From Wikipedia, the free encyclopedia
Raketali granata (RPG) portlovchi jangovar kallak bilan jihozlangan raketalarni uchirishga moʻljallangan yelkadan otilgan raketa qurolidir. Ushbu qurol koʻplab muhim janglarda hal qiluvchi roʻlni oʻynagan. Aksariyat RPG-larni individual askar olib yurishi mumkin va ular koʻpincha tankga qarshi qurol sifatida ishlatiladi. Bu jangovor qurol aksariyat hollarda piyoda qoʻshin tomonidan ishlatiladi. Ushbu jangovar kallaklar RPGni nishonga olib boradigan raketa dvigateliga oʻrnatiladi va ular parvozda qanotlari bilan barqarorlashadi. RPGning baʼzi turlari yangi granatalar bilan qayta yuklanishi mumkin, boshqalari esa bir martalik. RPGlar odatda old tomondan yuklanadi .
Yuqori portlovchi tankga qarshi (HEAT) jangovar kallaklarga ega RPGlar zirhli transport vositalari (BTR) va zirhli mashinalar kabi engil zirhli transport vositalariga qarshi juda samarali. Biroq, zamonaviy, ogʻir zirhli transport vositalari, masalan, yangilangan BTRlar va asosiy jangovar tanklar, odatda, juda yaxshi himoyalangan (qalin kompozit yoki reaktiv zirh bilan), agar transport vositasining kamroq zirhli qismlari ishlatilmasa,RPG orqali oʻtish mumkin emas. Har xil jangovar kallaklar zaif tizimlarga (ayniqsa, diqqatga sazovor joylar, izlar, minoralarning orqa va tomi) va boshqa qurolsiz nishonlarga ikkilamchi zarar etkazishi mumkin. Shuningdek ushbu qurol dushmanning saf tortgan piyoda qoʻshinlarini safdan chiqarish uchun hamm ishlatiladi.
„Raketali granata“ atamasi ruscha RPG (Ruchnoy Protivotankovyy Granatomyot, Ruchnoy Protivotankovy Granatomyot) qisqartmasidan kelib chiqqan boʻlib, „qoʻlda tankga qarshi granata otish moslamasi“degan maʼnoni anglatadi, bu nom qadimgi rus dizaynlariga berilgan[1].
1914-1918 yillarda boʻlib oʻtgan Birinchi jahon urushidagi xandaq urushining statik tabiati standart miltiq oʻq-dorilari bilan oʻtib boʻlmaydigan himoyalangan himoya vositalaridan, hatto shaxsiy zirhlarni ham qoʻllashni ragʻbatlantirdi. Bu fil qurollariga oʻxshash yuqori kalibrli miltiqlar bilan zirh teshuvchi oʻq-dorilar yordamida baʼzi izolyatsiya qilingan tajribalarga olib keldi. Bu esa koʻplab janglarda ijobiy natija keldirdi Eng birinchi tanklar,Buyuk Britaniya Mark I, ushbu qurollar tomonidan kerakli sharoitlarda kirib borishi mumkin edi. Mark IV tanklari biroz qalinroq zirhlarga ega edi. Bunga javoban nemislar ushbu dastlabki zirhga qarshi miltiqlarning takomillashtirilgan versiyasini, birinchi tankga qarshi miltiq Tankgewehr M1918 ni yaratishga shoshilishdi. Urushlararo yillarda tank zirhlari umumiy oʻsishda davom etdi, shunda tankga qarshi miltiqlar engil tanklardan boshqa hech narsaga qarshi samarali boʻlmaydi; ogʻirroq tanklar uchun etarlicha kuchli boʻlgan har qanday miltiq askarning qurolni olib yurish va otish qobiliyatidan oshib ketadi. Lekin qurollar koʻplab begunoh insonlar hayotiga zomin boʻldi.
Hatto birinchi tanklarda ham artilleriya ofitserlari koʻpincha zirhli nishonlarga toʻgʻridan-toʻgʻri oʻq otish uchun dala qurollaridan foydalanganlar. Biroq, afsuski bu amaliyot juda qimmatli oʻq-dorilarni sarfladi va tank zirhlari qalinlashgani sababli samaradorligi tobora cheklangan edi [2]. Ammo tanklar insoniyat uchun zarur edi. Bu zirhli jangovar transport vositalarini odatda statik himoya pozitsiyalaridan (yaʼni jang paytida harakatsiz) yoʻq qilish uchun maxsus moʻljallangan artilleriya shakli boʻlgan tankga qarshi qurol tushunchasiga olib keldi[3][2].
Birinchi maxsus tankga qarshi artilleriya 1920-yillarda paydo boʻla boshladi va Ikkinchi Jahon urushi paytida koʻpchilik armiyalarda doimiy koʻrinishga aylandi[4]. Zirhga kirib borish uchun ular dala qurollariga qaraganda yuqori tezlikka erishish uchun mutanosib ravishda uzunroq bochkalardan maxsus oʻq-dorilarni otishdi[5]. Tanklarga qarshi qurollarning aksariyati 1930-yillarda ishlab chiqilgan, chunki tanklar yaxshilanishi qayd etilgan[1] va deyarli har bir yirik qurol ishlab chiqaruvchisi u yoki bu turdagi qurollarni ishlab chiqargan[4].
Ikkinchi Jahon urushi paytida joylashtirilgan oʻqotar tanklarga qarshi qurollar artilleriya ekipajlari emas, balki maxsus piyodalar tomonidan boshqarilgan va piyoda qoʻshinlarga tegishli ravishda berilgan[1].1930-yillardagi tankga qarshi qurollar kichik kalibrli edi; ularga ega boʻlgan deyarli barcha yirik qoʻshinlar (0,5) foydalangan oʻq-dorilar va tani ishlab chiqqan Britaniya armiyasi bundan mustasno Ordnance QF 2 funt[2].Ikkinchi Jahon urushi (1938-1945) davom etar ekan, ogʻirroq tanklarning paydo boʻlishi bu qurollarni eskirgan va tankga qarshi qurollar ham katta kalibrli bilan yanada samarali zirhli teshuvchi snaryadlarni otishni boshlagan[4].Harbiy texnika urush choʻzilib borgan sari, takomillashib borgan. Urush paytida eng ogʻir zirhli tanklarni urib tushirishga qodir boʻlgan bir qator yirik kalibrli qurollar ishlab chiqilgan boʻlsa-da shuningdek ularni oʻrnatish sekin va yashirish qiyin edi[4]. Askarlarning yelkasidan artilleriya snaryadlari oʻlchamidagi snaryadlarni otish imkonini beradigan tankga qarshi kam qaytariladigan qurollarning soʻnggi avlodi piyoda askarlarni qurollantirish uchun ancha maqbul variant hisoblangan[1].
RPG oʻzining ildizlarini XX-asrda portlovchi shaklidagi zaryadning dastlabki rivojlanishi bilan oldi, unda portlovchi konussimon boʻshliq bilan ishlab chiqariladi[6] shuningdek oʻz kuchini zarba nuqtasiga jamlaydi. Shakllangan zaryadni qabul qilishdan oldin, tankga qarshi qurollar va tank qurollari zirhni yengish uchun birinchi navbatda metall qobiqlarning kinetik energiyasiga tayangan. Oʻgʻillar kabi tankga qarshi miltiqlar engil zirhli tanketlarga va engil zirhli transport vositalariga qarshi ishlatilishi mumkin edi. Lekin, tank zirhlarining qalinligi va samaradorligi oshishi bilan ularni magʻlub etish uchun zarur boʻlgan tankga qarshi qurollar tobora ogʻir, ogʻir va qimmat boʻlib qoldi. Ikkinchi Jahon urushi paytida, tank zirhlari qalinlashgani sababli, bu qalinroq zirhni yengish uchun katta kalibrli tankga qarshi qurollar ishlab chiqildi. Bu esa yuqori mablagʻ talab qilgan shuning uchun juda katta mablagʻ sarflanganini koʻrishi, iz mumkin.
Armiyalar gʻildirakli tankga qarshi qurollar mavjud boʻlmaganda, dushman zirhlarini yengish uchun piyodalarga odam koʻchma (yaʼni, bitta askar olib yurishi mumkin) qurol berish kerakligini aniqladilar, chunki tankga qarshi miltiqlar endi samarali emas edi. Bunday qurollarni piyodalar qoʻliga topshirishga boʻlgan dastlabki urinishlar Sovet RPG-40 „portlash effekti“ qoʻl granatasi kabi qurollarga olib keldi (bu yerda „RPG“ ruchnaya protivotankovaya granata, qoʻlda tutiladigan tankga qarshi granata degan maʼnoni anglatadi). Biroq, qoʻlda otilgan qurollar boʻlsa ham, samarali boʻlishi uchun ular hali ham oʻz joniga qasd qilish uchun yaqin masofada joylashtirilishi kerak edi. Zarur boʻlgan narsa uzoqdan shaklli zaryadlangan kallakni etkazib berish vositasi edi. Ushbu maqsadga turlicha yondashuvlar tankga qarshi minomyotlar, orqaga qaytarilmaydigan miltiqlar va amaliy raketa texnikasining rivojlanishi natijasida raketa-granatalar ishlab chiqarishga olib keladi.
Ikkinchi Jahon urushi natijasida olib borilgan tadqiqotlar Amerika Bazuka, Britaniya/Ittifoqdosh PIAT va Germaniya Panzerfaust kabi qurollarni ishlab chiqardi, ular portativlikni tanklar kabi zirhli transport vositalariga qarshi samaradorlik bilan birlashtirdi. Sovet tomonidan ishlab chiqilgan RPG-7 dunyodagi eng keng tarqalgan, taniqli va ishlatiladigan RPG hisoblanadi. Ushbu RPGning asosiy dizayni Sovetlar tomonidan Ikkinchi Jahon Urushidan koʻp oʻtmay RPG-2 koʻrinishida ishlab chiqilgan boʻlib, u funksiyasi boʻyicha Bazuka (qayta yuklanishi mumkinligi sababli) va Panzerfaust (oʻta katta granata tufayli) oʻxshash.
Sovet RPGlari Vetnam urushi paytida (Vyetnam xalq armiyasi va Vyetkong tomonidan)jjshuningdek,SWAPO tomonidan Angola va Namibiyada (sobiq Janubiy G'arbiy Afrika) SSSR Afgʻonistonga mujohidlar tomonidan bostirib kirishi paytida keng qoʻllanilgan. Janubiy afrikaliklar Janubiy Afrika chegara urushi deb atagan paytida partizanlar. 2000-yillarda ular hali ham Checheniston, Iroq va Shri-Lanka kabi mojaro hududlarida keng qoʻllanilar edi. Jangarilar vertolyotlarga qarshi ham RPG ishlatgan: Tolibon jangarilari 2005-yilning iyun oyida va 2011-yil avgust oylarida AQShning CH-47 Chinook vertolyotlarini urib tushirgan; va Somali militsionerlari 1993-yilda Mogadishu jangi paytida AQShning ikkita UH-60 Black Hawk vertolyotini urib tushirgan.
RPG jangarilar tomonidan Afgʻonistondagi urushda (2001–2021) „yuzlab“ avtomashinalarni(AFV, zirhli Humve va boshqalar)yoʻq qilish uchun ishlatilgan[7].
Tanklar va boshqa zirhlarga qarshi ishlatiladigan RPG jangovar kallaklari koʻpincha shaklli portlovchi kallakka ega. Shakllangan zaryad – bu portlovchi energiya taʼsirini yoʻnaltirish uchun shakllangan portlovchi zaryaddir. Shakllangan zaryadlar tank zirhlarini „eritadi“ degan mashhur notoʻgʻri tushunchaga qaramay, shakllangan zaryad hech qanday tarzda uning samaradorligi uchun isitish yoki erishga bogʻliq emas; yaʼni shakllangan zaryadning zirhga taʼsiridan kelib chiqadigan superplastik metall oqimi, asosan, toʻsatdan va kuchli mexanik kuchlanish tufayli hosil boʻladi va zirhdan oʻtib ketmaydi, chunki uning taʼsiri tabiatdagi kinetik energiyaga bogʻliq.
RPG ikkita asosiy qismdan iborat: ishga tushirish moslamasi va raketa dvigateli yonishini tugatgandan soʻng ballistik traektoriya boʻylab harakatlanadigan jangovar kallak bilan jihozlangan raketa. Jang kallaklarining eng keng tarqalgan turlari yuqori portlovchi (HE) va yuqori portlovchi tankga qarshi (HEAT) raundlaridir. HE oʻqlari qoʻshinlarga yoki zirhli boʻlmagan tuzilmalarga yoki transport vositalariga qarshi ishlatilishi mumkin. HEAT raundlari zirhli transport vositalariga qarshi ishlatilishi mumkin. Ushbu jangovar kallaklar raketa dvigateliga oʻrnatiladi va parvoz paytida qanotlari bilan barqarorlashtiriladi. RPG-ning baʼzi turlari bir martalik ishlatiladigan bir martalik birliklardir, masalan, RPG-22 va M72 LAW; bu birliklar bilan, raketa uchirilgandan soʻng, butun ishga tushirish moslamasi yoʻq qilinadi. .
Nemis Panzerschreck kabi eng qadimgi RPG qurol tizimlariga effect boʻlgan muammo raketa dvigatelining yoqilgʻisi operatorga zarar etkazishi mumkin edi. Shuningdek qurolda operatorning yuzini portlashdan himoya qilish uchun uchirish trubasiga biriktirilgan metall qalqon mavjud edi. RPG-7 kabi keyingi dizaynlarda raketa kam quvvatli porox zaryadi bilan ishga tushirgichdan chiqadi va asosiy raketa dvigateli raketa 10 m (33 ft) masofani bosib oʻtgandan keyin yonadi. .
RPG – bu piyoda askar uchun portlovchi yuk yoki jangovar kallakni qisqa masofaga oʻrtacha aniqlik bilan xavfsiz etkazib berishning arzon usuli. Aniqlik yoki tepadan yuqoridan hujum qilish muhim boʻlganida, ancha qimmatroq boshqariladigan tankga qarshi raketalar katta masofalarda qoʻllanadi. „ Malyutka“ kabi tankga qarshi raketalarni koʻrish, issiqlik sensorlari yoki IR imzolari bilan otishdan keyin operator boshqarishi mumkin; Biroq, RPG nishonga yoʻnaltirilmaydi. Shuningdek, RPG raketalarini nishonga olish va uchirishdan keyin parvozda boshqarish mumkin emas. Faol nishonga olish texnologiyalarining yoʻqligi yoki otishdan keyingi yoʻl-yoʻriq koʻrsatilishi zaiflik sifatida qaralishi mumkin boʻlsa-da, bu RPG-larni arzon va elektron qarshi choralar yoki hiyla-nayranglardan himoya qilishni qiyinlashtiradi. .
.jpg)
HEAT (yuqori portlovchi tankga qarshi) raund – bu standart shakldagi zaryadlovchi kallak boʻlib, kontseptsiyasi jihatidan koʻplab tank toʻplari oʻqlarida ishlatiladiganlarga oʻxshaydi. Ushbu turdagi jangovar kallaklarda, jangovar kallak ichidagi portlovchi moddaning shakli portlovchi energiyani mis (yoki shunga oʻxshash metall) astarga qaratadi. Bu metall qoplamani isitadi va uning bir qismini juda yuqori tezlikda yuqori plastik holatda oldinga siljitadi. Natijada paydo boʻlgan tor metall oqimi engil va oʻrta zirhli transport vositalarida ishlatiladigan bir necha yuz millimetr RHAga teng boʻlgan zirhlarni yengishi mumkin. Biroq, asosiy jangovar tanklar kabi ogʻir zirhli transport vositalari, agar zirhning zaif qismlari ishlatilmasa, RPG tomonidan oʻtish uchun juda yaxshi zirhlangan.
Yoritish, tutun, koʻzdan yosh oqizuvchi gaz va oq fosfor uchun maxsus jangovar kallaklar mavjud. Rossiya,Xitoy va koʻplab sobiq Varshava shartnomasi davlatlari ham yoqilgʻi-havo portlovchi (termobarik) kallaklarini ishlab chiqdilar. Yana bir soʻnggi ishlanma – bu reaktiv zirhlarni oʻtkaza oladigan tandem HEAT jangovar kallagi.
PRIGlar (Propelled Recoilless Improvised Grenade)deb atalmish Muvaqqat IRA tomonidan qoʻllanadigan improvizatsiya qilingan harbiy kallaklar edi.
RPG-29 portlovchi reaktiv zirhni (ERA) va uning orqasida joylashgan kompozit zirhni oʻtkazish uchun tandem zaryadli yuqori portlovchi tankga qarshi jangovar kallakdan foydalanadi. Ushbu quroldan foydalanish uchun bir necha askarlar kerak boʻladi.
2006-yilning avgust oyida Iroqning al-Amara shahrida Sovet RPG-29 Challenger 2 tankining old tomoniga shikast etkazdi va ERA haydovchi kabinasi hududida portladi. Haydovchi oyogʻining bir qismini yoʻqotdi va ekipajning yana ikkita aʼzosi jarohat oldi, ammo haydovchi 2.4 km (1.5 mi) orqaga qaytarishga muvaffaq boʻldi. yordam punktiga. Hodisa 2007-yilning mayigacha oshkor etilmagan; Ayblovlarga javoban MoD „Biz hech qachon Challenger 2 oʻtib boʻlmas deb daʼvo qilmaganmiz“, dedi. Oʻshandan beri ERA „Streetfighter“ yangilanishi doirasida Dorchester bloki va zirh bilan qoplangan poʻlatdan yasalgan poʻlat bilan almashtirildi, bu voqeaga bevosita javob boʻldi. 2008-yilning may oyida The New York Times gazetasi Iroqda RPG-29 tomonidan Amerikaning M1 tanki ham shikastlanganini oshkor qildi.
Turli qoʻshinlar va ishlab chiqaruvchilar shahar janglari uchun qoʻshimcha tank zirhlari va boshqa tizimlarni ishlab chiqdilar, masalan, M1 Abrams uchun Tank Urban Survival Kit (TUSK),Stryker uchun slat zirh, FV432 uchun (ERA), toʻplami, Leclerc uchun AZUR va boshqalar. Shunga oʻxshash echimlar faol himoya tizimlari (APS),Rossiya Drozd va Arena kabi yopiladigan snaryadlarni jalb qilish va yoʻq qilish, yaqinda Isroilning TROPHY faol himoya qilish tizimidir.
RPG-30 APSni aldash uchun notoʻgʻri nishondan foydalangan holda tanklarni faol himoya qilish tizimlari tahdidini bartaraf etish uchun moʻljallangan. RPG-30 RPG-27 bilan juda oʻxshashdir, chunki u bir martalik oʻq otish quvvatiga ega boʻlgan odam tomonidan koʻchma, bir marta ishlatiladigan tankga qarshi raketadir. Biroq, RPG-27 dan farqli oʻlaroq, asosiy trubkadagi asosiy turga qoʻshimcha ravishda kichikroq yon barrel trubkasida kichikroq diametrli prekursor dumaloq mavjud.
PG-30 RPG-30 ning asosiy bosqichidir. Tur 105 mm (4.1 in) ogʻirligi 10.3 kg (23 lb) boʻlgan tandem shaklidagi zaryad va 200 m (660 ft) diapazoniga ega va belgilangan kirish qobiliyati 600 mm (24 in) dan ortiq prokatlangan bir hil zirh (RHA) (ERAdan keyin), 1,500 mm (59 in) temir-beton, 2,000 mm (79 in) va 3,700 mm (150 in) tuproqdan.
Ikkinchi jahon urushi davrida ishlab chiqilgan shaklli zaryadlarni oʻchirishning dastlabki usuli bu tankning korpusi va minorasi atrofidagi masofada yupqa yubka zirh yoki toʻr simini qoʻllash edi. Yubka yoki toʻrli zirh (qafasli zirh) kontaktda RPG ni ishga tushiradi va shakllangan zaryad ishlab chiqaradigan energiyaning katta qismi avtomobilning asosiy zirhi bilan aloqa qilishdan oldin tarqaladi. Yaxshi nishabli zirh ham bir oz himoya qiladi, chunki shakllangan zaryad qiya burchak tufayli koʻproq zirhga kirishga majbur boʻladi. Qafasli zirhlarning afzalliklari Yaqin Sharqdagi zamonaviy jang maydonlarida hamon katta deb hisoblanadi, yoki keyinroq oʻrnatilgan zirh sifatida oraliq zirhlar yordamida olish mumkin boʻlsa-da, qafasli zirhlar afzalroqdir.
Bugungi kunda texnologik jihatdan rivojlangan qoʻshinlar poʻlatdan yuqori himoyani taʼminlaydigan Chobham zirhi kabi kompozit zirhlarni qoʻlladilar. Qoʻshimcha himoya qilish uchun transport vositalari reaktiv zirh bilan jihozlanishi mumkin; zarbada reaktiv plitkalar portlaydi yoki deformatsiyalanadi, shakllangan zaryadning normal funktsiyasini buzadi. Rossiya va Isroil avtomobillari Drozd, Arena APS yoki Trophy kabi faol himoya tizimlaridan ham foydalanadilar. Bunday tizim kiruvchi raketalarni transport vositasiga yetib borishidan oldin aniqlaydi va uradi. Barcha qurollanish poygalarida boʻlgani kabi, zirhga qarshi kurashdagi bu oʻzgarishlar ularni magʻlub qilish uchun maxsus ishlab chiqilgan RPG raundlarining rivojlanishiga olib keldi.
RPG-ning oʻziga xos turlari (ishlab chiqarilayotgan va hozirgi, oʻtmishdagi) quyidagilarni oʻz ichiga oladi :
Amerika Qoʻshma Shtatlari armiyasi 1950-yillarning oʻrtalarida engil tankga qarshi qurolni (LAW) ishlab chiqdi. 1961-yilga kelib M72 LAW ishlatila boshlandi. Bu HEAT jangovar kallagi bilan yelkadan otilgan, bir martalik raketa tashuvchisi. Bu orqaga qaytarilmaydigan qurol boʻlib, uni ishlatish oson va zirhli transport vositalariga qarshi samarali. Qalinroq zirh tahdidiga javoban, bu qurol kattaroq va buzilmaydigan AT4 teskari miltiq bilan almashtirildi. – hali ham bir martalik qurol.
Qoʻshma Shtatlar armiyasi va dengiz piyodalari va qayta yuklanadigan boshqa ishga tushirish moslamasidan foydalanadi 84 mm Karl Gustavdan olingan M3 koʻp rolli zirhga qarshi tankga qarshi qurol tizimi(MAAW) bilanIsroil B-300 dan olingan 83mm elkali koʻp maqsadli hujum quroli(SMAW).RPGdan farqli oʻlaroq shuningdek ularning ikkalasi ham tumshugʻidan emas, balki pastki qismidan qayta yuklanadi.
Jangarilar tomonidan qurol qoʻllanilgan birinchi holatlardan biri 1975 yil 13 yanvarda Fransiyaning Orli aeroportida, Karlos Shoqol PFLPning boshqa aʼzosi bilan birgalikda Isroilning El Al samolyotiga hujum qilish uchun ikkita Sovet RPG-7 granatalaridan foydalangan.
Afgʻonistonda mujohid partizanlari sovet mashinalarini yoʻq qilish uchun RPG-7 lardan foydalangan. Oʻldirishni taʼminlash uchun har bir avtomobilga ikki-toʻrtta RPG operatori tayinlanadi. Har bir zirhli mashina ovchi-qotil jamoasi 15 tagacha RPGga ega boʻlishi mumkin. Avtotransport vositalari bitta yoʻlda (togʻ yoʻli, botqoq, qor, shahar joylari) cheklangan joylarda RPG guruhlari navbatdagi birinchi va oxirgi transport vositalarini yoʻq qilib, boshqa transport vositalarining harakatlanishiga toʻsqinlik qilib, konvoylarni tuzoqqa oldilar. Bu taktika ayniqsa shaharlarda samarali boʻldi.
Bir nechta otishmalar reaktiv zirhli ogʻir tanklarga qarshi ham samarali boʻldi:birinchi oʻq haydovchining koʻrish prizmalariga qarshi boʻladi. Keyingi oʻqlar juft boʻlib, biri reaktiv zirhni ishga tushirish uchun, ikkinchisi esa tank zirhiga kirib boradi. Maqbul zaif nuqtalar minoraning yuqori va orqa qismi edi[13].
Afgʻonistonliklar baʼzan RPG-7-larni oʻta uzoq masofada ishlatishgan, ular 4,5 soniyali oʻz-oʻzini yoʻq qilish taymerlari tomonidan portlatilgan, bu taxminan 950 m (3,120 ft) ga teng. Piyoda va razvedka uchun uzoq masofaga yaqinlashishni rad etish usuli sifatida parvoz masofasi. Afgʻonistonda samolyotlarga qarshi RPGlarning eng diqqatga sazovor qoʻllanilishi 2011-yil 6-avgustda Tolibon jangarilari AQShning CH-47 Chinook vertolyotini urib tushirganida sodir boʻldi va bortdagi barcha 38 xodim, shu jumladan 220 m (720 ft) masofadan (SEAL Team 6) ham halok boʻldi[14]. Avvalroq Tolibon tomonidan zenit hujumi „Qizil qanotlar“ operatsiyasi chogʻida,2005-yil 28-iyun kuni Chinook vertolyoti boshqarilmaydigan granatalar bilan yoʻq qilinganida sodir boʻlgan edi.
2003-yilda Iroqqa bostirib kirishdan keyingi davrda RPG-7 AQSh qoʻshinlariga qarshi kurashayotgan isyonchi kuchlarning sevimli quroliga aylandi. Oson boʻlgan RPG-7 raundlarining aksariyati M1 Abrams tank zirhlariga deyarli har qanday burchakdan kira olmaganligi sababli, u birinchi navbatda yumshoq yoki engil zirhli transport vositalariga va piyodalarga qarshi samarali boʻladi. Yangi RPG-7 raundlari koʻproq qobiliyatga ega va 2006-yilning avgust oyida Iroqning Al-Amara shahrida jang paytida RPG-29 raund Challenger 2 tankining old ERAsiga kirib ketdi va bir nechta ekipaj aʼzolarini yaraladi.
RPGʻler Salvador fuqarolik urushida FMLNʼnin partizan kuchlari tomonidan ishlatiladigan asosiy vosita edi. Masalan, 1986-yil 19-iyunda San-Migel armiyasi bazasini bosib olish paytida FMLN sapyorlari faqat qora shortilarda kiyingan, yuzlari yog 'bilan qoraygan, tunda tikanli simlardan oʻtib, projektorlardan qochib, oʻq otish masofasiga etib borishgan. tashqi devordan. Ular raketalar bilan eng chetdagi soqchilar va svetoforlarni yoʻq qilishdi, soʻng uni ichki devorga oʻtkazishdi va uni ham teshib oʻtishdi. Keyin ular oʻrtoqlari tashqaridan hujum qilganda tartibsizlik yaratishga muvaffaq boʻlishdi.
Birinchi (1994-1996) va Ikkinchi Chechen urushlari (1999-2009) paytida chechen isyonchilari rus tanklariga podvallar va baland tomlardan hujum qilish uchun RPG ishlatgan. Ushbu taktika samarali boʻldi, chunki tankning asosiy qurollarini bostirib boʻlmaydi yoki oʻt qaytarish uchun etarlicha uzoqqa koʻtarilmaydi, bundan tashqari, tanklarning eng yuqori va pastki qismidagi zirhlar odatda eng zaifdir. Rossiya kuchlari bunday hujumlarning oldini olish uchun artilleriyani bostirish, yaxshi ekipaj otishmalari va piyodalar ekranlariga tayanishi kerak edi. Oxir oqibat, tank ustunlari chechen pistirmalarini bostirish va yoʻq qilish uchun quruqlik rolida ishlatiladigan oʻziyurar zenit qurollari (ZSU-23-4 Shilka, 9K22 Tunguska) bilan himoyalangan. Chechen jangchilari Rossiyaning maʼlum bir zirhli nishonini yoʻq qilish uchun birgalikda ishlaydigan mustaqil „hujayralar“ ni tashkil qildilar. Har bir hujayrada oʻq oʻqotar qurollar va RPGning baʼzi shakllari mavjud edi (masalan, RPG-7 V yoki RPG-18).Oʻq otish qurollari tankni bosish va har qanday piyoda askarni ishgʻol qilish uchun ishlatilgan,RPG qurolchisi esa tankga zarba bergan. Shunday qilib, boshqa jamoalar ruslarning hujumga samarali qarshi turish qobiliyatini yoʻqotish uchun nishonga oʻq uzishga harakat qilishdi. Muvaffaqiyatga erishish imkoniyatini yanada oshirish uchun jamoalar imkon qadar turli balandliklarda pozitsiyalarni egallashdi.
Somali, Afgʻoniston va Chechenistonda zenit batareyalari sifatida RPGlardan foydalanish muvaffaqiyatli boʻldi. Vertolyotlar, odatda, qoʻnish, uchish yoki uchish paytida pistirmaga tushadilar. Afgʻonistonda mujohidlar koʻpincha sovet vertolyotlariga qarshi ishlatish uchun RPG-ni oʻzgartirib, uchiruvchi trubaning orqa qismiga egri trubka qoʻshdilar, bu esa orqa portlashni yoʻnaltirdi va RPGni samolyotga moyil holatdan yuqoriga qarab otish imkonini berdi. Mujohidlar, shuningdek, RPG raundlarida 4,5 soniyali taymerdan qurolni zaryadsiz batareyaning bir qismi sifatida ishlatishgan va zarba ehtimolini oshirish uchun bir nechta ishga tushirish moslamalaridan foydalanganlar. Oʻsha paytda sovet vertolyotlari qoʻnish zonalarida RPG tahdidiga qarshi ularni piyodalarga qarshi toʻyingan oʻt bilan tozalashgan. Bunga javoban mujohidlar ustki qopqoqli oʻq otish joylarini tayyorladilar va yana Sovet qoʻshinlari bunday qoʻnish zonalarida havoga tashlangan termobarik yonilgʻi-havo bombalarini qoʻllash orqali oʻzlarining taktikasini oʻzgartirdilar. AQSh tomonidan yetkazib berilgan Stinger yer-havo raketalari ular uchun mavjud boʻlganda, afgʻonlar RPG hujumlaridan voz kechishdi, chunki aqlli raketalar Mil Mi-17 kabi qurolsiz Sovet transport vertolyotlarini yoʻq qilishda ayniqsa samarali boʻldi. Somalida 1993-yilda Mogadishu jangida AQSh kuchlari tomonidan yoʻqotilgan UH-60 Black Hawk vertolyotlarining ikkalasi ham RPG-7 tomonidan urib tushirilgan.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
