Chervyen

Červień yoki Chervyen (belaruscha: Чэрвень, [ˈtʂɛrvʲenʲ]; Igumen – Ihumen 1923-yilgacha; ruscha: Червень; polyakcha: Czerwień; idishcha: Humen/Igumen, litovcha: Červenė), shuningdek, Cherven deb yoziladi. Minsk viloyatidagi Belarus shahri. Chervyen tumanining ma'muriy markazi boʻlib, 2016-yilda 9,718 aholiga ega edi.

Chervyen Чэрвень / Червень
Shahar
Bayroq Gerb
53°42′28″N 28°25′56″E
Mamlakat	[[ Belorussiya]]
Asos solingan	1387
Aholisi  (2016)	9 718
Vaqt mintaqasi	UTC+2.00 (EET)
Pochta indeks(lar)i	223232
[[File:|290px|Chervyen xaritada]] Chervyen

Shahar markaziy parki

Tarix

1942-yil 1-fevralda nemis kuchlari va mahalliy politsiyachilar Cherven gettosini qurshab oldilar. Shu bilan birga, getto devorlaridan tashqarida yashovchi boshqa yahudiylar mahalliy kasalxonada bir joyga toʻplanishdi. Ularga ichki kiyimlarini yechib, yerga yotish buyurilgan va u yerda otib oʻldirilgan. Guvohlarning aytishicha, qurbonlar soni 1500-1750 kishi orasida. Qotillik operatsiyasi Einsatzgruppe B ning Einsatzkommando 8 boʻlimi tomonidan mahalliy politsiyachi yordamida amalga oshirildi.^[1]

1941-yil 25-27-iyunda Sovet NKVDsi yaqin atrofdagi Tsgelnya oʻrmonida Minskdan kelgan siyosiy mahbuslarni ommaviy ravishda qatl qildi. Haykaltarosh Gennadiy Matusevich tomonidan "Motam farishtasi" deb nomlangan yogʻoch haykali oʻrnatildi.^[2] U yerda har yili iyun oyida xotira tadbirlari oʻtkaziladi.^[3][4]

Geografiya

Joylashgan Berezino shahridan 66 km gʻarbda, Chervyen oʻz tumanining markazidagi tekislikda joylashgan. Uning shimolidan Minsk-Mogilev M4 avtomagistrali oʻtadi. P59 milliy yoʻli uni Smalyavichiy shahri bilan (50 km shimolda) va Minsk milliy aeroporti (65 km shimolda) bogʻlaydi.

Taniqli odamlar

• Vladimir Isaakovich Fundator (1903-1986) - metallurg. T-34 tanki uchun alyuminiy dizel dvigatelini yaratishga imkon beradigan texnologiyani ixtiro qildi. Shu bilan 2-Jahon urushida Qizil Armiyaning jadal rivojlanishiga yordam berdi; SSSR Vazirlar Kengashi mukofoti sovrindori.^[5][6][7]

• Leyvik Xelpern (1888-1962) - yahudiy shoiri va adabiy muharrir. H Leyvik taxallusi ostida "Golem"ni yozgan.^[8]
• David Nisnevich (1893-1963) rus va yahudiy xalq qoʻshiqlari bastakori.^[9]
• Leytenant Semion Gurevich (1915-1984) 1943-yil sentabr oyida Qizil Armiyaning Dnepr daryosi boʻylab hujumini boshqarganligi uchun Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor boʻlgan.^[10]
• Professor David Movshevich Golub (1901-2001) atoqli anatom va embriolog. Belarus Milliy fanlar akademiyasining akademigi. Mehnat Qizil Bayroq ordeni sohibi.^[11]
• Dovudning ukasi professor Feyval Movshevich Golub Samarqand davlat tibbiyot instituti jarrohlik kasalliklari kafedrasini boshqargan, Oʻzbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan fan arbobi mukofoti bilan taqdirlangan.^[12]
• Vladimir Adomovich Korol (1912-1980) 2-jahon urushi davrida vayron qilingandan keyin Minskni qayta qurish rejalarida ishtirok etgan me'mor. Lenin ordeni bilan taqdirlangan.^[13][14]
• Oleg Novitskiy (1971-yil t.) rossiyalik kosmonavt.^[15]
• Valeriy Shari (1947-yilda tugʻilgan) ogʻir atletika boʻyicha yengil vazn toifasida Olimpiya chempioni.^[16]

Galereya

 

Manbalar

1. Info at the Yad Vashem website
2. „Як адзін мастак беларусізаваў цэлы горад – Наша Ніва: першая беларуская газета“. Nn.by. 22-may 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-fevral 2011-yil.
3. Info on belarus.net
4. Info on svoboda.org
5. „ФУНДАТОР Владимир Исаакович — Российская Еврейская Энциклопедия“. rujen.ru. 2021-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-iyun.
6. „Вклад литейщиков в создание танка Т-34, Н.В. Волох“. www.foundrymag.ru. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
7. „Newsletters - Tools - Belarus SIG - JewishGen.org“. www.jewishgen.org. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
8. Fogel. „Yiddish Leksikon: H. LEIVICK“. Yiddish Leksikon (2017-yil 4-aprel). Qaraldi: 2021-yil 29-may.
9. „YIVO | Songs and Songwriters“. yivoencyclopedia.org. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
10. „Semion Gurevich | www.yadvashem.org“ (en). semion-gurevich.html. 2020-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
11. „In memory of the scientist :: GOLUB David Movshevich“. nasb.gov.by. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
12. Education. „Department of Surgical Diseases No. 1“ (en). www.sammi.uz. 2021-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-iyun.
13. „CodeJam-Culture-Portal“. culture-portal-arch.netlify.app. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
14. „Vladimir Adamovich Korol“. TheFreeDictionary.com. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
15. „Центр подготовки космонавтов им. Ю.А.Гагарина. Официальный Web-сайт“ (ru). www.gctc.ru. Qaraldi: 2021-yil 29-may.
16. „Olympedia – Valery Shary“. www.olympedia.org. Qaraldi: 2021-yil 29-may.