Dunyo tomi

Dunyoning tomi yoki dunyo tepasi – bu dunyoning eng baland mintaqasini tasvirlash uchun ishlatiladigan metaforik epitet yoki ibora, shuningdek, Oliy Osiyo deb ham ataladi. Bu atama odatda Osiyoning ichki togʻli hududlarini, jumladan Pomir, Himoloy, Tibet platosi, Hindukush, Tyan-Shan va Oltoy togʻlarini nazarda tutadi.

Shimoli-gʻarbda Kavkazdan, shimoli-sharqda Moʻgʻulistongacha boʻlgan Oʻrta Osiyoning tabiiy xaritasi.

Qoʻllanishi

Yaqinda 2020-yilgi tadqiqotda Oliy Osiyo atamasi Kashmir, Hazora, Nuriston, Lagʻmon viloyati, Ozod Kashmir, Jammu, Himachal-Pradesh, Ladax, Gilgit Baltiston, Chitral, Gʻarbiy Tibet, Gʻarbiy Shinjon, Badaxshon, Togʻli Badaxshon, Fargʻona vodiysi, Oʻsh va Turkistonni turkumlash uchun metafora sifatida ishlatilgan. Bu boy resursli hududlar Tyan-Shan, Pomir, Qoraqurum, Hindukush va Gʻarbiy Himoloyning beshta asosiy togʻli tizimi hamda uchta asosiy daryo tizimi Amudaryo, Sirdaryo va Hind bilan oʻralgan. Tadqiqotda XXI asrda Amerika Qoʻshma Shtatlari, Xitoy, Rossiya, Buyuk Britaniya, Hindiston, Pokiston, Afgʻoniston, Qozogʻiston, Oʻzbekiston, Qirgʻiziston, Tojikiston, Turkiya, Eron va Yangi Katta Oʻyinda ishtirok etgan boshqa oʻyinchilarning Oliy Osiyoda kim hukmronlik qilishi borasidagi oʻrni koʻrsatilgan. Tadqiqot, shuningdek, Gʻarbiy Paxari, Katta Dard, Trans-Himoloy, Badaxshon va Soʻgʻdiyona madaniy kamarlariga boʻlingan mintaqa uchun potentsial rivojlanish yoʻli sifatida Pan-Osiyolik va Xalqaro huquqqa Oliy Osiyo yondashuvlarini (HAAIL) oʻrganishga harakat qiladi^[1].

Manbalar

1. Sharma, Vishal (2020). Civilizational Colonialism and the Ongoing New Great Game in the Sensitive Areas of High Asia: Exploring Pan-High Asianism as the potential way forward for the Western Pahari, Greater Dardic, Trans-Himalayan, Badakhshan and Sogdiana Belts possibly leading to High Asian Approaches to International Law (HAAIL). Academia (Thesis). Cardiff: Cardiff University. Qaraldi: 2021-09-27.