From Wikipedia, the free encyclopedia
Raqamli marketing - (Internet marketing deb ham yuritiladi) bu mahsulot va xizmatlarni tadbiq qilish uchun Internet va kompyuterlar, mobil telefonlar va internetga ulanadigan boshqa raqamli texnologiyalardan foydalanadigan marketing tarkibiy qismidir.[1][2] Uning 1990 va 2000-yillardagi rivojlanishi brendlar va korxonalarning marketing uchun texnologiyadan foydalanish usullarini oʻzgartirib yubordi. Raqamli platformalar marketing rejalari va kundalik hayotga tobora koʻproq kiritila boshlaganligi sababli[3] va odamlar jismoniy doʻkonlarga tashrif buyurish oʻrniga raqamli qurilmalardan tobora koʻproq foydalanishlari sababli,[4][5] qidiruv tizimini optimallashtirish (SEO), qidiruv tizimi marketingi (SEM), kontent marketing, influenzer marketing, kontentni avtomatlashtirish, kampaniya marketingi, maʼlumotlarga asoslangan marketing, elektron tijorat marketingi, ijtimoiy media marketingi (SMM), toʻgʻridan-toʻgʻri email marketingi, displey reklama qilish, elektron kitoblar va optik disklar, oʻyinlar kabi kombinatsiyalaridan foydalanish odatiy holga aylandi. Raqamli marketing televidenie, mobil telefonlar (SMS va MMS), qayta qoʻngʻiroqlar va ushlab turilgan mobil qoʻngʻiroq ohanglari kabi raqamli medialarni taqdim etuvchi Internetdan tashqari kanallarni ham qamrab oladi.[6] Internetdan tashqari kanallarni ham qamrab olish raqamli marketingni onlayn reklama qilish ilmidan ajratib turadi.[7] Yaʼni, raqamli marketing internetdan tashqari baʼzi sanab oʻtilgan internetsiz platformalarni oʻz ichiga qamrab olishi bilan u „onlayn reklama qilish“dan farqlanadi.
Raqamli marketingning rivojlanishi texnologiya rivojlanishi bilan uzviy bogʻliqdir. Birinchi muhim voqealardan biri 1971-yilda Rey Tomlinson birinchi elektron pochta xabarini yuborganida sodir boʻldi va uning texnologiyasi odamlarga turli xil mashinalar orqali fayllarni yuborish va qabul qilish imkonini beradigan platformani oʻrnatdi.[8] Biroq, raqamli marketingning boshlanishi sifatida eng taniqli davr 1990-yil boʻldi, chunki bu davrda Archie qidiruv tizimi FTP saytlari uchun indeks sifatida yaratilgan. 1980-yillarda kompyuterlarning saqlash sigʻimi mijozlarning katta hajmdagi maʼlumotlarini saqlash uchun yetarlicha katta edi. Kompaniyalar cheklangan roʻyxat brokerini emas, balki maʼlumotlar bazasi marketingi kabi onlayn texnikani tanlashni boshladilar.[9] Ushbu turdagi maʼlumotlar bazalari kompaniyalarga mijozlar maʼlumotlarini yanada samarali kuzatish imkonini berdi va shu bilan xaridor va sotuvchi oʻrtasidagi munosabatlarni oʻzgartirdi. Biroq, qoʻlda ishlov berish unchalik samarali emas edi.
1990-yillarda birinchi marta raqamli marketing atamasi paydo boʻldi.[10] Server/mijoz arxitekturasining debyuti va shaxsiy kompyuterlarning mashhurligi bilan mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish (CRM) ilovalari marketing texnologiyasining muhim omiliga aylandi.[11] Qattiq raqobat sotuvchilarni oʻz dasturiy taʼminotiga koʻproq xizmatlarni, masalan, marketing, savdo va xizmat koʻrsatish dasturlarini kiritishga majbur qildi. Marketologlar, shuningdek, Internet paydo boʻlgandan keyin eCRM (mijozlar bilan munosabatlarini boshqarishning elektron koʻrinishi) dasturiy taʼminoti orqali katta onlayn mijozlar maʼlumotlariga ega boʻlishdi. Kompaniyalar mijozlar ehtiyojlari toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni yangilashlari va oʻz tajribasining ustuvorliklarini olishlari mumkin edi. Bu birinchi bosilishi mumkin boʻlgan banner reklamasining 1994-yilda paydo boʻlishiga olib keldi, bu AT&T tomonidan "Siz boʻlasiz" reklama kampaniyasi edi va uning jonli efirga uzatilishining dastlabki toʻrt oyida, uni koʻrgan barcha odamlarning 44 foizi reklama ustiga bosishgan.[12][13]
Zamonaviy raqamli marketingning asosiy maqsadlaridan biri bu brend haqida xabardorlikni oshirishdir, mijozlar va keng jamoatchilik maʼlum bir brendni qanchalik bilishi va tan olishidir.
Brend xabardorligini oshirish raqamli marketingda va umuman marketingda muhim ahamiyatga ega, chunki uning brend idrokiga va isteʼmolchi qarorlarini qabul qilishga taʼsiri. 2015-yilgi inshoga koʻra, „Brendning isteʼmolchi xulq-atvoriga taʼsiri“:
„Brenddan xabardorlik, brend kapitalining asosiy oʻlchovlaridan biri sifatida koʻpincha isteʼmolchilarning sotib olish qarorining zaruriy sharti hisoblanadi, chunki u brendni koʻrib chiqish toʻplamiga kiritish uchun asosiy omil hisoblanadi. Brenddan xabardorlik, shuningdek, brend va uning xususiyatlari bilan tanish boʻlganligi sababli isteʼmolchilarning xavf-xatarni baholashiga va ularning sotib olish qaroriga boʻlgan ishonchiga taʼsir qilishi mumkin.“[15]
Raqamli marketing strategiyalari isteʼmolchilar orasida brend xabardorligini oshirish uchun bir yoki bir nechta onlayn kanallar va usullardan (omnichannel) foydalanishni oʻz ichiga olishi mumkin.
Brend haqida xabardorlikni oshirish quyidagi usullarni/vositlarni oʻz ichiga olishi mumkin:
Qidiruv tizimini optimallashtirish usullari biznes veb-saytlari va umumiy sanoat bilan bogʻliq qidiruv soʻrovlari uchun brend bilan bogʻliq kontentning koʻrinishini yaxshilash uchun ishlatilishi mumkin.[16]
Brend xabardorligini oshirish uchun SEOning ahamiyati qidiruv natijalari va qidiruv xususiyatlarining taniqli parchalar, bilim panellari va mahalliy SEO mijozlarning xatti-harakatlariga taʼsiri ortib borayotgani bilan bogʻliq.[17]
PPC (Paid Per Click), yaʼni har bir reklama ustiga bosgan auditoriya uchun toʻlash sifatida ham tanilgan SEM qidiruv natijalari sahifalari va veb-saytlari ustidagi taniqli, koʻrinadigan joylarda reklama maydonini sotib olishni oʻz ichiga oladi. Qidiruv reklamalari brend tan olinishi, xabardorligi va konversiyalariga ijobiy taʼsir koʻrsatishi koʻrsatilgan.[18]
Pulli reklamalarni bosgan qidiruvchilarning 33% ular oʻzlarining maxsus qidiruv soʻrovlariga bevosita javob berishlari uchun shunday qilishadi.[19]
Marketologlarning 70% ijtimoiy media platformalarida marketing boʻyicha birinchi maqsad sifatida brend xabardorligini oshirishni koʻrsatmoqda. Facebook, Instagram, Twitter va YouTube hozirda ijtimoiy media marketing guruhlari tomonidan foydalaniladigan eng yaxshi platformalar sifatida qayd etilgan.[20] 2021-yildan boshlab LinkedIn oʻzining professional tarmoq imkoniyatlari uchun biznes rahbarlari tomonidan eng koʻp foydalaniladigan ijtimoiy media platformalaridan biri sifatida qoʻshildi.[21]
Marketologlarning 56% shaxsiylashtirilgan kontent - brendga yoʻnaltirilgan bloglar, maqolalar, ijtimoiy yangilanishlar, videolar, qoʻnuvchi sahifalar - brendni eslab qolish va jalb qilishni yaxshilaydi, deb hisoblashadi.[22]
Global marketing indeksiga koʻra, raqamli marketing faoliyati hali ham butun dunyo boʻylab oʻsib bormoqda. 2018-yil sentabr oyida chop etilgan tadqiqot shuni koʻrsatdiki, raqamli marketing taktikasiga global xarajatlar 100 milliard dollarga yaqinlashmoqda.[23] Raqamli media jadal oʻsishda davom etmoqda. Marketing byudjetlari kengayib borayotgan bir paytda, anʼanaviy ommaviy axborot vositalari pasaymoqda.[24] Raqamli media brendlarga oʻz mahsuloti yoki xizmatlarini shaxsiylashtirilgan tarzda isteʼmolchilarga yetkazishga yordam beradi. Koʻpincha samarasiz boʻlgan joriy sanoat amaliyoti sifatida koʻrsatilgan beshta yoʻnalish: bosishlarga ustuvorlik berish, qidiruv va displeyni muvozanatlash, mobil telefonlarni tushunish, maqsadlilik, koʻrish imkoniyati, brend xavfsizligi va notoʻgʻri trafik va platformalararo oʻlchovdir.[25] Nima uchun bu amaliyotlar samarasiz va bu jihatlarni samarali qilishning baʼzi usullari quyidagi fikrlar atrofida muhokama qilinadi.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.