From Wikipedia, the free encyclopedia
Pànama o Panamà o Panamá[13][14] ufisalmente Repùblega de Panamà, el ze un paeze transrejonałe ponesto intrà Amèrika del Sud e Amèrika Sentrałe. La so kapitałe ła ze ła Sità de Panamà[15]. La konfina verso nord col mar dei Karàibi, verso sud col osèano Pasìfego, verso est ko ła Kołónbia e verso òvest ko ła Kosta Rica. El ga na estension de 75 517 km² .
El se lokałizà inte el istmo omònemo, franza che ła unise l'Amèrika del Sud co l'Amèrika Sentrałe, el so teritòrio montagnozo el vien interonpesto da ła konka del kanałe de Panama, ła via inter-oseànega ke ła unise l'Osèano Atlàntego kol Pasìfego. La so kondision de paeze de trànsito el ła ghea konvertia bonorivamente inte un ponto de inkrozo de kulture derivanti da tuto el mondo. El paeze el ze el sienàrio zeogràfego del kanałe de Pànama, òpara ke ła fasìłita ła komunicasion intrà łe koste dei osèani Atlàntego e Pasìfego; e ke el influise signifegativamente inte el komèrcio mondiałe. La so popołasion atuałe inte el 2019 ła ze de 4 170 607 abitanti.
Pułitegamente, el so teritòrio el ze formà da 10 provinse e da sie komarke indìzene dal 2020[16][17]. De akordo ko ła Kostitusion Pułìtega de ła Repùblega de Panama, ła łéngua spagnoła ła ze ła lengua ufisałe del paeze e tuti i panamegni i ga da gaverla da konósar e i ga el derito de dopararla[18]. Inte el 2006, ła zera ła lengua materna del 93,1 % dei panamegni[19]. Altre léngue, anka panamegne, łe ze rekonoseste inte el sistema edukativo in difarenti komunità, andove ke ła popołasion indìzena ła ze majoritària[20].
Gràsie a ła so pozision zeogràfega, atualmente Pànama ła ofre al mondo na ànplia piataforma de servisi marìtimi, komerciałi, imobiłiari e finansiari, intrà kełi pì konosesti ła Zona Lìbara de Kolòn, ła zona franka pì granda del kontinente e ła sekonda del mondo[21].
Ko na popołasion superior ai kuatro miłioni de abitanti, el ga na pozision priviłejada in vàrie klasifegasion de desviłupo in Amèrika Latina, okupando el kuarto posto pì alto de kresimento in Amèrica Latina drio keło ke dize el ìndaze de desviłupo uman del 2019[22]. Inte l'isteso tenpo, Pànama ła ze el terso paeze latinoamerikan pì konpetitivo drio keło ke dize el Foro Ekonòmego Mondiałe[23], el ze el paeze de ła so rejon kol pì granda kresimento ekonòmego in rełasion al prodoto interno lordo pro kàpite[24], parò el ze indrio in altri indikadori kofà ła distribusion de ła rikesa[25].
L'è nata par secesion da ła Kołónbia el 3 de novenbre del 1903, jutà dai Stati Unii ke i gavéa bisogno de ła tera par kostruir el Kanal de Pànama.
Pànama, donka, el ga fato sùito un tratato koi Stati Unii par łasarghe el kontroł eskluxivo de ła Xona del Kanal ke 'sti kua i ga sùito takà skavar.
Dal 31 de disenbre del 1999 i Stati Unii i ghe ga dà indrio ła xona del kanal a Pànama ke kuindi prima l'era un Stato tajà in dó parte da un teritorio foresto.
Al 31 de disenbre del 2013 ła divizion pułìtega de ła Repùblega de Pànama ła gaveva 10 provinse, 81 distreti o munisipi, 6 komarke indìzene de liveło provinciałe e 695 korezimenti dei kuałi do i ze ko-markałi. El 1 de zenaro del 2014 ła zera stada kreà ła provincia de Pànama Ovest che ła zera drento de ła provincia de Panamà e ła ze formada dai distreti ke ghe ze verso ovest del kanałe de Pànama[26].
| Provincia | ISO 3166-2[27][28] | Popołasion (2016)[29] | Superfise (km²)[29] | Capitałe | Creasion | Mapa | Bandiera |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bocas del Toro | PAN-1 | 161 845 | 3037,74 | Bocas del Toro | 1903 (1843[nota 1]) |  |  |
| Coclé | PAN-2 | 260 292 | 4927 | Penonomé | 1886 (1855[nota 2]) |  |  |
| Colón | PAN-3 | 282 579 | 4868,4 | Colón | 1886 (1852[nota 2]) |  |  |
| Chiriquí | PAN-4 | 456 482 | 6548 | David | 1849 |  |  |
| Darién | PAN-5 | 55 346 | 11896,5 | La Palma | 1922 (1850[nota 1]) |  |  |
| Herrera | PAN-6 | 118 959 | 2340,7 | Chitré | 1886 (1855[nota 2]) |  |  |
| Los Santos | PAN-7 | 95 794 | 3809,4 | Las Tablas | 1886 (1855[nota 2]) |  |  |
| Panamá | PAN-8 | 1 713 070 | 8763 | Ciudad de Panamá | 1539 |  | |
| Veraguas | PAN-9 | 246 280 | 10629,6 | Santiago | 1560 |  |  |
| Panamá Oeste | PAN-13 | 567 886 | 3123,8 | La Chorrera | 2014 |  |  |
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
