![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Kunduz_River_valley.jpg/640px-Kunduz_River_valley.jpg&w=640&q=50)
Qunduz (shahar)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Qunduz yoki Kunduz (pushtucha: کندز; forscha: قندوز asl nomi: کُهَندِژ) — Afg‘oniston shimolidagi shahar, Qunduz viloyatining markazi. 2015-yil holatiga koʻra, Qunduzda taxminan 268 893 nafar aholi yashaydi, u Afgʻonistonning 7- eng yirik shahri va Afgʻonistonning shimoli-sharqidagi eng katta shahar[2]. Qunduz Baqtriyaning tarixiy Toxariston viloyatida, Qunduz daryosining Xonobod daryosiga quyilishi yaqinida joylashgan. Qunduz janubda Kobul, gʻarbda Mozori-Sharif va sharqda Badaxshon bilan avtomobil yoʻllari bilan bogʻlangan. Qunduz Afgʻonistonning Sherxon Bandar quruqlik porti orqali shimolda Tojikistonning Dushanbe shahri bilan ham bogʻlangan. Bu shahar Afg‘onistonda tarvuzi bilan mashhur.
Qunduz forscha: قندوز | |
---|---|
Shahar | |
36°43′43″N 68°52′5″E | |
Mamlakat | Afgʻoniston |
viloyat | Qunduz viloyati |
Hukumat | |
Ilk eslatilishi | Eramizdan avvalgi 329-yil |
Maydon | 112[1] km2 (43 kv mi) |
Rasmiy til(lar)i |
Pushtu Dariy Oʻzbek |
Aholisi (2014—2015-yillar) |
268 893[2] |
Vaqt mintaqasi | UTC+4:30 |
2015-yil holatiga koʻra, shaharning yerdan foydalanish (munitsipal chegarada) asosan qishloq xoʻjaligi (umumiy maydonning 65,8%). Turar-joy yerlari „qurilgan“ yer maydonining deyarli yarmini (48,3%), 29 877 ta turar joyni tashkil etadi. Aeroport munitsipal chegarada boʻlganligi sababli, muassasa yerlari qurilgan yerdan foydalanishning 17,9% ni tashkil qiladi[1].
Qunduz ilk bor 13-asrga oid qoʻlyozmalarda uchraydi. Baʼzi tarixiy manbalarga koʻra, Qunduzda 10-asrda yirik shahar boʻlgan Valvaliz (Valvalij) oʻrnida yoki unga yaqin joyda vujudga kelgan. 13-asrda shahar viloyat markazi boʻlgan. 1505-yilda Qunduzni Shayboniyxon egallagan. 1510-yilda Boburiylar qoʻl ostiga oʻtgan. 1606-yilda Buxoro xoni Vali Muhammadxon Qunduzni Balx viloyati tarkibiga kiritdi. 17-asr oʻrtalarida Mahmudiy Qatagʻon Toxariston, Taliqon, Keshm viloyatlarini birlashtirib Qunduzni uning poytaxti deb eʼlon qilgan. 18—19-asrlarda Qunduz xonligi tarkibida, 19-asr 2-yarmidan Afgʻoniston davlati tarkibida.