From Wikipedia, the free encyclopedia
Mitraizm, mitra tariqati yoki Mitra sirlari — qadimgi Eronning mistik dunyoqarashlaridan biri boʻlib, u qadimgi fors dunyosi sirlari atrofida rivojlangan. Milodiy 1-asr va IV asrlarda Fors imperiyasi askarlari orasida keng tarqalgan.
Mitraizm taʼlimotiga oid hech qanday yozma hujjatlar topilmagan, ammo unda arxeologik jihatdan qadimgi dunyoga oid koʻplab hujjatlar mavjud. Biroq, agar tushuntirish qadimiy hujjatlar boʻlmasa, ularning talqini yanada murakkablashadi. Mitraning eng koʻzga koʻringan tasvirlari quyidagilardir:
„Mitra“ iborasi hinduizm Veddalarida eng qadimiy davrdan boshlab ishlatib kelingan. Keyinchalik turli xil versiyalar paydo boʻladi. Mitraizm oʻz navbatida Fors Mitraizmi va Rim Mitraizmiga boʻlingan. Rim mitraizmi xristianlik diniga bevosita taʼsir koʻrsatgan deb iddao qilib kelinadi.
Rim mitraizmi Mitraning sirlari Quyosh va osmondagi yulduz guruhlarining harakati bilan bogʻliq boʻlishi mumkinligi aytiladi:[1]
Hindiston, Eron va Komagene Mitrasi politeistik dinlarda ahd, qasam va kelishuv uchun mas’ul boʻlgan ilohiy borliq deb qabul qilinadi. Shartnomalarning bajarilishini nazorat qilishdan tashqari, u hamma narsani koʻradi. U haqiqat, chorva, hosil va suvning himoyachisidir. Mutaxassislar ham bor, ular buqaning boʻgʻilishi bilan bogʻliq emas deb taxmin qilinadi.
Mitraizm oʻz-oʻzidan rivojlangan eʼtiqodmi yoki zardushtiylikning hosilasi ekanligi bahsli mavzudir. Rimning Mitra sektasida, mifologiyasi va diniy urf-odatlarida sezilarli darajada iz qoldirgan.
Osmondagi yulduz guruhlarining uzoq muddatli harakatlari Qadimgi Misr va Mesopotamiya ruhoniylari tomonidan mufassal oʻrganilgan. Zardushtiylarning muqaddas mavjudotlaridan birining Mitra boʻlishi ham qadimgi mitra anʼanasi bilan bogʻliq boʻlishi mumkin.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.