer), kaik rahvaz valičeb sen 150 deputatad videks vodeks.
Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2019 26. päiväl semendkud. Sofi Vil'mes radab päministraks vs 2019 redukun 27. päiväspäi.
Kacu kirjutuz: Bel'gijan administrativiž-territorialine jagand.
Bel'gii jagase koumeks regionaks: Flandrii (alajagase videks agjaks), Vallonii (mugažo 5 agjaks), Brüsselin pälidnaine ümbrik. Ühten aigan valdkund jagase koumeks kel'kundaks: Flandrijan kel'kund, francijankel'ne da saksankel'ne kundad.
Bel'gijas elädas bel'gijalaižed. Vl 2013 valdkundan eläjiden lugu oli 10 444 268 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Kodikel': alaman kel' — koume videndest, francijan kel' — kaks' videndest, saksan kel' — vähemb mi 1%.
Rahvahad (2012): bel'gijalaižed — 75,2%, italijalaižed — 4,1%, marokolaižed — 3,7%, francijalaižed — 2,4%, turkad — 2,0%, alamalaižed — 2,0%, toižed rahvahad — 10,6%.
Uskondan mödhe (2009): riman katolikad — 50,0%, protestantad da toižed hristanuskojad — 2,5%, islamanuskojad — 5,0%, judaistad — 0,4%, buddistad — 0,3%, ateistad — 9,2%, religijatomad — 32,6%.
Toižed sured lidnad (enamba 150 tuh. ristituid vl 2013, surembaspäi penembha): Antverpen, Gent, Šarlerua, L'jež. Vl 2013 kaik oli 71 lidnad valdkundas enamba mi 30 tuh. eläjidenke. Lidnalaižiden pala om 98,1% (2020).
Šingotadud postindustrialine ižanduz, om äi eksportan edheotandoid. Avtoiden, tekstilin, metallan i himijan produktoiden tehmine. Ratas energijan koume nelländest kahtel atomelektrostancijal.
Vl 2009 Bel'gijan päeksport oli himižen tegimišton erazvuitte produkcii — voižimad, glikozidad, polimerizacijan produktad (läz 16%), zelläd (11%), avtod da niiden palad (8%); toine eksport oli sobad (läz 4%), diamantad (3%), raudan da teraraudan lehtesed (2%), londuseline gaz (1%).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
