From Wikipedia, the free encyclopedia
Syzygium malaccense — tropik Osiyo va Avstraliyada oʻsuvchi gulli daraxt turi[2][3]. Bu tur avstroneziya xalqlari tomonidan ancha oldingi davrlardan beri yetishtiriladi. Ular kanoe oʻsimliklari sifatida uzoq Okeaniyaga ataylab olib borilgan. Zamonaviy davrda u butun tropik mamlakatlarda, shu jumladan Karib dengizining koʻplab mamlakatlari va hududlarida oʻstiriladi[4][5][6].
Syzygium malaccense bir qator inglizcha umumiy nomlarga ega. U malay atirgul olmasi yoki oddiygina malay olmasi, tog ' olmasi, atirgul olma, otaheit olma, pushti atlas, olxoʻri va pommerak (fransuz tilida „Malay olma“ degan maʼnoni anglatadigan pomme Malacdan olingan) sifatida tanilgan[2]. Uni baʼzan Otaheite kaju deb atalishiga qaramay, bu tur kaju bilan bogʻliq emas. Kaju yongʻogʻi (lekin kaju mevalari emas) allergik reaktsiyalarni qoʻzgʻatishi mumkin,[7][8] atirgul olma mevalari bilan bunday holat kuzatilmagan[9]. Kosta-Rikada Manzana de Agua nomi bilan tanilgan. Asosan mamlakatning Atlantika sohilidagi yomgʻirli zonalarida oʻsadi.
Daraxt, gullar va mevalarning kombinatsiyasi Syzygium turkumining eng goʻzal namunalari sifatida maqtovga sazovor[10]. Mevasi choʻzinchoq shaklda va toʻq qizil rangda, ammo baʼzi navlari oq yoki pushti gullarga ega. Meva eti oq va katta urugʻni oʻrab oladi. Uning taʼmi yumshoq, ammo tetiklantiruvchi. Meva etidan murabbo tayyorlash mumkin.
Malay olmasi tropik daraxt boʻlib, sovuqqa chidamsiz[11]. Yiliga 152 cm (60 in) yomgʻir yogʻadigan nam iqlimli sharoitda yaxshiboʻsadi. U dengiz sathidan 2,740 m (8,990 ft) gacha boʻlgan balandlikda oʻsishi mumkin . Daraxtning boʻyi 12–18 m (39–59 ft) gacha yetishi mumkin. Yozning boshida gullaydi, uch oydan keyin meva beradi. Kosta-Rikada u ertaroq gullaydi, mevasi aprelda pishadi. Qahva yetishtiruvchilar bu turlardan qushlarni jalb qilish va soya berish uchun foydalanadilar.
Gavayida Syzygium malaccense tog 'olmasi yoki „Ōhi’a 'ai“ deb ataladi[12]. Polineziyaliklar Gavayi orollariga borganlarida, ular uchun muhim boʻlgan oʻsimliklar va hayvonlarni olib kelishdi. Togʻ olmasi 1000-1700 yil oldin xonakilashtirilgan " kanoe oʻsimliklari " dan biri edi[13].
Togʻ olmasi xom va pishgan holda isteʼmol qilinadigan mevadir. Puerto-Rikoda malay olmasi sharob tayyorlash uchun ishlatiladi[14]. Indoneziyaliklar daraxtning gullarini salatlarga qoʻshib isteʼmol qiladilar va Gayanada tog. olmasining qobigʻi sirop tayyorlash uchun pishiriladi[15]. Tog olmasi oq etli mevaga ega boʻlib, u nokga oʻxshash tuzilishga ega. Quyida Gavayi, Salvador va Ganada topilgan malay olmalaridan olingan koʻproq ovqatlanish maʼlumotlari bilan jadval keltirilgan. Suv miqdori yuqori boʻlganligi sababli, Togʻ olmasi Gala olma yoki Fuji olmasiga qaraganda kaloriyalarda pastroq va oʻrtacha miqdorda vitamin va minerallarni oʻz ichiga oladi.
Ovqatlanish mumkin boʻlgan 100 g qism uchun oziq-ovqat qiymati | |
---|---|
Namlik | 90,3-91,6 g |
Protein | 0,5-0,7 g |
Yog ' | 0,1-0,2 g |
Elyaf | 0,6-0,8 g |
Ash | 0,26-0,39 g |
Kaltsiy | 5,6-5,9 g |
Fosfor | 11,6-17,9 g |
Temir | 0,2-0,82 g |
Karotin | 0,003-0,008 mg |
A vitamini | 3-10 IU |
Tiamin | 15-39 mkg |
Riboflavin | 20-39 g |
Niatsin | 0,21-0,41 mg |
Askorbin kislotasi | 6,5-17,0 mg |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.