Islomda kiyim
From Wikipedia, the free encyclopedia
Islomdagi kiyim — islomiy davlatlarda, masjidlarda yoki faqat jamoat joylarida taqdim etilgan musulmon kiyimlariga qoʻyiladigan talablar. Islom musulmonlardan oʻziga yuklangan vazifani bajaradigan har qanday kiyim kiyishni, ruxsat etilganidan tashqariga chiqmasligini talab qiladi.
Erkaklar ham, ayollar ham kiyimlariga qoʻyiladigan asosiy talab shundaki, u shariat tomonidan belgilab qoʻyilgan tana aʼzolarini yopishi kerak (avrat). Erkaklar uchun tananing kindikdan tizzagacha boʻlgan qismi, shu jumladan, ayollar uchun, yuz va qoʻl panjalaridan tashqari, butun tanasi avrat hisoblanadi.
Ayolning libosi erkaklarnikiga emas, balki anʼanaviy ayol kiyinish uslubiga mos kelishi kerak. Xuddi shunday, erkaklar kiyimlari erkaklar uslubiga mos kelishi kerak. Bu nafaqat kiyimga, balki xatti-harakatlar uslubiga (nutq uslubi, yurish va harakatlar)ga ham tegishli. Islomiy ayollar kiyimlari nasroniy va yahudiy anʼanalarining axloqiy ideallariga zid emas[1].
Kiyimda najosat (najos) boʻlmasligi kerak, ayniqsa namoz oʻqiyotganda[2].
Taqiqlangan kiyimlarga[2] kiradi:
- avratni ochiq qoldiradigan kiyimlar;
- odamni qarama-qarshi jins vakillariga oʻxshatib qoʻyadigan kiyimlar;
- odamni musulmon boʻlmaganlarga oʻxshatib qoʻyadigan kiyimlar (masalan, nasroniy rohiblari va ruhoniylarining kiyinishi, xoch va boshqa diniy ramzlar taqqanligi);
- takabburlikni koʻrsatadigan kiyimlar;
- ipak va oltin qoʻshilgan erkaklar kiyimlari;
- ortiqcha hashamlik va isrofgarchilik[2] ;
- odamlar va hayvonlar tasvirlari, shuningdek, taqiqlangan yozuvlar tushirilgan kiyimlar[3].
Islomda kiyim kiyish va saqlashga oid odob (adab) mavjud. Musulmon kishining kiyimlari toza, chiroyli boʻlishi kerak (ayniqsa, juma yoki bayram namozlarida). Kiyim kiyishdan oldin ularni yaxshilab silkitish va quyidagi duoni oʻqish kerak: „Meni avratimni yopish uchun kiyintirgan va odamlar orasida ziynatlagan Allohga hamdlar boʻlsin“. Kiyimini yechib, oʻqish tavsiya etiladi: „Allohning nomi bilan, Undan oʻzga iloh yoʻq“. Yechilgan kiyimni asta chetga olib qoyish kerak[4].
Yangi kiyim kiyib, oʻqish tavsiya etiladi: "Yo Alloh! Senga hamdlar boʻlsin, meni bu bilan kiyintirding. Sendan uning yaxshiligini va u yaratilgan yaxshilikni soʻrayman[4] ham Sendan uning yomonligidan va u yaratilgan narsaning yomonligidan panoh tilayman.
Ehrom
Haj va Umra ziyoratlarida erkak musulmonlar „Izar“ deb nomlangan kiyim kiyishlari shart. Izar tananing bir qismini beldan tizzagacha qoplaydi. U ikkala uchida tugun bilan bogʻlangan yoki biror narsa bilan qoplangan boʻlishi mumkin. Tananing yuqori qismi rida deb ataladigan ikkinchi sharf bilan qoplangan. Ridaning oʻng tomoniga kirgiziladi, shunda oʻng yelka ochiq qoladi. Sunniyning uchta mazhabiga koʻra (hanafiydan tashqari) rizoni uchlari bilan bir-biriga bogʻlab boʻlmaydi; pinlar, soch iplari va tugmalar bilan mahkamlanmaydi; teshik qilib, arqon oʻtkazish mumkin emas.
Isar va ridani tikish, trikotaj qilish, yopishtirish va kigizdan yasamaslik kerak. Makka ziyoratiga boradigan ayollarga shariat ruxsat bergan har qanday ayol kiyimini kiyishga ruxsat berilgan. Istisno qoʻlqoplar boʻlib, ularni kiyish erkaklar va ayollar uchun taqiqlangan.
Muslima ayolning yoki musulmon kishining xotinini (xristian/yahudiy) kiyimlari taqvodor boʻlishi, liboslari uzun, yopiq va shaffof boʻlmasligi kerak. Kiyim erkin boʻlishi va tana azolarini bildirmasligi kerak. Yorqin rangdagi kiyimlardan qochib, chiroyli kiyim kiyish tavsiya etiladi.
Qur’on oʻz pardasini (jilbob) kiyishni, boʻyin va koʻkragini begonalardan berkitishni talab qiladi va yuzini yashirishga majbur qilmaydi[5].
Chodra
Jilbob
Paranja (burka)
Abaya
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
