Arzamas

Arzamas (ven.: Арзама́с, erz.: Эрзямас ош) om Venäman lidn, lidnümbrik da transporttesol'm Alalidnan agjan suves. Se om agjan koumanz' lidn eläjiden lugun mödhe, Arzamasan rajonan administrativižeks keskuseks mugažo (ei mülü sihe).

Arzamas
Арзамас

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2022)	102,664 ristitud
Pind	41,74 km²
Pämez'	Aleksandr Ščolokov (tal'vku 2018—)
Telefonkod	+7−83 147-xx-xxx
Avtokod	52, 152
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Istorii

Ristitun eländsijad oliba lidnan territorijal amussai. Mordvinalaižiden žilod oliba olmas 13. voz'sadaspäi i eliba tünäs kor'ben taga. 1578. voz' lugese nügüdläižen eländpunktan alusen vodeks oficialižen versijan mödhe, Arzamas mainitase sil vodel jo kuti röunlidnuz i ümbrišton keskuz. Saudihe lidnust Ivan Grazii-carin vn 1552 käskön mödhe. Eländpunktan nimi libub erzä-heimon nimitusespäi. Lidnanznam i flag ozutadas lidnan kaičendznamoičendad. Arzamas sai makundan lidnan statusad vl 1781.

Pertišton ezmäine plan oli pandud eloho vn 1823 lämoipalon jäl'ghe. 19. voz'sadan augotižes kümnehesai traktad zavodihe lidnas. Vl 1901 raudte tuli lidnha Alauz'lidnaspäi (Arzamas-1-stancii), vl 1909 «Moskv — Kazan'»-raudte radaškanzi (Arzamas-2-stancii). Vll 1954−1957 lidn oli Arzamasan agjan keskuseks.

Arzamas šingotase avtosauvomižel tegimil (sodasomuzavtod, kommunaližed avtod), ladimensauvomižen tegimel i avtopaloiden edheotandoil, sömtegimištol (leibtegim) i turizmal, mugažo kebnan mašinansauvomižen tegim (avtomatižed taignad, metizad, lämoipalonvastaine ladimišt, iknoiden i uksiden furnitur) i hoban fabrik ratas lidnas.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Töš-jogen korktal oiktal randal (ven.: Тёша 311 km pitte, Okan oiged ližajogi), 150 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Alauz'lidnhasai om 104 km pohjoižhe orhal, 112 km avtotedme vai 110 km raudtedme. Lähembaine lidn om Perevoz 50 km pohjoižpäivnouzmha orhal, 58 km avtotel vai raudtel.

«Alauz'lidn — Saransk»-mante ümbärdab lidnad päivnouzmaspäi, raudted — päivlaskmaspäi i pohjoižespäi. Kaks' päraudtestancijad: Arzamas-1 lodehližel röunal i Arzamas-2 pohjoižpäivnouzmaižel röunal.

Arzamas om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt.

Eläjad

Vl 1939 lidnan ristitišt oli 26 tuhad eläjid, vl 1959 — 41 518 eläjad. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 106 362 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 112 tuhad eläjid vll 1991−1997.

Rahvahad (2010): venälaižed — 98,1%, toižed rahvahad — 1,9%.

Ortodoksižen hristanuskondan Spasan Toižetamižen mez'jumalankodin ansambl' Arzamasan keskuzpalas, nell' tošt jumalankodid (nüg. kaks' oma avaitud) pühäpertidenke^[1], Eläbzdusen päjumalanpert', kaks'toštkümne jumalanpertid i kaks' časounäd oma olmas lidnas.

Professionaližen opendusen aluzkundad oma Arzamasan ladimensauvomižen^[2] i medicinine^[3] kolledžad, Arzamasan kommertiž-tehnine tehnikum, Arzamasan politehnine institut i verhiden lidnoiden üläopendusen aluzkunoiden nell' filialad (Alalidn, Moskv) oma avaitud lidnas.

Galerei

• 
  Lidnan Duman sauvuz (2011)
• 
  Sündun Eläbzdusen päjumalanpert' i Jumalanmaman «Eläbzoitai purde»-jumalaižen pühäpert' (oiktalpäi), vn 2005 nägu
• 
  Arzamasan mašinansauvomižen tegim vl 2009
• 
  Arzamasan ladimensauvomižen tegim vl 2015
• 
  Arzamasan politehnine institut (2012)
• 
  Arzamasan dramteatr (2015)
• 
  «Plaza»-torguindkeskuz (2011)
• 
  Arzamas-1-päraudtestancii vl 2014
• 
  Arzamas-2-päraudtestancii vl 2010

Homaičendad

1. Arzamasan pühäpertid sobory.ru-saital. (ven.)
2. Arzamasan ladimensauvomižen kolledžan P.I. Plandinan nimed sait (apk.edusite.ru). (ven.)
3. Arzamasan medicinižen kolledžan sait (arzmedcol.ru). (ven.)

Irdkosketused

• Lidnan tobmuden oficialine portal (арзамас.рф). (ven.)

	Alalidnan agjan lidnad
	Alauz'lidn | Arzamas | Balahn | Bogorodsk | Bor | Čkalovsk | Dzeržinsk | Gorbatov | Gorodec | Knäginino | Kstovo | Kulebaki | Liskovo | Lukojanov | Navašino | Pavlovo | Perevoz | Pervomaisk | Sarov | Semönov | Sergač | Šahunj | Zavolžje | Uren' | Vetlug | Viks | Volodarsk | Vorsm