Qozoq og‘zaki adabiyoti bilan arab adabiyotining bog‘liqligi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Qur’oni Karim qissalarining qozoq ogʻzaki adabiyotiga taʼsiri./ — Ulugʻbek Aliakbaruli. Chimkent −2011-yil. 136-bet.
Bu maqolaning betarafligi shubha ostidadir. Batafsilroq maʼlumot uchun maqola munozarasiga qarang. |
Arab tili | |
---|---|
Uni yagona rasmiy til deb hisoblaydigan davlatlar (yashil) Arab tilida so'zlashuvchilar ozchiliklari bo'lgan yagona rasmiy til deb hisoblaydigan mamlakatlar (ochiq yashil) Aholining katta qismi arab tilida so'zlashuvchilardan iborat bo'lgan boshqa tillar qatorida uni rasmiy til deb hisoblaydigan mamlakatlar (to'q ko'k) Katta ozchiliklar mavjudligi yoki madaniy yoki tarixiy sabablarga ko'ra uni boshqa tillar qatorida rasmiy til deb hisoblaydigan mamlakatlar (och ko'k)Bu tilni norasmiy til deb hisoblaydigan, arab tilida so'zlashuvchilar ozchiliklari bo'lgan mamlakatlar (och kulrang) | |
Milliy nomi | العربية |
Mamlakatlar | Jazoir, Bahrayn, Misr, Iroq, Iordaniya, Quvayt, Livan, Liviya, Mavritaniya, Marokash, Ummon, Falastin, Qatar, Saudiya Arabistoni, Sudan, Suriya, Tunis, Birlashgan Arab Amirliklari, Gʻarbiy Sahroi Kabir, Yaman va boshqalar. |
Rasmiylik holati | Jazoir, Bahrayn, Misr, Iroq, Iordaniya, Quvayt, Livan, Liviya, Mavritaniya, Marokash, Ummon, Falastin, Qatar, Saudiya Arabistoni, Sudan, Suriya, Tunis, Birlashgan Arab Amirliklari, G‘arbiy Soharoiy Kabir, Yaman va boshqalar[1] |
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni | Ona tilida so'zlashuvchilar soni 186[2] to 6 dan 422[3] milliongacha. Ethnologue maʼlumotlariga koʻra, 246 million, shu jumladan ikkinchi tilda soʻzlashuvchilar, (1999 yil). |
Tartiblovchi tashkilot |
Misr: Qohiradagi arab tili akademiyasi Suriya: Damashq arab akademiyasi (eng qadimgi) Iroq: Iroq Fanlar akademiyasi Sudan: Xartumdagi arab tili akademiyasi Marokash: Rabotdagi arab tili akademiyasi (eng faol) Iordaniya: Iordaniya arab akademiyasi Liviya: Jamahiriyadagi Arab tili akademiyasi Tunis: Bayt al-Hikma jamg'armasi Isroil: Arab tili akademiyasi (arab bo'lmagan davlatda birinchi marta) |
Oʻrni | 2 dan 6 gacha (ona tilida soʻzlashuvchilar) |
Til oilasi |
Afro-Osiyo Semit G'arbiy Semit Markaziy semitarabcha |
Alifbosi | Arab alifbosi |
Til kodlari | |
ISO 639-1 | ar |
ISO 639-2 | ara |
ISO 639-3 |
ara — arab (umumiy) alohida kodlar uchun arabcha navlarini koʻring |
Sharhlovchi: f.h.d., professor: Kerimbek Sizdiqov va t.f.n.h.d., professor Qidirali Sattarov.
Qozoq xalqi folklor sohasida katta yutuqlarga erishgan, ammo din va diniy taʼlim sohasida ortda qolmoqda. Din va qozoq xalq adabiyoti oʻrtasida hech qanday aloqa yoʻqdek tuyulishi mumkin.Ammo unday emas, qozoq og‘zaki adabiyotiga Qur’oni Karim qissalari katta taʼsir ko‘rsatgan. Asaringizda Qur’on qissalarining qozoq og‘zaki adabiyotiga taʼsiri, Qur’ondagi folklorshunoslik muammolari o‘rin olgan. Masalan, „ Badr“, „Uhud“, „Isro-Meʼroj“, „Yusuf-Zulayxo“, „Xidir ota“ kabi dostonlarning Qur’on oyatlari bilan bog‘liqligi aytiladi. Janubiy viloyatning shoirlari Madeli, Maylixo‘ja, Qulinchak Kemeluli, Molda Muso, Shodi To‘re asarlarining arab adabiyoti bilan aloqalari bo‘yicha tadqiqotlar olib borildi.
BBK 82.3 (Qaz) ISBN 9965-903-06-9 „Oltin Alqa“ nashriyoti © N. Aliakbaruli.