Zarap (Zurab) Petrosovich Zarapetyan (armancha: Զարապ Պետրոսի Զարապետյան, 1914-yil 25-fevral — 1998-yil 26-aprel) — Sovet quruvchisi, mineral xom ashyoni qazib olish va qayta ishlash sohasida mutaxassis. Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1970). RSFSRda xizmat koʻrsatgan quruvchi (1984). Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan quruvchi (1968).
Zarap Petrosovich Zarapetyan 1914-yil 25-fevralda Rossiya imperiyasining Tiflis viloyati (hozirgi Armaniston) Axalkalaki tumani Mamzara qishlog‘ida o‘qituvchi[1] oilasida tug‘ilgan[2] . Millati — arman.
1931-yilda Zarap Zarapetyan Transkavkaz sanoat kollejini tamomlagan[3]. Mehnat faoliyatini 19 yoshida Moskvada boshlagan, „Dinamo“ zavodida elektromontyor boʻlib ishlagan[1]. 1931-1935-yillarda Moskvadagi „Parkstroy“ zavodining VLKSM qoʻmitasining kotibi, 1935-1937-yillarda Dmitrov shahridagi Moskva kanali qurilishi boʻyicha VLKSM qoʻmitasining kotibi boʻlgan[2]. 1937-yilda muhandis-texnik mutaxassis[1] sifatida Zarapetyan SSSR NKVD Norilsk kon-metallurgiya kombinati qurilishiga yuborilgan va u yerda transport boʻlimi boshligʻi, shoʻba korxonalar boshligʻi boʻlib ishlagan. 1944-yilgacha kon boshligʻi boʻlgan[2]. Mehnat faoliyati bilan bir vaqtda Zarapetyan Butunittifoq politexnika institutida sirtdan tahsil olgan, institutning konchilik fakultetining toʻrtta kursini tamomlagan. 1945-1953-yillarda Zarapetyan birinchi uran rudalarini qazib olish zavodi boʻlgan 11-sonli kon boshqarmasi (Tojikiston SSR) boshligʻi boʻlgan[2]. 1953-1957-yillarda partiya qoʻmitasi kotibi va SSSR Geologiya va mineral resurslarni muhofaza qilish vazirligi bosh boshqarmasi boshligʻining oʻrinbosari, 1957-1958 yillarda — katta muhandis boʻlgan[2].
1958-yil avgustidan 1971-yilgacha Zarap Zarapetyan O‘zbekiston SSR Navoiy shahridagi SSSR O‘rta mashinasozlik vazirligiga qarashli Navoiy kon-metallurgiya kombinati direktori bo‘lgan[3]. Kombinat o‘zining birinchi mahsulotini ishlab chiqarishni qurilish boshlanganidan atigi olti yil o‘tib bergan[1]. Zarapetyan rahbarligida va ishtirokida uran va oltin qazib olish yoʻlga qoʻyilgan. Navoiy, Uchquduq, Zarafshon[3] shaharlari qurilgan. 1969-yilda Zarap Zarapetyan boshchiligida 25 oy ichida qurilgan 2-gidrometallurgiya zavodining ishga tushirilishi bilan SSSRda 999,9 probadagi birinchi oltin olingan.
SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1970-yil 6-yanvardagi Farmoni bilan sanoatni rivojlantirishdagi katta muvaffaqiyatlari uchun Zarap Petrosovich Zarapetyan Sotsialistik Mehnat Qahramoni unvoni bilan, Lenin ordeni va Oʻroq va Bolgʻa oltin medali bilan taqdirlangan.
1972-yil dekabr oyida Zarap Zarapetyan SSSR Fanlar akademiyasining yangi tashkil etilgan Yadro tadqiqotlari instituti direktorining kapital qurilish boʻyicha oʻrinbosari lavozimiga tayinlangan[4]. Uning rahbarligida SSSR Fanlar akademiyasi Yadro tadqiqotlari institutining Troitsk shahridagi Moskva mezon zavodining yadroviy-fizikaviy majmuasi loyihalashtirilgan[4]. Troitskda uy-joy, ijtimoiy, madaniy-maʼrifiy obyektlar qurilishiga katta hissa qoʻshgan[4]. 1976-yil avgust oyida Zarap Zarapetyan SSSR Fanlar akademiyasining Prezidiumi tomonidan Troitskdagi ilmiy markazning qurilishi uchun boshliq etib tayinlandi[4].
Zarap Petrosovich Zarapetyan Tojikiston SSR Oliy Soveti deputati (1951-1955)[2], Oʻzbekiston SSR Oliy Soveti deputati, KPSS XXIII va XXIV qurultoylari delegati etib saylangan, Oʻzbekiston Kompartiyasi Markaziy Qoʻmitasi aʼzosi boʻlgan.
Zarap Petrosovich Zarapetyan 1998-yil 26-aprelda Troitskda vafot etgan.
- Sotsialistik Mehnat Qahramoni (SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1970 yil 6 yanvardagi Farmoni, Lenin ordeni va "Oʻroq va Bolgʻa" medali) — sanoatni rivojlantirishdagi ulkan muvaffaqiyatlari uchun.
- Ikkita Lenin ordeni (29.10.1949, 03.1.1965)[4].
- Mehnat Qizil Bayrogʻiq ordeni (07.04.1943, 01.04.1954, 07.24.1978)[4].
- "Shon-sharaf belgisi" ordeni (1945-05-16)[4].
- "Mehnat jasorati uchun" medali (24.12.1953).
- RSFSRda xizmat koʻrsatgan quruvchi (03.13.1984)[5][4].
- Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan quruvchi (1968)[2].
- Troitsk shahrining faxriy fuqarosi (1998)[6].
Navoiy shahridagi koʻchaga Zarap Zarapetyan nomi berilgan, u yerda uning sharafiga barelyef yodgorligi qoʻyilgan[7], shuningdek, Zarafshon shahridagi mahalla Zarapetyan nomi bilan ataladi. Zarap Zarapetyan nomi Rossiya Fanlar akademiyasining Yadro tadqiqotlari institutining Faxriy kitobiga kiritilgan[5].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
