Fallop naychalari

Fallop naychalari (shuningdek, bachadon naychalari) sutemizuvchilarning tuxum yoʻli^[1] boʻlib, bachadon boʻshligʻini qorin boʻshligʻi bilan bogʻlaydigan juft kanalli organdir. 16-asrda yashagan italiyalik anatomist Gabriele Fallopiya nomi bilan atalgan. U ularni birinchi marta tasvirlab bergan.

lotincha: Tuba uterina
Arteriya	Tuxumdon nayi arteriyasining shoxlari, bachadon nayi arteriyasining shoxchasi
Limfa	Belning limfa tugunlari
Prekursor	Myuller kanali
Kataloglar
A05.360.319.114.373 Gray? Dorlands

Bachadon naychasining mikroskop ostidagi kesmasi

Bachadon naychalari ovulyatsiya paytida tuxumdondan chiqarilgan tuxumning bachadonga qarab harakatlanishini va spermatozoidlarning teskari yoʻnalishda harakatlanishini taʼminlaydi. Ular tuxumni urugʻlantirish uchun joy vazifasini oʻtaydi. Uning urugʻlantirilishi va embrion rivojlanishining keyingi bosqichi uchun qulay muhit yaratadi. U bachadonga keyingi rivojlanishini taʼminlaydi.

Tuzilishi

Bachadon naychasining tuxumdon uchi (extremitas ovarica) voronkasimon kengaygan qismi (infundibulum tubae uterinae). Bachadon naychasining bu voronkaisining chekkalari koʻplab tartibsiz shaklga ega boʻlib, ular fimbria tubae deb ataladi. Tuxumdonning oldingi chetiga tutashgan chekka qismiga (fimbria ovarica) deyiladi. Naychaning bachadon uchi (extremitas uterina) bachadon teshigi (ostium uterinum tubae) bilan bachadon shoxi bilan tutashgan. Naychaning ikki uchi oʻrtasida qisqa, tor va nisbatan toʻgʻri boʻlgan istmus (istmus tuba uterina) va bachadon naychasining juda burmalangan, kengaygan ampulasi mavjud boʻlib, trubaning uzunligining yarmini (baʼzan uchdan ikki qismini) tashkil qiladi.

Vazifalari

Qoidaga koʻra, bachadon naychasining voronkasi tuxumdondan ovulyatsiya qilingan tuxumni qorin boʻshligʻiga „tuhumhujayra“ bilan ushlaydi va uni oʻz ichiga yoʻnaltiradi. Ovulyatsiyadan soʻng tuxumhujayra naychada taxminan 24 soat ichidada (baʼzi manbalarga koʻra, 8 soatdan 12 soatgacha) hayotiy boʻlib qoladi. U yerda sperma bilan urugʻlantiriladi. Urugʻlantirish toʻgʻridan-toʻgʻri bachadon naychasining ampulyar qismida (tuxumdonga yaqinroq joylashgan kolbaning kengayuvchi qismi) sodir boʻladi. Olingan zigota naychaning „kipriklari“ orqali bachadonga yoʻnaltiriladi. Naychalarning kiprikli epiteliyasining harakati odatda bachadon tomon yoʻnaltiriladi. Urugʻlanmagan tuxumhujayra ham oʻlib, yoʻq qilinmaguncha bachadonga oʻtadi.

Jarrohlik amaliyotlari.

Bachadon naychalarini olib tashlash – salpingektomiya – zarali va zarasiz oʻsmalar, yalligʻlanish kasalliklari, shuningdek sterilizatsiya qilish uchun amalga oshiriladi. Jarrohlik operatsiyalari ektopik homiladorlik tufayli bepushtlik va bachadon naychasining yorilishini davolash uchun ishlatiladi.

Manbalar

1. „Яйцевод“, Биология: Современная иллюстрированная энциклопедия. М.: РОСМЭН, 2006 — 511-bet.