Fotorezistor

Fotorezistor yarimoʻtkazgichli qurilma boʻlib, yorugʻlik bilan nurlantirilganda qarshiligini oʻzgartiradi. Pn birikmasi yoʻq, shuning uchun oqim oqimining yoʻnalishidan qatʼi nazar, u bir xil oʻtkazuvchanlikka ega.

Fotorezistorning koʻrinishi

Elektr sxemalaridagi fotorezistorning belgisi

Nurlanishning toʻgʻridan-toʻgʻri taʼsiri tufayli yarim oʻtkazgichning elektr qarshiligining oʻzgarishi hodisasi fotorezistiv effekt yoki ichki fotoelektrik effekt deyiladi ^[1] .

Materiallar, dizayni

Fotorezistorlar ishlab chiqarish uchun hal qilinayotgan muammo uchun optimal boʻlgan taqiqlangan zonali yarimoʻtkazgichli materiallar qoʻllanadi. Shunday qilib, koʻrinadigan yorugʻlikni qayd qilish uchun kadmiy selenid va kadmiy sulfid va Se dan tayyorlangan fotorezistorlar ishlatiladi. Infraqizil nurlanishni qayd etish uchun koʻpincha past haroratlarda sovutilgan Ge (Au, Cu yoki Zn aralashmalari bilan toza yoki qoʻshilgan), Si, PbS, PbSe, PbTe, InSb, InAs, HgCdTe ishlatiladi. Yarimoʻtkazgich shisha yoki kvarts substratida nozik bir qatlam shaklida qoʻllanadi yoki bitta kristaldan yupqa plastinka shaklida kesiladi. Yarimoʻtkazgich qatlami yoki plastinka ikkita elektrod bilan taʼminlangan va himoya korpusiga joylashtirilgan.

Parametrlari

Fotorezistorning qarshiligining yorugʻlikka bogʻliqligi grafigi

Fotorezistorlarning eng muhim parametrlari:

• integral sezuvchanlik – kuchlanish oʻzgarishining tushayotgan nurlanishning birlik quvvatiga nisbati (taʼminot kuchlanishining nominal qiymatida);
• sezuvchanlik chegarasi – fotorezistor tomonidan qayd etilgan minimal signalning qiymati. (ish chastotasi diapazoni)^[2]

Qoʻllanilishi

Fotorezistorlar yorugʻlikning zaif oqimlarini qayd etish, tayyor mahsulotlarni saralash va hisoblashda, turli xil qismlarning sifati va tayyorligini nazorat qilish uchun ishlatiladi; matbaa sanoatida qogʻoz lentasidagi uzilishlarni aniqlash, bosmaxonaga berilgan qogʻoz varaqlari sonini nazorat qilish; tibbiyot, qishloq xoʻjaligi va boshqa sohalarda.^[3]