![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/%25D0%25A1%25D0%25BB%25D0%25B8%25D1%258F%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B5_%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25BA_%25D0%2595%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2581%25D0%25B5%25D0%25B9.jpg/640px-%25D0%25A1%25D0%25BB%25D0%25B8%25D1%258F%25D0%25BD%25D0%25B8%25D0%25B5_%25D1%2580%25D0%25B5%25D0%25BA_%25D0%2595%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2581%25D0%25B5%25D0%25B9.jpg&w=640&q=50)
Yenisey
From Wikipedia, the free encyclopedia
Yenisey yoki Yenisei (nenetscha: Ензя’ ям’[1], evenkcha: Ионэси, xakas: Ким суғ, tiva tilida: Улуг Хем)— Osiyodagi daryo. BiyXem (Katta Ye.) va Ka-Xem (Kichik Ye.) daryolarning qoʻshilishidan hosil boʻladi. Yuqori oqimi (yoki Ulugʻ-Xem) Tuva soyligi boʻylab oqib, soʻng Gʻarbiy Sayan togʻ sistemasini kesib oʻtadi va Gʻarbiy Sibir chegarasi boʻylab oqadi, Kara dengizining Yenisey qoʻltigʻiga quyiladi. Uz. 3487 km (Ka-Xem daryosi boshidan 4092 km), havzasining mayd. 2580 ming km².
Yenisey | |
---|---|
![]() | |
Tavsif | |
Uzunligi | 3 487 |
Maydoni | 2 580 000 km² |
Suv sarfi | m³/s |
Joylashuvi | |
![]() | |
Davlat | Rossiya |
Yenisey |
E., asosan, qor va yomgʻirdan toʻyinadi. Toshqin davri daryoning yuqori qismida aprel oxirlaridan sent.gacha, quyi qismida esa may oʻrtalaridan avgustgacha davom etadi. Ye. RFning eng sersuv daryosi. Oʻrtacha yillik suv sarfi 19800 m³/sek. Quyi qismi oktabr dan iyungacha, yuqori qismi noyabrdan maygacha muzlab yotadi. Ye.ning gidroenergiya zapasi katta. Daryoda Krasnoyarsk GES, Sayan-Shushensk GES qurilgan. Ye.ning transport ahamiyati katta. Sayanogorskdan muntazam kema qatnaydi; dengiz kemalari daryoning quyilish joyidan Igarka sh.gacha kirib boradi. Baliq ovlanadi (asosan quyi oqimida). Ye. boʻyida Minusinsk, Krasnoyarsk, Yeniseysk, Igarka, Dudinka va b. shaharlar joylashgan. Ye.ning irmoklari: Angara, Toshloq Tunguska.[2]