Sudàfrica
From Wikipedia, the free encyclopedia
El Sudàfrica, ufisialmente Republica Sudàfricana, el xe un Stato de l'Àfrica del sud.
El confina a nordovest co ła Namibia, a nord co el Botswana, a nordest co el Zinbabwe, el Mozanbico e el Swaziland, el Lesotho el xe circondà dal Sudàfrica; el Sudàfrica l'è bagnà da l'Oceano Indian a sudest e da queło Atlantico a sudovest.
.svg)
Zeografia
Ła gran parte del teritorio ła xe su altipiani, co varie cadéne montuóxe. Ła cadéna pi łónga ła xe queła dei Drakensberg.
I fiumi pi inportanti i xe el Vaal, el Limpopo, el Molopo, l'Orange, el Tugela.
El Cao Agulhas el xe el pónto pi a sud de tuto el continente, mentre al Cao de Bona Speranza i se incóntra el Oceano Atlantico e l'Oceano Indian.
A òvest dei Drakensberg gh'è el Grande e Picolo Karoo, na zona semidexertica che se estende fin a ła region del Cao, a òvest, e se unise co el dexerto del Kalahari verso el Botswana.
Storia
Antighità
Łe descoverte pi antiche de fòsiłi umani łe xe stà fate inte ła Rift Valley e in Transvaal, na region del Sudàfrica.
I primi abitanti che conosémo i xe i san, on grupo de boscimani o pigmei che i vivéa in tuta l'Àfrica del sud.
Al tempo de Cristo, i grupi khoikhoi i xe rivà ne l'Africa del sud. Dopo el terzo secolo de ła nostra era, ga scominsià rivare altri grupi: i pi famóxi i xe i zulu e i xhosa.
I portoghexi i xe stà i primi a vèrsar ła strada de łe Indie pasando el Cao de Bona Speransa entel 1486 [21].
I olandexi i ga fondà Cità del Cao sóto ła Table Mountain inte el 1652 e i ga scominsià a coltivar łe tere rente a ła colonia par darghe da magnare a i bastimenti che pasava de li par andar o tornar da łe Indie.
Modernità
A ła fin del XVIII secolo, i britaneghi i ga ocupà ła zona del cao, e i contadini olandesi [22] i se ga moso oltre i confini de ła colonia par fondar de łe repùbliche independenti. Alcuni grupi i voléa móvarse e ndar in Israele par motivi religioxi.
I boeri i xe stà boni de fondare varie repùbliche che łe se ga unio inte el Stato libero de l'Orange e ła Repùblica del Transvaal.
Co łe guere Boere, el Regno Unìo ł se ga ciapà anca ste tere qua.
Indipendensa
Dopo l'independensa del 1931, se ga sviłupà in Sudàfrica ła teoria del sviłupo separà de łe raze [23].
Dopo verghe vinto łe elesion del dopoguera, el Partio Nasional el ga aprovà łe łeji che sostegnéa l'apartheid inte el 1948: i sitadini de raza nera i ga perso quaxi tuti i só diriti siviłi, quei de raza mista e i axiàtici i gavéa pi diriti dei neri.
L'opoxision a ste łegi l'è cresuda coi ani sia rentro che fora del Sudàfrica. El paéxe l'è stà méso sóto boicotajo dai paixi africani e ocidentałi.
El partio ilegałe Africa National Congress (Congreso Nasionale African) el ga fato na łota armà, da na parte, e cosientixasion de łe mase da l'altra. Uno dei leader de l'ANC el xera Nelson Mandela che el ga fato pi de 40 ani de gałera. L'è sta łibarà inte el 1990.
Mandela l'è stà ełeto presidente del Paéxe inte el 1994.
Dopo de łu Thabo Mbeki, el só vice, l'è deventà presidente.
El goerno l'è oncora ne łe man de l'ANC, ma el malcontento popołar l' drio créser. Manca laoro e ła criminałità ła crése senpre piasè. A łe ełesion del 2005, tanta zente no l'è mìa ndà votar. Questo in on Paéxe indove soło calche ano prima ła zente l'era disposta a morir par verghe el dirito al vóto. I partii de opoxision i xe in crésita, ma ła popołarità de l'ANC ła xe oncora granda.
Zeografia połítega
El paexe el ga un sistema bicamerałe:
- Asemblea Nasionałe - 400 menbri
- Conséjo nasionałe de łe province - 90 menbri [24]
Jacob Zuma el xe sia presidente che el primo ministro: dal 1984 el presidente el xe anca cao de l'executivo.
Sistema bicamerałe:
- Asemblea Nasionałe - 400 menbri
- Conséjo nasionałe de łe province - 90 menbri [24]
Sudivixion aministrativa
El Sudàfrica el xe divixo in nóve province.
| Provincia | Capoluogo | Abitanti capoluogo | Area (km²) | Abitanti | Densità (abitanti/km²) |
|---|---|---|---|---|---|
| Cao Occidental | Sità del Cao | ca. 2 984 100 | 129 370 | ca. 4 893 900 | 37,82 |
| Cao Setentrional | Kimberley | 166 100 | 361 830 | ca. 814 200 | 2,25 |
| Cao Oriental | Bisho | 137 900 | 169 580 | ca. 6 514 500 | 38,41 |
| KwaZulu-Natal | Pietermaritzburg | 15 200 | ca. 92 000 | ca. 10 070 500 | 109,46 |
| Free State | Bloemfontein | 349 000 | 129 480 | ca. 2.749.300 | 21,23 |
| Nord Ovest | Mafikeng | 50 900 | ? | ca. 3 865 100 | ? |
| Gauteng | Johannesburg | 3 225 500 | ca. 17 000 | ca. 9 839 100 | 578,77 |
| Mpumalanga | Nelspruit | 112 400 | ? | ca. 3.327.100 | ? |
| Limpopo | Pietersburg | 104 000 | ? | ca. 5 482 300 | ? |
Popołasion
Etnie
Łe etnie nere łe fórma el 75% de ła popołasion(zulu 23%, xhosa 9%, ndebele, setswana, siswati, tshivenda, sesotho, xitsonga).
I bianchi i xe el 13%, ła raza meticia (coloured) el 9%, e el resto i xe axiàteghi e grupi pi picenini.
Rełigion
I cristiani i xe el 68%, chełi che seve rełigion tradisionałi el 28,5%, i musulmani el 2%, e i hindu el 1,5%.
Economia
El Sudàfrica el xe l'economia pi granda del continente[25].
El Paéxe el xe oncora in via de sviłupo, co aree avansàe e sóra i livełi eoropei, e aree de povertà oncora forte. Ła diferensa de ła distribusion de richéza intrà bianchi e neri ła xe całà, ma ła resta alta.
Ghe xe vaste zone agrìcołe e ła posibiłità de modernizar l'agricoltura anca ne łe zone agrìcole in man ai picoli propietari.
El Paéxe el ga vasti giacimenti minarari (el 62% de l'oro mondiałe, diamanti, carbon, uranio, fero, ecc.).
L'industria ła xe moderna e importante. Ła Castle Brewery l'è el produtor mondiale de bira pi grando, co fabriche in tuto el móndo.
I comerci i ze sviłupai e łe companie sudafricane łe xe bone de controłar i marcà de ła region.
El Rand, ła monéda locałe, el xe ła moneda pi forte africana.
Pułìtega
Gałeria de someje
someja da satełite de el Crater de Vredefort, patrimonio ONUESC
fiume Ołìfante
panorama de Port Ełizabet
statueta in oro de rinoċeronte, da el sito istorego de Mapunbùgue, patrimonio ONUESC
Notasion
Varda anca
Altri projeti
Łinganbi foresti
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.