![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Aust.-Synchrotron%252C-Linac%252C-14.06.2007.jpg/640px-Aust.-Synchrotron%252C-Linac%252C-14.06.2007.jpg&w=640&q=50)
Chiziqli zarracha tezlatgichi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Chiziqli zarracha tezlatgichi (ko'pincha linac deb qisqartiriladi) zaryadlangan subatomik zarralar yoki ionlarni chiziqli nur chizig'i bo'ylab bir qator tebranuvchi elektr potentsiallariga ta'sir qilish orqali yuqori tezlikka tezlashtiradigan zarracha tezlatgichining bir turi. Bunday mashinalar uchun printsiplar 1924 yilda Gustav Ising tomonidan taklif qilingan [1], birinchi ishlaydigan mashina esa 1928 yilda [2] RWTH Aachen universitetida Rolf Widerøe tomonidan qurilgan. [3][4] Linaclar ko'plab qo'llanmalarga ega: ular radiatsiya terapiyasida tibbiy maqsadlar uchun rentgen nurlari va yuqori energiyali elektronlarni hosil qiladi, yuqori energiyali tezlatgichlar uchun zarrachalar injektori bo'lib xizmat qiladi va yorug'lik zarralari (elektronlar va pozitronlar) uchun eng yuqori kinetik energiyaga erishish uchun bevosita ishlatiladi. zarrachalar fizikasi .Tezlatkichlar (yadro fizikasi da) — elektr maydoni yordamida yuqori energiyali zaryadlangan zarralar (elektronlar, protonlar, atom yadrolari va boshqalar) olish uchun moʻljallangan qurilmalar. Zarralar qurilmaning vakuum kamerasida harakatlanadi; ularning harakati (trayektoriyasi shakli)ni magnit maydoni (baʼzan, elektr maydoni) bilan boshkarib turiladi. Zarralarning trayektoriyasiga kura, T. siklik va chiziqli, tezlatuvchi elektr maydoni xarakteriga koʻra, rezonans va norezonans turlarga boʻlinadi (norezonans T.ning induksion va yuqori voltli xillari bor). Siklik T. jumlasiga elektronlar T.i (betatron, mikrotron, sinxrotron) va ogʻir zarralar (protonlar va boshqalar) T.i (sinxrofazotron, fazotron, siklotron) kiradi. Betatrondan boshqa barcha siklik T. rezonans T.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Aust.-Synchrotron%2C-Linac%2C-14.06.2007.jpg/640px-Aust.-Synchrotron%2C-Linac%2C-14.06.2007.jpg)
Linakaning dizayni tezlashtirilgan zarrachaning turiga bog'liq: elektronlar, protonlar yoki ionlar . Linakalarning o'lchamlari katod nurli trubadan (bu linyakning bir turi) 3.2-kilometr-long (2.0 mi) gacha. Kaliforniya, Menlo Parkdagi SLAC milliy tezlatgich laboratoriyasida linac.