Qobus bin Said

Qobus ibn Said Al Said (arabcha: قابوس بن سعيد آل سعيد) – 1970-yil 23-iyuldan vafotigacha Ummon sultoni boʻlgan. Al Said xonadoni asoschisining oʻn beshinchi avlodi. Yaqin Sharq va arab dunyosida eng uzoq vaqt (deyarli yarim asr) davomida hukmronlik qilgan^{[1][2][3][4][5]}.

Qobus bin Said
arabcha: قابوس بن سعيد آل سعيد
Ummon sultoni
Mansab davri 1970-yildan – 2020-yilgacha
Oʻtmishdoshi	lavozim taʼsis etilgan
Vorisi	Haysam ibn Toriq al Said
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	18-noyabr 1940-yil Maskat
Vafoti	10-yanvar 2020-yil(2020-01-10) (79 yoshda) Maskat
Onasi	Mozun al Mashaniy
Otasi	Said III
Mukofotlari	Mustaqillik ordeni (Qatar)

Maskat va Ummon sultoni Said bin Taymurning yagona oʻgʻli^[6]. Angliyaning Suffolk shahrida taʼlim olgan. Sandhurst qirollik harbiy akademiyasini tugatgandan soʻng, qisqa muddat Britaniya armiyasida xizmat qildi^[7]. 1966-yilda Ummonga qaytib keldi. 1970-yilda Qobus Britaniya koʻmagida davlat toʻntarishi natijasida otasini agʻdarib, Ummon taxtiga oʻtirdi. Mamlakat nomi keyinchalik Ummon Sultonligi deb oʻzgartirildi^[8].

Sulton sifatida Qobus modernizatsiya siyosatini amalga oshirdi va Ummonning xalqaro izolyatsiyasiga barham berdi^[9][10]. Uning hukmronligi davrida mamlakatda turmush darajasi va taraqqiyoti koʻtarildi, quldorlik bekor qilindi, Dufar qoʻzgʻoloni bostirildi va Ummon konstitutsiyasi eʼlon qilindi^[11].

Sogʻligʻidan aziyat chekkan Qobus 2020-yilda vafot etdi. Uning farzandlari yoʻq edi, shuning uchun oʻlimidan keyin voris qoldirish boʻyicha toʻxtamga kelish uchun qirollik sudiga murojaat qildi. Ehtiyotkorlik uchun kelishuvga erishilmagan taqdirda, oʻzining vorisi nomi koʻrsatilgan xatni yashirdi. Uning oʻlimidan soʻng qirollik saroyi Qobusning maktubini koʻrib chiqdi va uning vorisi boʻlgan amakivachchasi Haysam bin Tariqni sulton deb eʼlon qildi^[12].

Manbalar

1. „Can Oman's Stability Outlive Sultan Qaboos?“. Middle East Institute. Qaraldi: 2017-yil 1-mart.
2. "Qaboos bin Said". Webster's New World Encyclopedia. New York: Macmillan Inc.. 1994. p. 694. ISBN 0-671-85017-2. https://archive.org/details/webstersnewworl000newy/page/694/mode/2up?view=theater&q=%22Qaboos+bin+Said%22.
3. arxiv nusxasi, 2009-07-06da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2015-01-01
4. Руслан Алиев. „Оман - Характеристика рынка вооружений Омана“. Центр АСТ. 2012-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 1-yanvar.
5. Video
6. SULTAN, SOVYeRShIVShIY PRIJOK V BUDUЩYeYe^(rus.)
7. Ummon sultonlari
8. https://m.kun.uz/news/2020/01/11/ummon-sultoni-vafot-etdi
9. Message of condolence from The Queen on the passing of Sultan Qaboos bin Said al Said, Retrieved on 15 January 2020.
10. European Union.
11. Tony Blair [@TonyBlair]. „I heard the news about His Majesty Sultan Qaboos bin Said of Oman with great sadness. He was a leader of vision and purpose who took over the leadership of his country at a difficult time and raised it to an entirely new level of development and prosperity...“.
12. „Oman names culture minister as successor to Sultan Qaboos“ (en). Oman names culture minister as successor to Sultan Qaboos. Qaraldi: 2022-yil 1-sentyabr.