From Wikipedia, the free encyclopedia
Kambagʻal turizm, qashshoqlik turizmi, getto turizmi yoki travmatik turizm — bu kambagʻal hududlarga tashrif buyurishni oʻz ichiga olgan shahar turizmining bir turi. Dastlab turizm (xarobalar va getto) 19-asrda London va Manxetten, xozirgi vaqtda esa turizmning ushbu turi Janubiy Afrika, Hindiston, Braziliya, Keniya, Filippin, Rossiya va AQShda keng tarqalgan[1][2].
Oksford inglizcha lugʻatida slumming soʻzining birinchi qoʻllanishi 1884-yilga toʻgʻri keladi. Londonda odamlar bu vaziyatdagi hayotni kuzatish uchun Whitechapel yoki Shoreditch kabi xaroba mahallalariga tashrif buyurishdi. 1884 yilga kelib Nyu-York shahridagi badavlat odamlar „shaharning ikkinchi yarmi qanday yashayotganini“ koʻrish uchun Bowery va Five Points, Manhettenning Quyi Sharq tomonidaga kambagʻal immigrantlar mahallalariga tashrif buyurishga qaror qildilar.
1980-yillarda Janubiy Afrikada qora tanli aholi mahalliy hokimiyatdagi oq tanlilarga qora tanli aholi qanday yashashi haqida maʼlumot berish uchun shahar boʻylab sayohatlar uyushtirdilar. Bunday sayohatlar aparteid haqida koʻproq bilmoqchi boʻlgan chet ellik sayyohlarni jalb qildi[3].
1990-yillarning oʻrtalarida rivojlanayotgan mamlakatlarning eng nochor hududlarida tez-tez xarobalar deb nomlanadigan xalqaro sayohatlar uyushtirildi. Bunday sayohatlar tobora ommalashib bormoqda va ular koʻpincha professional kompaniyalar tomonidan oʻtkaziladi va reklama qilinadi. Keyptaunda har yili shaharga 300 mingdan ziyod sayyoh tashrif buyuradi[4].
Getto turizmi birinchi marta 2005-yilda Maykl Stivens tomonidan PopMatters madaniy-tanqidiy jurnalida oʻrganib chiqilgan. Getto turizmi oʻyin-kulgining barcha turlarini oʻz ichiga oladi — gangsta-rap, videooʻyinlar, filmlar, televizorlar va isteʼmolchilarga uydan chiqmasdan shaharning ichki qismida harakatlanish imkonini beradigan boshqa shakllar[5]. 1980-yillarda Nyu-Yorkka xalqaro sayyohlarning kelishi Harlemda muvaffaqiyatli sayyohlik tashkil etilishiga olib keldi..
2008-yilda "Slumdog Millionaire" filmi premyerasidan oldin Mumbay shahri qashshoqlik turizmi maskani edi[1].
2010-yil dekabr oyida Bristolda xaroba turizmi boʻyicha birinchi xalqaro konferensiya boʻlib oʻtdi[6]. Xaroba turizmi bilan shugʻullanadigan yoki ishlaydigan odamlarning ijtimoiy tarmogʻi oʻrnatildi[7].
Qashshoqlik turizmi asosan rivojlanayotgan mamlakatlarning shahar joylarida amalga oshiriladi, koʻpincha tashrif buyuriladigan hududlar turiga koʻra nomlanadi:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.