Qarshi tumani

Qarshi tumani — Oʻzbekiston Respublikasining Qashqadaryo viloyatidagi tuman, 1931-yil 1-oktabrda tashkil etilgan. Shimoldan Koson, shimoli-sharqdan Chiroqchi, sharqdan Qamashi, Gʻuzor, janubdan Nishon, gʻarbdan Kasbi tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 0,9 ming km². Aholisi 259,4 ming kishi (2022). Tumanda 1 shahar (Beshkent), 16 ta qishloq fuqarolari yigʻini (Bogʻobod, Dasht, Hilol, Kat, Kojar, Nuqrobod, Paxtakor, Poshton, Qoratepa, Qovchin, Talliqoʻrgʻon, Taxtapul, Xonobod, Yertepa, Charogʻil, Choʻliboʻston) bor. Markazi — Beshkent shahri.

Qarshi tumani
Каршинский район

tuman
Tarkibida	Qashqadaryo viloyati
Maʼmuriy markazi	Beshkent
hokim	Bexzodjon Yusupov
Rasmiy tillar	Oʻzbek
Aholi (01.01.2022)	259,4 ming kishi
Dinlar tarkibi	musulmonlar
Maydoni	0,9 ming km2 km²
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Rasmiy sayti	https://qarshitumani.uz/
Xaritada
38°51′55″N 65°42′48″E

Tabiati

Tuman hududi Qashqadaryoning eng quyi oqimidagi tekislikda joylashgan (eng baland joyi 387 m). Oʻrqir joylar (Mullaquvvat qirlari, balandligi 424 m, Qoʻngʻirtogʻ, balandligi 571 m), botiqlar (Charogʻil botigʻi) va shoʻrxoklar bor. Tuman hududi orqali Qashqadaryo va uning irmoqlari, Fayziobod, Patron—Beshkent va boshqalar kanallar oqib oʻtadi. Gazneft, qoʻngʻirtosh, shagʻal qazib olinadigan konlar bor. Iqlimi kontinental. Qishi iliq. Yanvarning oʻrtacha harorati 0°, 2°. Baʼzan, —22°, —27° gacha sovuq boʻlishi mumkin. Yozi issiq. Iyulning oʻrtacha harorati 28,8°, eng yuqori harorat 47°. temperatura 5° dan yuqori boʻlgan kunlar soni 284 —298 kunni tashkil etadi. Yillik yogʻin 190 – 220 mm. Tuproqlari unumdor boʻz tuproqlardan iborat. Daryo vodiysida oʻtloq, allyuvial, Charogʻil botigʻida shoʻrxok tuproqlar tarqalgan. Yovvoyi oʻsimliklardan shoʻra, shuvoq, yantoq, oqquray, kovrak, qargʻaoyoq, qamish, shoʻrajriq, yulgʻun va boshqalar oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan boʻri, tulki, chiyaboʻri, qoʻshoyoq, jayra, yumronqoziq, echket; mar, qum boʻgʻma iloni uchraydi.^[1]

Kojor qabristoni Qarshi tumani

Aholisi

Aholisi, asosan, oʻzbeklar (97,3%), shuningdek, tojik, qozoq, rus, qirgʻiz, turkman va boshqalar millat vakillari ham yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi 1 km²ga 288,2 kishi. Shahar aholisi 94,1 ming kishi, qishloq aholisi 165,3 ming kishi (2022).

Mahallalar

Qarshi tumani 57 ta mahalla fuqarolar yigʻinidan tashkil topgan^[2].

	MFY joylashgan hudud	Mahalla nomi	MFY raisi
1	Beshkent shahri	Bunyodkor MFY	Aʼzam Joʻrayev
2	Beshkent shahri	Navbahor MFY	Murodulla Xasanov
3	Beshkent shahri	Navoiy MFY	Ibrahim Eshmatov
4	Beshkent shahri	Navroʻz MFY	Jasur Botirov
5	Beshkent shahri	Ravot MFY	Odil Turdiyev
6	Bogʻobod hududi	Bogʻobod MFY	Izzatillo Eshonqulov
7	Bogʻobod hududi	Chaman MFY	Ixtiyor Maxkamov
8	Dasht hududi	Dasht MFY	Alisher Ubaydullayev
9	Dasht hududi	Istiqlol MFY	Tulqin Toirov
10	Dasht hududi	Jumabozor MFY	Toir Karimov
11	Dasht hududi	Taraqqiyot MFY	Ergash Xudayqulov
12	Dasht hududi	Xonyon MFY	Faxriddin Aynazarov
13	Hilol hududi	Hilol MFY	Toʻlqin Xidirov
14	Hilol hududi	Kerayit MFY	Orif Yamgirov
15	Kat hududi	Kat MFY	Meyli Tursunov
16	Kat hududi	Paxtazor MFY	Ashrab Sodiqov
17	Kat hududi	Taxtapul MFY	Sirojiddin Nomozov
18	Kojar hududi	Kojar MFY	Oybek Poyonov
19	Kojar hududi	Lagandi MFY	Xamza Xudoyberdiyev
20	Kojar hududi	Qoraquchchi MFY	Farid Qarshiyev
21	Nuqrobod hududi	Mevazor MFY	Abror Gulov
22	Nuqrobod hududi	Nuqrobod MFY	Xurshid Raximov
23	Nuqrobod hududi	Oʻzbekiston mustaqilligi MFY	Zokir Avazov
24	Paxtakor hududi	Bodomzor MFY	Ismat Axatov
25	Paxtakor hududi	Kaxlak MFY	Baxrijon Oʻrinov
26	Paxtakor hududi	Paxtakor MFY	Muxiddin Mirzayev
27	Paxtakor hududi	Potron MFY	Laziz Mirzayev
28	Paxtakor hududi	Quyi Beshkent MFY	Adham Shodmonov
29	Paxtakor hududi	Xitoykenti MFY	Baxrom Axmedov
30	Poshton hududi	Poshton MFY	Burxon Shoyxoʻjayev
31	Qoratepa hududi	Fayzobod MFY	Laziz Nazarov
32	Qoratepa hududi	Mangʻit MFY	Zayniddin Choriyev
33	Qoratepa hududi	Mustaqillik MFY	Orifjon Xolmurotov
34	Qoratepa hududi	Qoratepa MFY	Doniyor Abroxmatov
35	Qoratepa hududi	Saroy MFY	Ismoil Aminov
36	Qovchin hududi	Omontepa MFY	Azamat Usmonov
37	Qovchin hududi	Qovchin MFY	Bobirjon Choʻliyev
38	Qovchin hududi	Yangi hayot MFY	Neʼmat Odilov
39	Qovchin hududi	Shirkent MFY	Joʻra Murodov
40	Xonobod hududi	Parvoz MFY	Jaloliddin Daminov
41	Xonobod hududi	Xonobod MFY	Dilrabo Mustafoyeva
42	Xonobod hududi	Yangi Bogʻobod MFY	Maxbuba Safarova
43	Xonobod hududi	Yangi Xonobod MFY	Bayramali Zevarov
44	Yertepa hududi	Batosh MFY	Payon Tursunov
45	Yertepa hududi	Guliston MFY	Oybek Narziyev
46	Yertepa hududi	Gulshan MFY	Gulnora Qultayeva
47	Yertepa hududi	Kuchkak MFY	Kamol Umarov
48	Yertepa hududi	Mirmiron MFY	Oybek Jumayev
49	Yertepa hududi	Tinchlik MFY	Bahodir Qorayev
50	Yertepa hududi	Yangi Batosh MFY	Akbar Xidirov
51	Yertepa hududi	Yertepa MFY	Bibisora Begnayeva
52	Yertepa hududi	Gʻubdin MFY	Turgʻun Aliqulov
53	Yertepa hududi	Shoyxoʻja MFY	Axror Saxatov
54	Charogʻil hududi	Charogʻil QFY	Akmal Qiyomov
55	Choʻliboʻston hududi	Choʻliboʻston QFY	Elbek Niyozov
56	Shodlik hududi	Talliqoʻrgʻon MFY	Asror Qurbonov
57	Shodlik hududi	Shodlik MFY	Farrux Bormurodov

Iqtisodiyoti

Tuman Qarshi shahri atrofida joylashganligi uchun paxtachilik bilan birga gʻallachilik, sabzavot va polizchilik, bogʻdorchilik, chorvachilikka ixtisoslashgan. Pillachilik bilan ham shugʻullaniladi. Tumanda Qarshi shahri attorlik va toʻquvchilik fabrikasining gilam toʻqish sexi, MTP, avtokorxona, qurilish tashkilotlari, kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish korxonalari, paxta tozalash, gʻisht zavodlari, bozorlar, savdo, madaniy va maishiy xizmat koʻrsatish shoxobchalari bor. Kichik, oʻrta biznes va yirik korxonalar, mikrofirmalar faoliyat koʻrsatadi. 5 qoʻshma korxona ishlab turibdi.

Qarshi tumanida dehqon, fermer xoʻjaliklari faoliyat koʻrsatadi. 16,5 ming ga yerga paxta, 15,2 ming ga yerga don, shuningdek, kartoshka, sabzavot va poliz, ozuqa ekinlari ham ekiladi. Tutzor, tokzor, mevazorlar bor. Koʻpyillik daraxtzorlar, koʻchatzorLar, ihota daraxtzorlar, yaylovlar mavjud. Tumandagi jamoa va shaxsiy xoʻjaliklarida 50,5 ming qoramol, 82 ming qoʻy va echki, 53,5 ming parranda, 435 yilqi boqiladi.

Beshkent — Qarshi yoʻnalishida avtobus va marshrutli taksilar qatnaydi.

Ijtimoiy soha

60 umumiy taʼlim maktabi (43 mingdan ziyod oʻquvchi), litsey, bolalar musiqa maktabi, 3 kasb-hunar kolleji (1,6 ming oʻquvchi), 36 kutubxona (290 ming nusxa asar), 3 madaniyat uyi, 13 klub muassasasi faoliyat koʻrsatadi. Madaniyat va istirohat bogʻi, ashula va raqs ansambllari mavjud. Stadion, tennis korti va boshqalar sport inshootlari bor. Beshkent shahrining Mustaqillik maydonida „Humo qushi“ monumenti oʻrnatilgan. Tuman markaziy kasalxonasi (315 oʻrin), tugʻruqxona, 3 poliklinika, 14 qishloq vrachlik punkti, qishloq uchastka kasalxonasi, 9 qishloq vrachlik ambulatoriyasi, 36 feldsherakusherlik punktida 216 vrach, 1456 oʻrta tibbiy xodim aholiga xizmat koʻrsatadi. Qarshi tumanida tarixiy va meʼmoriy yodgorliklardan Hazrati Sulton maqbarasi (12—16-asrlar), Toshmasjid (16—18-asrlar), Xalfa Eshon masjidi (16—17-asrlar), Chorgumbaz masjidi (16— 17-asrlar) va boshqalar saqlangan. 1991-yildan „Naxshab“ gazetasi nashr etiladi (adadi 600 nusxa).

Moddiy madaniy meros obyektlari

Qarshi tumanida 128 ta obyekt Oʻzbekiston Respublikasining Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan^[3].

Arxeologiya yodgorliklari

Tumanda jami 105 ta arxeologiya yodgorligi davlat muhofazasiga olingan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Otchopartepa	I—VIII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Avliyotepa	I—XII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
3	Dehqontepa	VI—VII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
4	Nomsiztepa	VII—XII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
5	Qumtepa	V—VIII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
6	Yapaloqtepa	V—VIII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
7	Omontepa	IV—XI asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
8	Nomsiztepa	V—VIII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
9	Doʻngtepa	V—VIII asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
10	Shirkenttepa	XVIII—XIX asrlar	Shirkent MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
11	Gumbaz Buxortepa	V—XII asrlar	Shirkent MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
12	Bogʻottepa	I—XIII asrlar	Shirkent MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
13	Xoʻjai Gulistontepa	I—XV asrlar	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
14	Qiztepa	V—VIII asrlar	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
15	Qoʻrgʻontepa	I—XIII asrlar	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
16	Qatagʻontepa	Mil. avv. II—I asrlar	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
17	Kichkinatepa	VI—VIII asrlar	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
18	Avliyotepa	V—VIII asrlar	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
19	Mozortepa	III—V asrlar	Lagandi MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
20	Qorongʻitepa	V—VII asrlar	Lagandi MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
21	Hasantepa	V—VI asrlar	Lagandi MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
22	Poshtontepa	V—XII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
23	Juma bozortepa	V—VII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
24	Nomsiztepa	V—VII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
25	Nomsiztepa	V—VI asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
26	Yangi mozortepa	V—IX asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
27	Nomsiztepa	IX—XII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
28	Nomsiztepa	II—IV asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
29	Qoʻshshatepa	IV—VI asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
30	Qoʻshshatepa-I	VI—VII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
31	Nomsiztepa	Mill. avv. II—I asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
32	Nomsiztepa	VI—IX asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
33	Chashmatepa	I—XII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
34	Nomsiztepa	V—XII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
35	Jartepa	VII—VIII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
36	Nomsiztepa	VIII—XII asrlar	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
37	Chaydaritepa	V—XIII asrlar	Rovot MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
38	Navotepa	IX—XII asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
39	Nomsiztepa	III—V asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
40	Qamishtepa	V—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
41	Qalqontepa	III—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
42	Marvar otatepa	V—XII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
43	Shogʻuntepa	IV—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
44	Imom otatepa	V—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
45	Qambartepa	VII—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
46	Teshiktepa	VIII—IX asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
47	Sarbontepa	Mill. avv. II—I asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
48	Nomsiztepa	V—X asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
49	Yotiqtepa	IV—VII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
50	Shoʻrtepa	IV—XII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
51	Shaytontepa	VIII—IX asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
52	Oq mangʻittepa	V—VI asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
53	Nalimbektepa	XI—XIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
54	Nomsiztepa	IX—XII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
55	Eshaktepa	IV—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
56	Mozortepa	V—VI asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
57	Nomsiztepa	VII—VIII asrlar	Talliqoʻrgʻon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
58	Magʻzontepa	I—XIV asrlar	Kaxlat MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
59	Shayittepa	I—XIV asrlar	Nuqrobod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
60	Nomsiztepa	V—VIII asrlar	Nuqrobod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
61	Kullitepa	VIII—IX asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
62	Eshoni Saidxontepa	VI—XII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
63	Bozintepa	VII—VIII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
64	Shulluktepa-I	III—XIX asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
65	Shulluktepa-II	VIII—XII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
66	Zogʻzatepa	V—VIII asrlar	Zogʻza MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
67	Amirtepa	VI—X asrlar	Arabxona MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
68	Oltiboy bobotepa	VII—XII asrlar	Arabxona MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
69	Nomsiztepa	VII—XII asrlar	Lagʻmon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
70	Nomsiztepa	V—VIII asrlar	Tol MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
71	Nomsiztepa	VIII—XII asrlar	Lagʻmon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
72	Qozikenttepa	V—VIII asrlar	Qozikent MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
73	Mozortepa	VII—VIII asrlar	Lagʻmon MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
74	Asadtepa	VIII—IX asrlar	Gʻubdin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
75	Shayittepa	Mil. avv. II—I asrlar	Gʻubdin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
76	Nomsiztepa	V—X asrlar	Gʻubdin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
77	Tolisoltepa	IV—VII asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
78	Nomozgartepa	IV—XII asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
79	Qoʻrgʻontepa	V—XII asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
80	Lagʻmontepa	III—V asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
81	Otchopartepa	I—VIII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
82	Nomsiztepa	IX—XII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
83	Chilyontepa	V—XII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
84	Chilyontepa-I	V—XII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
85	Polvontepa	V—VI asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
86	Shoʻrtepa-I	V—XII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
87	Shoʻrtepa	IX—IV asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
88	Nomsiztepa	IX—IV asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
89	Nomsiztepa	V—VIII asrlar	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
90	Yoʻqolgantepa	VIII—IX asrlar	Qozikent MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
91	Hiloltepa	VII—XII asrlar	Hilol MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
92	Kerayttepa	VII—XIII asrlar	Hilol MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
93	Goʻrtepa	IV—XII asrlar	Beglar MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
94	Chamantepa	IV—VI asrlar	Chovqay MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
95	Nomsiztepa	VIII—XII asrlar	Chovqay MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
96	Nomsiztepa	XI—XVI asrlar	Chovqay MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
97	Nomsiztepa	IX—XII asrlar	Pistakent MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
98	Toʻqmangʻittepa	III—V asrlar	Toʻqmangʻit MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
99	Uzunnovatepa	V—VIII asrlar	Uzunnova MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
100	Pargʻoʻzatepa	III—VIII asrlar	Pargʻoʻza MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
101	Qoshiqtepa	VI—XII asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
102	Qiztepa	II—XII asrlar	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
103	Fotimatepa	VII—VIII asrlar	Xonobod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
104	Zuhrotepa	VII—VIII asrlar	Xonobod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
105	Kukanzatepa	XVI—XVII asrlar	Parmiton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Arxitektura yodgorliklari

Tumanda jami 15 ta arxitektura yodgorligi davlat muhofazasiga olingan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Xoʻja Shamsiddin Xolvoniy maqbarasi	XVIII asr	Qovchin MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Burxoniddin masjidi	XVIII asr	Poshton MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
3	Gumbaz masjidi	XV asr	Lagandi MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
4	Qizil masjidi	XIV asr	Kojor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
5	Kaxlak Chorgumbaz masjidi	XVIII asr	Kaxlat MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
6	Xalifa Eshon masjidi	XV asr	Potron MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
7	Tosh masjidi	XIX asr	Bodomzor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
8	Juma bozor masjidi	XVIII asr	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
9	Toʻrt gumbazli tosh masjidi	XIX asr	Koʻchkak MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
10	Fozilota masjidi	XVIII asr	Guliston MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
11	Hazrati Salmonxon maqbarasi	XIV asr	Uzumzor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
12	Imom Muhammad Xanifa maqbarasi	XVIII asr	Tinchlik MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
13	Mirmiron masjidi	XIV asr	Batosh MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
14	Xofiz Sheroziy maqbarasi	IX asr	Nuqrobod MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
15	Dasht masjidi	IX asr	Choʻliboʻston MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Monumental sanʼat yodgorliklari

Tumanda jami 4 ta monumental sanʼat yodgorligi milliy roʻyxatga kiritilgan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Chuli Begimqulov haykali	1974-yil	Dasht MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Ibn Sino haykali	1970-yil	Istiqlol MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
3	Ikkinchi jahon urushi qatnashchilariga oʻrnatilgan yodgorlik	1978-yil	Paxtakor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
4	Ikkinchi jahon urushi qatnashchilariga oʻrnatilgan yodgorlik	1980-yil	Hilol MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida

Diqqatga sazovor joylar

Tumanda jami 4 ta diqqatga sazovor joylar milliy roʻyxatga kiritilgan.

	Obyekt toʻliq nomi	Obyekt davri	Obyekt manzili	Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq
1	Abu Muʼin an-Nasafiy yodgorlik majmuasi	X-XI asrlar	Qovchin MFY	Davlat mulki. Abu Muin Nasafiy majmuasini boshqarish va obodonlashtirish direksiyasi operativ boshqaruv huquqi asosida
2	Yetti tugʻ ota maqbarasi	XIX asr	Potron MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
3	Hazrati Sulton maqbarasi	X asr	Navbahor MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida
4	Shayx Shilvi masjidi	IX asr	Istiqlol MFY	Davlat mulki. Qashqadaryo viloyati madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida „Vaqf“ xayriya jamoat fondiga tekin foydalanish shartnomasi asosida biriktirilgan

Manbalar

1. "Qarshi tumani" OʻzME. Q-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
2. „arxiv nusxasi“. 2023-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-mart.
3. „Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatini tasdiqlash toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktabrdagi 846-sonli qarori“. Lex.uz (4-oktabr 2019-yil). Qaraldi: 16-mart 2023-yil.

^[1]

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

1. „Qarshi ob-havo“.