Kurt von Schleicher
From Wikipedia, the free encyclopedia
Kurt Ferdinand Fridrix Hermann fon Shleyxer (talaffuzi: [kʊʁt fɔn ˈʃlaɪ̯çɐ] ( tinglang); 1882-yil 7-aprel — 1934-yil 30-iyun)[1] nemis generali va Veymar respublikasi davridagi Germaniyaning soʻnggi kansleri (Adolf Hitlergacha). Hitler bilan hokimiyat uchun raqib boʻlgan Shleyxer 1934-yilda „Uzun xanjarlar kechasi“da Gitlerning SS boʻlinmasi tomonidan oʻldirilgan.
Kurt fon Shleyxer | |
---|---|
Germaniya kansleri | |
Mansab davri 3-dekabr 1932-yil – 28-yanvar 1933-yil | |
Prezident | Pol fon Hindenburg |
Oʻtmishdoshi | Frans fon Papen |
Vorisi | Adolf Hitler |
Prussiya reyxkamissari | |
Mansab davri 3-dekabr 1932-yil – 28-yanvar 1933-yil | |
Oʻtmishdoshi | Frans fon Papen |
Vorisi | Frans fon Papen |
Imperiya Mudofaa Vaziri | |
Mansab davri 1-iyun 1932-yil – 28-yanvar 1933-yil | |
Prezident | Pol fon Hindenburg |
Kansler | Frans fon Papen |
Oʻtmishdoshi | Vilgelm Groener |
Vorisi | Verner fon Blomberg |
Shaxsiy maʼlumotlari | |
Tavalludi |
Kurt Ferdinand Friedrich Hermann von Schleicher 7-aprel 1882-yil Brandenburg an-der-Gavel, Germaniya Imperiyasi |
Vafoti |
30-iyun 1934-yil(1934-06-30) (52 yoshda) Babelsberg, Natsistlar Germanyasi |
Millati | nemis |
Siyosiy partiyasi | partiyasiz |
Turmush oʻrtogʻi |
Elisabeth von Schleicher (turm. 1931) |
Alma mater | Harbiy akademiya |
Dini | lyuteranlik |
Dafn etilgan joyi | Lixterfeld qabristoni |
Mansubligi |
Germaniya imperiyasi Weimar Respublikasi |
Qoʻshin turi |
Germaniya Imperiya Armiyasi Reyxsver |
Xizmat yillari | 1900-1932 |
Unvoni | General |
Mukofotlari | Temir xoch ordeni |
Janglar |
Birinchi jahon urushi Sharqiy front Kerensk jangi |
Shleyxer 1882-yil 7-aprelda Brandenburg an-der-Gavelda harbiy oilada tugʻilgan. 1900-yilda Prussiya armiyasiga leytenant unvoni bilan kirib, Germaniya Bosh shtabining temir yoʻl boʻlimida Bosh shtab ofitseri darajasiga koʻtarildi va Birinchi jahon urushi paytida Oliy Armiya qoʻmondonligi Bosh shtabida xizmat qildi. Shleyxer 1918—1919-yillardagi Germaniya inqilobi paytida armiya va yangi Veymar respublikasi oʻrtasida aloqachi boʻlib xizmat qilgan. Reyxsverning Versal shartnomasidagi cheklovlardan qochish harakatlarida muhim ishtirokchi boʻlgan. Shleyxer Reyxsverning Qurolli Kuchlar departamenti boshligʻi sifatida hokimiyat tepasiga koʻtarildi va 1926-yildan boshlab Prezident Pol fon Hindenburgning yaqin maslahatchisi boʻldi. 1928-yilda oʻzining ustozi Vilgelm Groener Mudofaa vaziri etib tayinlanganidan soʻng, Shleyxer 1929-yilda Mudofaa vazirligining Vazir Ishlari boshqarmasi (ministramt) boshligʻi boʻldi. 1930-yilda u Herman Myuller hukumatini agʻdarishda va Geynrix Bryuningni kansler etib tayinlashda muhim rol oʻynadi. U 1931-yildan boshlab Reyxsver uchun yordamchi kuch sifatida natsistlar partiyasining SA xizmatiga kirdi.
1932-yildan boshlab Shleyxer Frants fon Papen kabinetida mudofaa vaziri boʻlib ishlagan va Prussiya sotsial-demokratik hukumatiga qarshi Preysenshlag (Preußenschlag) toʻntarishining bosh tashkilotchisi boʻlgan. Shleyxer Papenni hokimiyatdan agʻdarishni tashkillashtirdi va 3-dekabrda uning oʻrniga kansler etib tayinlandi. Oʻzining qisqa hokimligi vaqtida Shleyxer Gregor Shtrasser bilan uning natsistlar partiyasidan chiqishi haqida muzokaralar olib bordi, ammo bu rejadan voz kechdi. Shleyxer Gitlerni oʻz hukumati bilan hamkorlik qilish uchun „qoʻrqitishga“ urinib koʻrish maqsadida, uni Natsistlarga qarshi partiyalar ittifoqi, yaʼni Querfront („oʻzaro front“) bilan tahdid qiladi. Gitler kanslerlikka daʼvosidan voz kechishdan bosh tortadi va Shleyxerning rejasi barbod boʻladi. Shundan soʻng Shleyxer Hindenburgga Reyxstagni tarqatib yuborishni va amalda diktator sifatida hukmronlik qilishni taklif qiladi, Hindenburg esa buni rad etadi.
1933-yil 28-yanvarda Shleyxer siyosiy jihatdan boshi berk koʻchaga kirib qoldi va sogʻligʻi yomonlashib isteʼfoga chiqdi. Uning oʻrniga Gitlerni tayinlashlarini tavsiya qildi. Shleyxer Ernst Rom va Gitler oʻrtasidagi boʻlinishdan foydalanib, siyosatga qaytishga urinib koʻrdi, ammo 1934-yil 30-iyunda u va uning rafiqasi Elizabet Gitlerning buyrugʻi bilan „Uzun xanjarlar kechasi“da oʻldirildi.