Giovanni Villani

Giovanni Villani (Italyancha talaffuzi: dʒoˈvanni vilˈlaːni )^[1][2] – Florensiya tarixiga oid Nuova Cronica (Yangi xronikalar) toʻplamini yozgan Italiyalik bankchi, rasmiy, diplomat va tarixchi boʻlgan. U Florensiyaning yetakchi davlat arbobi boʻlib, keyinchalik u ishlagan savdo va bank kompaniyasi bankrotga uchraganligi sababli nomi qoralangan va qamoqda oʻtirgan. Uning iqtisodiy tafsilotlar, statistik maʼlumotlar va siyosiy-psixologik bilimlari oʻrta asrning oxirida Yevropadagi zamonaviy xronikachi boʻlishida qoʻl kelgan^[3]. Uning Cronica kitobida tarixda birinchi marta statistika joriy etilgan deb hisoblanadi^[4]. Villani oʻzining Cronicasida tasvirlangan muhim voqealar orqali gunoh va axloqiy munosabatlar haqidagi uchta taassurotni ham taʼkidladi. Bularda ortiqchalik halokat keltirishi, haq va nohaq kuchlar doimiy kurashda ekanligi va voqealarga toʻgʻridan-toʻgʻri Xudo irodasi taʼsir qilishini aytgan^[5].

Giovanni Villani
Florensiyadagi Loggia del Mercato Nuovoda Gaetano Trentanove tomonidan yaratilgan Giovanni Villani haykali
Tavalludi	1276 yoki 1280 Florensiya
Vafoti	1348 (1349) Florensiya
Fuqaroligi	Sitsiliya qirolligi va Republic of Florence
Kasbi	Bankir, diplomat, xronikachi

Villani 1300-yilda Rim yubileyi nishonlanishida qatnashgandan keyin oʻsha shahar hurmati tarixini oʻqib soʻngra Cronica kitobini yozishga ilhomlangan. Cronica kitobida sodir boʻlgan voqealarni yilma-yil aniq qilib qatʼiy ravishda chiziqli tartibga keltirilgan. U Florensiya shahri va Toskana viloyatining koʻplab muhim tarixiy voqealari, qurilish loyihalari, suv bosqichi, yongʻinlar, ocharchilik va ofatlar haqida murakkab tafsilotlarni oʻz ichiga oladi^[6][7][8].

Villani 1348-yilda Qora o'lim paytida Cronica kitobi ustida ishlashni davom ettirgan va oʻsha yili kasallikdan vafot etgan^[9]. Cronicada maʼlumot kiritishni keyinchalik ukasi va nabirasi davom ettirgan. Villani asari haqida zamonaviy tarixchilar ham maqtov, ham tanqidiy fikr bildirgan. Tanqidlar asosan uning hodisalarga nisbatan noyob yoʻl-yoʻriqlariga, tashkiliy uslublariga va Florensiyasini ulugʻlashiga qaratilgan.

Manbalar

1. Bartlett (1992), 35.
2. Vauchez et al. (2000), 1517.
3. Bartlett (1992), 35–36.
4. Villani, Giovanni. Encyclopædia Britannica. Retrieved March 4, 2008, from Encyclopædia Britannica 2006 Ultimate Reference Suite DVD
5. Bartlett (1992), 36.
6. Bartlett (1992), 36–40.
7. Kleinhenz (2004), 1102.
8. Benedictow (2004), 286.
9. Kleinhenz (2004), 1144.