From Wikipedia, the free encyclopedia
Murraya paniculata, odatda apelsin yasemin, apelsin jessamin, xitoy qutisi yoki soxta apelsin deb nomlanuvchi[2] Rutaceae oilasiga mansub buta yoki kichik daraxt turi boʻlib, Janubiy Osiyo, Janubi-Sharqiy Osiyo va Avstraliyada o‘sadi.
Murraya paniculataning bo‘yi 7 m (23 ft)gacha o‘sadi. Barglar yaltiroq yashil, uzunligi 25–100 mm (0.98–3.94 in) kengligi 12–50 mm (0.47–1.97 in)
Gullari xushboʻy. Uzunligi taxminan 1 mm (0.039 in), beshta gulbargdan iborat. Gullash iyundan martgacha (Avstraliyada) sodir boʻladi va mevasi oval, yaltiroq, toʻq sariq-qizil, ichida uzunligi 12–14 mm (0.47–0.55 in) boplgan zich tukli urugʻlar joylashgan[3][4][5][6].
Murraya paniculata tropik oʻrmonlarda oʻsadi, koʻpincha tokzorlarda, shu jumladan plyajlar orqasida pastki qavatli buta sifatida yetishtiriladi. Uning vatani Janubiy va Janubi-Sharqiy Osiyo, Xitoy va Avstraliya, tarqalish hududi Pokistondan Hindiston, Shri-Lanka va janubiy Xitoy orqali Tayvan, Filippingacha choʻzilgan[7][8][9][10]. Tur boshqa joylarda, baʼzida Tinch okeanidagi koʻplab orollarda invaziv begona oʻtga aylangan[11]. Kvinslendda u Kvinslend janubi-sharqidagi eng invaziv oʻsimlik turlaridan biri hisoblanadi[12].
Murraya paniculata har qanday tuproqqa chidamliligi (M. paniculata gidroksidi, loyli, qumli, kislotali va qumloq tuproqlarda oʻsishi mumkin) tufayli manzarali daraxt yoki toʻsiq sifatida oʻstiriladi. Oʻsimlik yil davomida gullaydi va asalarilarni oʻziga tortadigan kichik, xushboʻy gul toʻdalarini hosil qiladi, mevalar esa mayda qushlarni oʻziga jalb qiladi[13].
Apelsin jessamin urugʻlari bilan jinsiy yoʻl bilan koʻpayadi. Mevalar qushlar tomonidan isteʼmol qilinadi, keyin ular urugʻlarni tarqatadi. Bundan tashqari, mayin daraxt kurtaklari bilan jinssiz koʻpaytirilishi mumkin[14].
M. paniculata tuproq nematodalari, tarozilar, mogʻor va oq chivinlarga nisbatan ta‘sirchan[15].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.